Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Δύο διαδοχικές κρίσεις, αυτή της πανδημίας και του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία δημιούργησαν μεγάλες συνέπειες στην οικονομία διεθνώς. Προφανώς τα μεγάλα αυτά γεγονότα δεν άφησαν ανεπηρέαστη την Κύπρο και κατ’ επέκταση την κυπριακή οικονομία. Το 2022 εκτοξεύθηκε ο πληθωρισμός σε υψηλά μονοψήφια ποσοστά, ακόμα και σε χαμηλά διψήφια το καλοκαίρι, η ακρίβεια έγινε μέρος της καθημερινότητας, το φθηνό χρήμα σταμάτησε να υπάρχει, όπως επίσης τα φθηνά προϊόντα που σχετίζονται με την ενέργεια. Προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες προέκυψαν ως απότοκο των δύο διαδοχικών κρίσεων και οι τιμές των προϊόντων και υπηρεσιών έλαβαν την ανιούσα. Οι πιέσεις στους πολίτες της Κύπρου είναι εμφανής και διαρκής, παρά τα όσα η κυβέρνηση εφάρμοσε και εφαρμόζει για να μειώσει τις συνέπειες.
Το 2023 από κράτη, θεσμούς και αναλυτές, φαίνεται πως θα είναι βάσει των εκτιμήσεών τους χειρότερο από το 2022, καθώς οι συνέπειες του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση θα μεγεθύνουν τα προβλήματα. Για την Κύπρο παραδόξως, είναι πιο αισιόδοξες οι εκτιμήσεις. Η Διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα. Δήλωσε αρχές του Δεκεμβρίου πως, αυξάνονται οι πιθανότητες η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη να υποχωρήσει κάτω από το 2% το επόμενο έτος λόγω των συνεχιζόμενων επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία και της ταυτόχρονης επιβράδυνσης των οικονομιών Ευρώπης, Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών. Οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τον μέσο πληθωρισμό κυμαίνονται στο 8,4% το 2022, στο 6,3% το 2023.
Σύμφωνα με τις Φθινοπωρινές Προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναμένεται πως η ανάπτυξη του ΑΕΠ για το σύνολο του 2022 θα κινηθεί στο 3,3% στην ΕΕ και στο 3,2% στην ευρωζώνη. Ωστόσο, λόγω των προκλήσεων όπως σημειώνει η Κομισιόν, αναμένεται πως η ανάπτυξη του ΑΕΠ θα κινηθεί στο 0,3% το 2023 σε ΕΕ και Ευρωζώνη. Το Υπουργείο Οικονομικών στις δικές του εκτιμήσεις αναφέρει πως, στο μεσοπρόθεσμο, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας, σε πραγματικούς όρους θα επιβραδυνθεί γύρω στο 3% το 2023, και αναμένεται να ανέλθει στο 3,3% το 2024 και 3,2% το 2025.
Επιστρέφοντας στις εκτιμήσεις της Κομισιόν, αυτή τη φορά για τον πληθωρισμό, η ετήσια πρόβλεψη για το 2022 κινείται στο 9,3% για την ΕΕ και 8,5% για την ευρωζώνη. Το 2023 αναμένεται πτώση του πληθωρισμού, ο οποίος και πάλι θα βρίσκεται σε υψηλά ποσοστά (7,0% στην ΕΕ, 6,1% στην ευρωζώνη), πριν μετριαστεί το 2024 (3,0% και 2,6% αντίστοιχα). Ο πληθωρισμός για την Κύπρο ωστόσο, αναμένεται να αυξηθεί στο 8% το 2022 από 2,3% το 2021, αλλά να επιβραδυνθεί στο 4,2% το 2023 και στο 2,5% το 2024.
Εντονότερες οι συνέπειες το 2023 λέει η Κεντρική
Οι οικονομικές συνέπειες του πολέμου δεν έχουν διαφανεί σε σημαντικό βαθμό στα μέχρι τώρα στοιχεία της οικονομικής δραστηριότητας στην Κύπρο, αλλά αναμένεται να είναι εντονότερες κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023, σημειώνει σχετικά στις μακροοικονομικές της προβλέψεις η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου. Αναμένει επιβράδυνση του ΑΕΠ στο 2,5% το 2023 και μεγέθυνση 3,1% κατά τα έτη 2024 και 2025. Αναφορικά με τον πληθωρισμό (Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, ΕνΔΚΤ) η ΚΤΚ προβλέπει να αυξηθεί σημαντικά το 2022 στο 8,1% από 2,3% το 2021. Σταδιακή εξομάλυνση των πληθωριστικών πιέσεων προβλέπει για την περίοδο 2023-2025, με τον πληθωρισμό να ανέρχεται στο 3,3%, στο 1,7% και στο 1,8%, αντίστοιχα, στα πλαίσια των μικρότερων μεν αλλά συνεχιζόμενων προβλημάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού και στην καταγραφείσα στενότητα στην αγορά εργασίας.
Ανάπτυξη στο 2,4 βλέπει το Δημοσιονομικό
Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο Κύπρου σημειώνει με βάση το ευνοϊκό του σενάριο, ότι αναμένεται ανάπτυξη 2,4% του ΑΕΠ για 2023, σε σχέση με 3% που αναμένει το ΥΠΟΙΚ. Το Συμβούλιο σχολιάζει ότι προμηνύεται επιβράδυνση της ανάπτυξης, εξαιτίας κυρίως εξωγενών παραγόντων για τους επόμενους 18 μήνες, κυρίως στους τομείς των κατασκευών και των μη εμπορεύσιμων υπηρεσιών, παρ’ όλες τις σημαντικές αυξήσεις στην οικονομική δραστηριότητα, που κατάφερε να συγκρατήσει την απασχόληση το α’ τρίμηνο του 2022. Για το 2023, σύμφωνα με το Συμβούλιο, ο πληθωρισμός αναμένεται ότι θα περιοριστεί στο 3,8%.
Σημειώνεται πως, σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία μειώθηκε στο 8,1% ο πληθωρισμός το Νοέμβριο του 2022, από 8,8% τον Οκτώβριο, υποχωρώντας από το ρεκόρ του 10,8% του Ιουλίου του 2022.
