Του Γιάννη Ιωάννου
Η διάσταση, ενός μεγάλων διαστάσεων σκανδάλου, που λαμβάνει πλέον το όλο ζήτημα της επένδυσης στο τερματικό φυσικού αερίου στο Βασιλικό σε συνδυασμό με την αστάθεια στη περιοχή εντάσσουν ξανά το ζήτημα της έλευσης φυσικού αερίου στη Κύπρο στο επίκεντρο του, ακόμη ανοικτού, ζητήματος ανάπτυξης του κοιτάσματος «Αφροδίτη» επί του θαλάσσιου τεμαχίου «12» στη κυπριακή ΑΟΖ. Η διαπραγμάτευση μεταξύ της Λευκωσίας και της κοινοπραξίας του «Αφροδίτη» παραμένει ανοικτή και -σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές- δύσκολη ενώ παράλληλες εξελίξεις στο θέμα δείχνουν προς την κατεύθυνση συγκεκριμένων δυναμικών.
Ενδιαφέρουσα επίσκεψη
Στη Κύπρο βρέθηκαν στις αρχές Αυγούστου εκπρόσωποι της βρετανικής BP και της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας των ΗΑΕ, Adnoc. Οι δύο εταιρείες που δραστηριοποιούνται κοινοπρακτικά στην Αίγυπτο είχαν υποβάλλει τον Μάρτιο του 2023 πρόταση εξαγοράς, αξίας 2 δις, του 50% της NewMed Energy -της εταιρείας κατέχει το 30% του κοιτάσματος «Αφροδίτη» στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ διαθέτει και το μεγαλύτερο μερίδιο στο κοίτασμα «Λεβιάθαν» στο Ισραήλ. Υπό το βάρος των εξελίξεων στην περιοχή και δεδομένου του ενδιαφέροντος της BP για τα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου (σ.σ. δεν προχώρησε το ζήτημα εξαγοράς της NewMed) η παρουσία τους στη Κύπρο δεν θεωρείται, από έμπειρους παρατηρητές, άσχετη από τις εξελίξεις στο πεδίο Chevron-ΚΔ για το μέλλον της «Αφροδίτης». Τόσο οι συνεχιζόμενες προκλήσεις ασφάλειας όσο και σοβαρά ζητήματα παραγωγής φυσικού αερίου στην Αίγυπτο επαναφέρουν το ενδιαφέρον ξένων εταιρειών για τη Κύπρο. Ωστόσο το σινιάλο της συνάντησης του υπουργού Ενέργειας με την κοινοπραξία του «Λεβιάθαν» δεν πηγαίνει πολύ μακρύτερα από την συνεχιζόμενη, και ομολογουμένως δύσκολη, διαπραγμάτευση της ΚΔ με την Chevron.
Ασκούνται πιέσεις
Τρεις δυναμικές δείχνουν προς το αβέβαιο μέλλον της ανάπτυξης του κοιτάσματος «Αφροδίτη» δεδομένων των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων μεταξύ του αμερικανικού κολοσσού και των κυπριακών αρχών -που όπως αποκάλυψε η «Κ» προ μηνών αφορούν τις επιμέρους τεχνοοικονομικές πτυχές παραγωγής φυσικού αερίου από το κοίτασμα στο οικόπεδο «12»
• Πληροφορίες που κάνουν λόγο για πιέσεις που ασκεί η αμερικανική εταιρεία προς την κυπριακή κυβέρνηση ακόμη και μέσω τρίτων σε ανώτερο, πολιτικά, επίπεδο -πτυχή που καταδεικνύει και το πως το ρευστό περιβάλλον της περιοχής, γεωπολιτικά, αναπροσαρμόζει την διάσταση της ενεργειακής ασφάλειας της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής με φόντο τις εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή
• Το σινιάλο, εκ μέρους της Chevron, πράγμα που διαφάνηκε από αρθρογραφία του ειδικού Τύπου για την ενέργεια, που παρουσιάζει πως η διαπραγμάτευση προχωράει κανονικά και πως υφίσταται πρόοδος που θα οδηγήσει σε συμφωνία. Πτυχή που έμπειροι παρατηρητές των ενεργειακών εξελίξεων στην περιοχή αποδίδουν σε μια προσπάθεια της αμερικανικής εταιρείας να πιέσει περαιτέρω την Λευκωσία και να αγοράσει χρόνο που θα την ωφελήσει διαπραγματευτικά και
• Το αν οι τελικές αποφάσεις για την ανάπτυξη του «Αφροδίτη» θα παρθούν τελικά με γνώμονα έναν συμβιβασμό στις διαφορές των δύο μερών (αναπροσαρμοσμένο αναπτυξιακό πλάνο της Chevron VS επιδιώξεις Λευκωσίας βασισμένες στο αρχικό πλάνο ανάπτυξης του τεμαχίου που είχε καταθέσει η Noble Energy), την τελική αφαίρεση της άδειας από την αμερικανική εταιρεία ή μια αμιγώς γεωπολιτική προσέγγιση -δεδομένου του αποτυπώματος του αμερικανικού κολοσσού
Τι να αναμένουμε
Το ορόσημο του προσεχούς Νοεμβρίου καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το αβέβαιο μέλλον ανάπτυξης της «Αφροδίτης». H Сhevron έχει ανακοινώσει πως θα προχωρήσει με την πρωταρχική ανάπτυξη του κοιτάσματος παραδίδοντας την μελέτη FEED (Front-End Engineering Design). Έμπειροι παρατηρητές αναφέρουν στην «Κ» πως μια τέτοια εξέλιξη έχει διπλή ανάγνωση. Θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια κοινά αποδεκτή λύση στη συνεχιζόμενη διαπραγμάτευση των δύο μερών ωστόσο θα μπορούσε να αποτελέσει και την απαρχή μιας προσπάθειας εξαγοράς χρόνου που θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην διασφάλιση περαιτέρω παραχωρήσεων, εκ μέρους της Chevron, από την Κυπριακή Δημοκρατία. Το σενάριο ενός «FEED χωρίς FID» δηλαδή της ολοκλήρωσης της μελέτης αλλά χωρίς την κατάθεση της τελικής επενδυτικής απόφασης για το έργο ανάπτυξης του κοιτάσματος θα μπορούσε α. να παρατείνει περισσότερο χρονικά και διαπραγματευτικά την παραγωγή φυσικού αερίου από το «Αφροδίτη» β. να οδηγήσει σε ναυάγιο και τελικά νομική αναμέτρηση μεταξύ ΚΔ και Chevron και, τέλος, γ. να πιέσει την ΚΔ για περαιτέρω παραχωρήσεις ιδίως αν προκύψει αφήγημα, μετά την ολοκλήρωση του FEED, περί μη βιωσιμότητας του κοιτάσματος.
