Να μπει μια τάξη κυρίως όσον αφορά την διεξαγωγή ελέγχων αλλά και λοιπών θεμάτων που άπτονται με την παραγωγή και τη διάθεση του χαλλουμιού, επιχειρούν το υπουργείο Εμπορίου και το υπουργείο Γεωργίας, με τον Γιώργο Παπαναστασίου και τον Πέτρο Ξενοφώντος να συμφωνούν ότι η διαχείριση όλων των θεμάτων που αφορούν το προϊόν, θα πρέπει να περάσει σε ένα και μόνο υπουργείο. Και αυτό κρίθηκε αναγκαίο, αφού πλέον το χαλλούμι είναι προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης. Δεν θα αφορά η απόφαση τα υπόλοιπα εμπορικά πρότυπα τα οποία διοχετεύονται στην αγορά με τη χρήση του εμπορικού σήματος. Πλέον, έχει ανατεθεί στους υπηρεσιακούς να εντοπίσουν όλες τις εξουσίες που έχει αυτή τη στιγμή το υπουργείο Εμπορίου σε σχέση με το χαλλούμι, ώστε να ετοιμαστεί η πρόταση για μεταφορά τους στο υπουργείο Γεωργίας. Στόχος, μέχρι τέλος του 2023, να κατατεθεί ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου συγκεκριμένη πρόταση και ακολούθως να πάρει τον δρόμο για συζήτηση στη Βουλή. Σύμφωνα με πληροφορίες από αρμόδιες πηγές, πρόκειται για τροποποιητικό νομοσχέδιο το οποίο βεβαίως θα πρέπει να λάβει τη σχετική έγκριση και από τη Νομική Υπηρεσία.
Υπάρχουν υπόνοιες για εισαγωγή του λευκού τυριού σχάρας, επανασυσκευασία του και προώθησή του στο εξωτερικό ως χαλλούμι.
Τι θα αλλάξει
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, με την εφαρμογή της συγκεκριμένης τροποποίησης στη νομοθεσία, πλέον το υπουργείο Γεωργίας, θα είναι αρμόδιο για την έκδοση διαταγμάτων ποσόστωσης. Επιπλέον, θα διαχειρίζεται το εμπορικό σήμα του χαλλουμιού, με το οποίο οι παραγωγοί εμπορεύονται το προϊόν σε χώρες εκτός Ε.Ε. Το υπουργείο Γεωργίας θα είναι αρμόδιο και για το ίδρυμα προστασίας του χαλλουμιού –ιδιωτικός οργανισμός δημοσίου δικαίου– που επί του παρόντος προεδρεύει ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Εμπορίου και αντιπρόεδρος ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Γεωργίας. Πηγές αναφέρουν ότι πέραν του εμπορικού σήματος του προϊόντος, ο προσανατολισμός του υπουργείου Γεωργίας είναι η αλλαγή στη νομοθεσία που αφορά και την υποβολή κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβίασης του ΠΟΠ. Στο παρόν στάδιο η νομοθεσία προβλέπει ότι, σε περίπτωση που παραβιάσει κάποιος τις προδιαγραφές του ΠΟΠ, δίνεται η δυνατότητα στην αρμόδια αρχή, είτε να δεσμεύσει το προϊόν είτε να το ανακαλέσει και ακολούθως οποιεσδήποτε ποινές επιβληθούν να επιβληθούν μέσω της νομοθεσίας. Πλέον, πρόθεση είναι να αλλάξει αυτή η πρακτική ώστε να υπάρχει δυνατότητα επιβολής διοικητικού προστίμου (το οποίο επιβάλλεται άμεσα χωρίς δικαστήριο). Μελετάται επίσης και το σενάριο να εφαρμόζεται η πρακτική του «name and shame» –δηλαδή η δημοσιοποίηση των εταιρειών που παραβιάζουν τις προδιαγραφές του προϊόντος, ώστε ο καταναλωτής να γνωρίζει τι πληρώνει και τι παίρνει.
Ο έλεγχος
Με την εφαρμογή της εν λόγω αλλαγής, ο έλεγχος στην αγορά θα γίνεται πλέον από ένα φορέα. Βεβαίως, έλεγχος διεξάγεται και από τη Bureau Veritas με συχνότητα μία φορά τον χρόνο στα μικρά τυροκομεία και δύο φορές τον χρόνο στα μεγάλα. Έλεγχος γίνεται επίσης και στις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, τις αγελαδοτροφικές εκμεταλλεύσεις και τους μύλους ζωοτροφών. Όσον αφορά τα σημεία πώλησης, ο έλεγχος μπορεί να διεξάγεται είτε από το υπ. Γεωργίας, είτε από το υπουργείο Εμπορίου, είτε και από τις Υγειονομικές Υπηρεσίες. Ενώπιον των αρμοδίων είναι και θέματα τα οποία είχαν τεθεί στη συνάντηση του υπουργείου Γεωργίας με τους εμπλεκόμενους συνδέσμους παραγωγών και του ΚΕΒΕ, όπως:
- Τα αποτελέσματα των ελέγχων στα τυροκομεία μετά το διάταγμα του υπουργείου Εμπορίου για την ποσόστωση του 19% αιγοπρόβειου γάλακτος στο χαλλούμι. Μέχρι στιγμής έχουν ληφθεί δείγματα από 10 τυροκομεία και αναμένεται εντός των ημερών το αποτέλεσμα.
- Οι υπόνοιες ότι χώροι εστίασης όπως ταβέρνες, εστιατόρια κ.λπ., προμηθεύονται λευκό τυρί σχάρας ή κυπριακό τυρί, αλλά στο μενού τους το αποκαλούν χαλλούμι. (Αναμένεται ότι το επόμενο στάδιο του ελέγχου θα περάσει στην εστίαση).
- Υπάρχουν υπόνοιες ότι κάποιοι εισάγουν λευκό τυρί σχάρας σε πολύ χαμηλή τιμή, το επανασυσκευάζουν και το λανσάρουν ως κυπριακό προϊόν, προωθώντας το πίσω στο εξωτερικό σαν χαλλούμι. Πρόκειται για μια καθόλα παράνομη διαδικασία όπως εξηγούν αρμόδιοι στην «Κ», εφόσον χρησιμοποιείται παράτυπα η λέξη χαλλούμι καθώς και η σήμανση CY, χωρίς να ισχύει είτε το ένα είτε το άλλο.
Στα κατεχόμενα
Στο μεταξύ, όλα τα πιο πάνω και η προσπάθεια εντατικοποίησης των ελέγχων, αφορούν την παραγωγή και εμπορία του χαλλουμιού στις ελεύθερες περιοχές. Στα κατεχόμενα, η εφαρμογή του κανονισμού ΠΟΠ είναι σε πρώιμο στάδιο και μάλλον διάτρητη, με μόλις 1-2 τυροκομεία να έχουν λάβει την πιστοποίηση ΠΟΠ και να παράγουν και να εμπορεύονται το Halloumi/ Hellim με την ένδειξη ΠΟΠ στην αγορά του εσωτερικού, εφόσον υπάρχει αναστολή της εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου. Στα ψυγεία των υπεραγορών στα κατεχόμενα, εξακολουθούν να κυκλοφορούν πληθώρα προϊόντων που φέρουν την επωνυμία Halloumi/ Hellim, τα οποία βεβαίως δεν πρόκειται για προϊόντα που ακολουθούν τις πρόνοιες του ευρωπαϊκού κανονισμού και πωλούνται σε τιμές γύρω στα δύο ευρώ το τεμάχιο και γύρω στα 7-9 ευρώ το κιλό. Ένα σημαντικό ερώτημα που θα πρέπει να είναι σε θέση να απαντήσει το υπουργείο Γεωργίας είναι και το πόσες ποσότητες χαλλουμιού εκτός προτύπου εξάγονται από τα κατεχόμενα στο εξωτερικό και σε ποιες αγορές.
Στο υπ. Εμπορίου η προώθηση
Εκτός των ελέγχων και τα του εμπορικού σήματος του προϊόντος, οι ενέργειες προώθησης χαλλουμιού στο εξωτερικό μέσω εκθέσεων παραμένει υπόθεση του υπουργείου Εμπορίου, ως το αρμόδιο υπουργείο για προώθηση τοπικών προϊόντων. Πάντως πέρα από τις εκθέσεις, το υπουργείο Εμπορίου έχει αναλάβει την προώθηση του προϊόντος και μέσα από την ιστοσελίδα halloumi.cy. Εκεί, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να μάθουν πληροφορίες για την ιστορία τού προϊόντος, συνταγές με βασικό συστατικό το προϊόν αλλά και πληροφορίες για τα εμπορικά σήματα και το τι προβλέπει ο κανονισμός για το ΠΟΠ. Το υλικό της σελίδας είναι διαθέσιμο σε τέσσερις γλώσσες –αγγλικά, αραβικά, ιαπωνέζικα και κινέζικα– γεγονός που δείχνει την πρόθεση και τους στόχους του υπουργείου Εμπορίου για τις αγορές στόχευσης σε σχέση με το προϊόν.
