Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Αγώνας δρόμου με χρονικό περιθώριο μόνο λίγων εβδομάδων υπάρχει για να κλείσει το ζήτημα των εκποιήσεων και να βελτιωθεί το πλαίσιο. Από τη μία, η κυβέρνηση έχει στο πολιτικό πεδίο να πείσει τα κόμματα να είναι ευθυγραμμισμένα και να δεχθούν το πακέτο που θα κατατεθεί την Πέμπτη που απαρτίζεται από δύο νομοσχέδια και δύο προτάσεις νόμου. Από την άλλη, σε τεχνοκρατικό επίπεδο οι τράπεζες, οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, το υπουργείο Οικονομικών και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου θα συζητούν στις επόμενες «Δευτέρες» στην Επιτροπή Οικονομικών τα νομοσχέδια και τις προτάσεις νόμου που θα κατατεθούν. Έτσι, μέχρι να κλείσει ο χρόνος υπάρχει η κλεψύδρα –της πίστωσης χρόνου για αναστολή εκποιήσεων πρώτης κατοικίας– που αδειάζει και που θα πρέπει να γίνουν αλλαγές προς το καλύτερο για όλους.
Το πακέτο των τεσσάρων σημείων για τις εκποιήσεις, που θα κατατεθεί την Πέμπτη, συνοψίζεται σε τρεις αλλαγές. Ειδικό δικαστήριο, χρηματοοικονομικός επίτροπος και «μηχανισμός ΚΤΚ».
Το καλοκαίρι συζητούνταν επτά αλλαγές στο πλαίσιο των εκποιήσεων. Οι δύο προτάσεις νόμου ψηφίστηκαν, δηλαδή η πρόταση του ΑΚΕΛ για την ανταλλαγή του χρέους προς ακίνητη περιουσία με το «κλείδωμα» της τιμής, και η πρόταση ΔΗΣΥ για την αναλυτική ενημέρωση/πληροφόρηση των δανειοληπτών. Από τις υπόλοιπες πέντε αλλαγές που επιχειρήθηκαν ήταν το ειδικό δικαστήριο, η πρόταση ΕΔΕΚ για τους εγγυητές, οι αρμοδιότητες του Φορέα Επίλυσης Χρηματοοικονομικής Επίλυσης Διαφορών, ο μηχανισμός ΔΗΚΟ – ΔΗΠΑ – ΕΔΕΚ –γνωστός και ως μηχανισμός της Κεντρικής Τράπεζας– και η επίμαχη πρόταση του ΑΚΕΛ για αμφισβήτηση του ποσού που χρωστά ο δανειολήπτης με διακοπή της εκποίησης μέχρι να διαπιστωθεί το ποσό.
Πρακτικά, το πακέτο των τεσσάρων σημείων για τις εκποιήσεις που θα κατατεθεί την Πέμπτη συνοψίζεται σε τρεις αλλαγές. Το ειδικό δικαστήριο κατατεθειμένο από την κυβέρνηση, οι αρμοδιότητες του Φορέα Επίλυσης Χρηματοοικονομικής Επίλυσης Διαφορών επίσης κατατεθειμένο από την κυβέρνηση, και πρόταση νόμου ΔΗΠΑ – ΔΗΚΟ – ΕΔΕΚ για τον μηχανισμό, γνωστό και ως μηχανισμό της Κεντρικής Τράπεζας (που δεν είναι ακριβώς αυτός). Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», οι τεχνοκράτες είναι πλήρως θετικοί για τη δημιουργία τού ειδικού δικαστηρίου εάν και εφόσον δουλεύει ορθά και αποτελεσματικά, είναι «συζητήσιμοι» για τη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του χρηματοοικονομικού επιτρόπου, αλλά είναι αντίθετοι με τον «μηχανισμό», διότι έχει μέσα πρόνοιες για παύση της εκποίησης. Όσον αφορά στην «τέταρτη» πρόταση νόμου, εστιάζεται στις ημέρες και προβλέπει τη διεύρυνση αρμοδιοτήτων του χρηματοοικονομικού επιτρόπου για εξωδικαστική επίλυση διαφορών εντός 45 ημερών, μεταξύ ενυπόθηκου δανειστή και ενυπόθηκου οφειλέτη αναφορικά με το ύψος του ποσού που δηλώνει ο ενυπόθηκος δανειστής στην ειδοποίηση «ΙΑ» κατά την εκποίηση κύριας κατοικίας αξίας μέχρι 350 χιλιάδων ευρώ.
Θα φτάσουν 6 εβδομάδες;
Πρακτικά, υπάρχουν –εκτός απροόπτου– έξι μόνο εβδομάδες για να συζητηθούν τα νομοσχέδια και οι προτάσεις νόμου που θα κατατεθούν την προσεχή Πέμπτη και θα αφορούν το πλαίσιο των εκποιήσεων. Η Βουλή θα πρέπει να λειτουργήσει τάχιστα για να καλύψει το μεγάλο θέμα των εκποιήσεων και να καταφέρει ουσιαστικά να το θωρακίσει αλλά και να το βελτιώσει. Δυστυχώς παρατηρείται ξανά πως γίνονται σημαντικά πράγματα-εξελίξεις την τελευταία στιγμή, με αβέβαιο αποτέλεσμα και αβέβαιο κατά κύριο λόγο το αν η Βουλή θα είναι ευχαριστημένη με τις αλλαγές που θα γίνουν κατορθωτές.
Με το δάκτυλο στην σκανδάλη
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», αν κρίνουν οι βουλευτές πως ο χρόνος δεν αρκεί, δεν θα διστάσουν να προχωρήσουν σε ακόμα μία αναστολή εκποιήσεων πρώτης κατοικίας και αξίας έως 350 χιλιάδων ευρώ, όπως δηλαδή εφαρμόζεται στην παρούσα χρονική περίοδο. Δεν τους ανησυχεί το ότι το πλαίσιο μπορεί να καθυστερήσει ακόμα περισσότερο ώστε να εφαρμοστεί και αυτή τη φορά δεν θα δούμε μία εθελοντική αναστολή από τις τράπεζες και τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, αλλά από τη Βουλή όπως γίνονταν η μία μετά την άλλη κατά την περίοδο της πανδημίας.
Συνοψίζοντας, η κατάσταση έχει ως εξής: Οι τράπεζες και οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων θέλουν να ολοκληρωθεί η συζήτηση όσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικά γίνεται για να μην υπάρξουν απροσδόκητες νέες αναστολές από τη Βουλή, η κυβέρνηση θέλει να δείξει –αν και αργοπορημένα– έργο και η αντιπολίτευση θέλει να πετύχει ό,τι περισσότερο και καλύτερα μπορεί.
Λίγα οι τράπεζες πολλά οι ΕΕΠ
Το πρόβλημα με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχει φύγει εν πολλοίς από το πεδίο των τραπεζών, επηρεάζοντάς τες ωστόσο στις μελλοντικές τους δανειοδοτήσεις. Δίχως ένα ισχυρό πλαίσιο εκποιήσεων έχουν δώσει «δειλά» το μήνυμα προς τα έξω πως, ο δανεισμός θα είναι πιο ακριβός και οι εξασφαλίσεις ή τα λεφτά που θα χρειάζεται ένας δανειολήπτης ως εγγύηση θα είναι πολλαπλάσια σε σχέση με αυτά που πρέπει να έχει σήμερα. Μιλώντας ωστόσο με αριθμούς, τα ΜΕΔ στις τράπεζες στο τέλος Αυγούστου έφτασαν τα 2,08 δισ. ευρώ, από 2,1 δισ. ευρώ στο τέλος Ιουλίου, με τις προβλέψεις επάνω στα προβληματικά δάνεια να έχουν πάει στο 52,5%. Όσον αφορά στα δάνεια με καθυστέρηση πέραν των 90 ημερών ανέρχονται στα 1,66 δισ. ευρώ και αντιστοιχούν στο 6,8% των συνολικών δανείων.
Όπως έχουμε ξαναγράψει, την περίοδο 2017-2023 καταγράφηκε συνολική μείωση στα προβληματικά δάνεια των τραπεζών ύψους 18,5 δισ. ευρώ, ή 89,7%, κυρίως λόγω πώλησης δανείων σε εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων (servicers). Σύμφωνα με στοιχεία που είχαν φτάσει στη Βουλή εντός του καλοκαιριού, το συνολικό ύψος προβληματικών δανείων στα τέλη Μαρτίου του 2023 στις εν λόγω εταιρείες βρισκόταν στα 22,5 δισ. ευρώ. Τα 21 δισ. ευρώ εξ αυτών, ή ποσοστό 93% του συνόλου των δανείων, είναι με καθυστέρηση παραπάνω από 5 έτη. Ποσοστό 84% των δανείων σε εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων αφορούν τερματισμένα δάνεια, ενώ μόνο το 16% είναι ενεργά.
