Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Η τρίμηνη αναστολή των εκποιήσεων μέχρι και το τέλος του Ιανουαρίου του 2023 επηρεάζει μη εξυπηρετούμενα δάνεια συνολικής αξίας 12 - 14 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η απόφαση της Βουλής των Αντιπροσώπων για αναστολή των εκποιήσεων σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια με εξασφάλιση κύριας κατοικίας αξίας μέχρι 350 χιλιάδων ευρώ, δάνεια που αφορούν επαγγελματική στέγη με κύκλο εργασιών μέχρι 750 χιλιάδων ευρώ και αγροτεμάχια αξίας μέχρι 100 χιλιάδων ευρώ, εκτιμάται ότι θα έχει περισσότερες συνέπειες σε εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων και στην ΚΕΔΙΠΕΣ και λιγότερες στα τραπεζικά ιδρύματα της Κύπρου. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συνέλεξε η «Κ» για το πόσο θα επηρεαστεί κάθε τύπος οργανισμού, εκτιμάται ότι θα επηρεαστεί το 40 – 50% του δανειακού χαρτοφυλακίου των εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων. Ακολούθως, η ΚΕΔΙΠΕΣ θα επηρεαστεί επίσης για το 40 – 50% του δανειακού της χαρτοφυλακίου αφού τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των δανείων των εταιρειών εξαγορών πιστώσεων και της ΚΕΔΙΠΕΣ είναι παρόμοια, ενώ των κυπριακών τραπεζικών ιδρυμάτων τα δανειακά χαρτοφυλάκια θα επηρεαστούν γύρω στο 20 – 30%. Μιλώντας με αριθμούς και συγκεκριμένα για την αξία των προβληματικών δανείων που βρίσκονται στην περίμετρο της αναστολής με όλες τις παραπάνω πρόνοιες που ψήφισε η Βουλή, εκτιμάται πως δάνεια ύψους 8 – 10 δισ. ευρώ είναι των εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων, δάνεια ύψους περίπου 600 – 1.000 εκατ. των τραπεζών και δάνεια συνολικής αξίας 2,9 δισ. ευρώ της ΚΕΔΙΠΕΣ. Για τα 2,9 δισ. ευρώ, επιβεβαίωσε το νούμερο ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΙΠ΅Σ Λάμπρος Παπαδόπουλος, στο πλαίσιο παρουσίασης των οικονομικών της αποτελεσμάτων.
Η νομοθετική τροποποίηση του πλαισίου των εκποιήσεων ευνοεί τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, οι οποίοι εκμεταλλεύονται τις καθυστερήσεις των Δικαστηρίων.
Η απόφαση της Βουλής για την επέκταση της αναστολής των εκποιήσεων όπως συνεπάγεται δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», υπάρχει μεγάλη δυσφορία στις εταιρείες που αγόρασαν τα προβληματικά χαρτοφυλάκια από τις τράπεζες, αφού επί της ουσίας δεν μπορούν να ασκήσουν για περίπου στο 50% του χαρτοφυλακίου τους το σκοπό για τον οποίο «γεννήθηκαν». Η πίεση στις κυπριακές θυγατρικές εταιρείες (διότι οι μητρικές τους εταιρείες είναι κολοσσοί) είναι μεγάλη, αφού βλέπουν τους στόχους τους να καθυστερούν να επιτευχθούν με τέτοιες αποφάσεις. Οι τράπεζες από την άλλη έχουν μεγαλύτερη άνεση, ίσως για πρώτη φορά για κάτι που σχετίζεται με δάνεια. Και τούτο γιατί μετά τις μεγάλες πωλήσεις προβληματικών δανείων και μετά τις διαγραφές που έχουν προχωρήσει, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που έχουν απομείνει φτάνουν μόλις στα 2,85 δισ. ευρώ από τα 28 δισ. που ήταν το 2014. Χαρακτηριστική η δήλωση του CEO της Τράπεζας Κύπρου, Πανίκου Νικολάου, την περασμένη Παρασκευή, στο πλαίσιο της παρουσίασης των οικονομικών αποτελεσμάτων εννεαμήνου 2022 της τράπεζας, λέγοντας πως ναι μεν είναι τραγική η απόφαση για τη συνέχιση της αναστολής των εκποιήσεων για την κυπριακή οικονομία στην ολότητά της, ωστόσο για την Τράπεζα Κύπρου συγκεκριμένα, είπε πως δεν έχει σημαντικές επιπτώσεις. Τέλος, στην περίπτωση της ΚΕΔΙΠΕΣ ναι μεν δεν υπάρχει κάποια εποπτική πίεση, ή πίεση για θετικά αποτελέσματα όπως προσβλέπει ένας οργανισμός που έχει προχωρήσει σε επένδυση, ωστόσο θα έχει μειωμένες ταμειακές ροές. Για την ΚΕΔΙΠΕΣ, όπως είπε ο κ. Παπαδόπουλος στην παρουσίαση των οικονομικών αποτελεσμάτων του Οργανισμού, λόγω τέτοιων παρεμβάσεων, οι ταμειακές εισροές θα είναι μειωμένες και θα επηρεαστεί αρνητικά η ικανότητα πλήρους αποπληρωμής της κρατικής βοήθειας.
80.000 και πλέον δάνεια
Σύμφωνα με στοιχεία που προκύπτουν από την Έκθεση Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, στα τέλη του 2021, οι Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων διαχειρίζονταν 80.192 δάνεια μέγιστου συνολικού συμβατικού υπολοίπου ύψους 19,2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Εντός του 2022 προχώρησε και η Ελληνική Τράπεζα σε πώληση 0,7 δισεκατομμυρίων ευρώ, πώληση γνωστή και ως «project starlight», άρα οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων διαχειρίζονται δάνεια στην Κύπρο συνολικού ύψους 20 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι τρεις μεγαλύτερες εταιρείες κατέχουν πλέον το 80 - 90% των συνολικών προβληματικών χορηγήσεων. Σύμφωνα με τα δεδομένα που είχε παρουσιάσει η Κεντρική, τα οποία όμως δεν περιλαμβάνουν τα δάνεια του «project Starlight» και εστιάζουν στην κατανομή του δανειακού χαρτοφυλακίου που κατείχαν οι εν λόγω εταιρείες αρχές του 2022, το 50% του συνολικού συμβατικού υπολοίπου των χορηγήσεων αφορούσε χορηγήσεις προς φυσικά πρόσωπα, 47% αφορούσε χορηγήσεις προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις και 3% αφορούσε λοιπές χορηγήσεις. Το ύψος της αξίας των εξασφαλίσεων ως ποσοστό του δανειακού χαρτοφυλακίου που κατείχαν οι Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων πάλι δίχως τα στοιχεία του «project Starlight» ανήλθε αρχές του 2022 στο 52%. Όσον αφορά την κατανομή των εξασφαλίσεων, το 32% των συνολικών εξασφαλίσεων ήταν η πρώτη κατοικία των δανειοληπτών, ενώ τα λοιπά ακίνητα αποτελούσαν το 65% των συνολικών εξασφαλίσεων. Περίπου 3% των εξασφαλίσεων αποτελούσε λοιπές εξασφαλίσεις. Οι εταιρείες αυτές, όπως σημειώνει η Κεντρική, κατέχουν σημαντικό αριθμό ακινήτων τα οποία αποκτήθηκαν είτε ως μέρος της αγοράς χαρτοφυλακίων των τραπεζών, είτε μέσω συμφωνιών ανταλλαγής χρέους με ακίνητα μεταξύ των Εταιρειών και των δανειοληπτών τους. Αρχές του 2022 οι Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων κατείχαν 5.679 ακίνητα συνολικής αξίας 978 εκατ. ευρώ (δίχως την πράξη του Starlight). Τα περισσότερα (σε αριθμό) ακίνητα που κατείχαν οι Εταιρείες ήταν οικιστικά οικόπεδα, καθώς αποτελούσαν 29% των συνολικών ακινήτων. Ακολουθούν οι οικιστικές μονάδες με 22% των συνολικών ακινήτων, τα αγροτεμάχια με 21%, τα λοιπά ακίνητα με 19%, τα εμπορικά ακίνητα με 7% και τα εμπορικά οικόπεδα με 2%.
Λάθος επιχειρηματολογία
Σε περιόδους που η Βουλή συζητά να προχωρήσει σε αναστολή των εκποιήσεων -καθότι δεν γίνεται πρώτη φορά η αναστολή- οι τράπεζες διατυπώνουν επιχειρήματα, ένα μέρος των οποίων έχει καταρριφθεί. Το να μην εφαρμόζεται ένα νομικό πλαίσιο και να μην υπάρχει σταθερότητα, όπως για τη διαδικασία των εκποιήσεων, δημιουργεί πράγματι προβλήματα. Ωστόσο οι τράπεζες και άλλοι φορείς, που επηρεάζονται από τέτοιες αποφάσεις αναφέρουν πως διακυβεύεται από τέτοιες αποφάσεις η πιστοληπτική διαβάθμιση της κυπριακής οικονομίας. Η ιστορία έχει δείξει πως, από το 2018, η Κύπρος μόνο αναβαθμίζεται από τους Οίκους Αξιολόγησης και δεν έχει ούτε υποβιβαστεί, ούτε έχει αλλάξει το «Outlook» των αξιολογήσεων. Είτε θα αναβαθμίζεται το κυπριακό αξιόχρεο, είτε θα κρατείται σταθερό και θετικό το «Outlook». Άρα, επειδή δεν είναι η πρώτη φορά που έχει σταματήσει η διαδικασία των εκποιήσεων και έχει γίνει αρκετές φορές, το χρονολόγιο έχει δείξει ότι δεν επηρεάζεται από τρίμηνα «παγώματα» του νόμου για τις εκποιήσεις.
Οι στρατηγικοί κακοπληρωτές
Η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων πράγματι αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις και προτεραιότητες για την κυπριακή οικονομία, αφού ο όγκος όπως αποδεικνύεται –αν και εκτός των τραπεζών- παραμένει μεγάλος. Εκεί που οι τράπεζες και οι φορείς έχουν δίκιο και ίσως εκεί πρέπει να εστιάζουν περισσότερο και όχι στις αξιολογήσεις του αξιόχρεου της κυπριακής οικονομίας, είναι η κουλτούρα της μη αποπληρωμής δανείων. Όπως υπήρχε σε παλαιότερο «μέμο» που είχε φτάσει στη Βουλή, η νομοθετική τροποποίηση του πλαισίου των εκποιήσεων ευνοεί τους στρατηγικούς κακοπληρωτές οι οποίοι εκμεταλλεύονται τις καθυστερήσεις των Δικαστηρίων, δημιουργεί μια κουλτούρα μη αποπληρωμής δανείων και υποχρεώσεων και θα αυξάνει τον κίνδυνο διάχυσης της κουλτούρας αυτής και στους συνεπείς δανειολήπτες οι οποίοι εξυπηρετούν τα δάνεια τους.
