Money Review
The New York Times
Με τραπέζια και θρανία σχολείων, που μετατράπηκαν σε καταφύγια, σχηματίζεται ένας διάδρομος από πωλητές, οι οποίοι πουλούν χρησιμοποιημένα ρούχα, βρεφικό γάλα, κονσέρβες και πού και πού μια σπάνια φουρνιά σπιτικών μπισκότων.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ολόκληρα κουτιά βοήθειας -γεμάτα με σημαίες από τις χώρες που τα χορήγησαν και επρόκειτο να δοθούν δωρεάν- πωλούνται σε τιμές στις οποίες ελάχιστοι μπορούν να ανταποκριθούν.
«Σε πολλά από τα προϊόντα που πωλούνται στις αγορές αναγράφεται “Οχι προς πώληση”», δήλωσε ο 51χρονος Issam Hamouda, ο οποίος πουλούσε λαχανικά και φασόλια σε κονσέρβες από ένα πακέτο βοηθείας που είχε φτάσει στην οικογένειά του. Πριν συνθλίψει ο πόλεμος την οικονομία της Γάζας, ο κ. Hammouda ήταν δάσκαλος οδήγησης. Τώρα συντηρεί την οχταμελή οικογένειά του, πουλώντας ορισμένα από τα τρόφιμα που φτάνουν στα χέρια του ανά μερικές εβδομάδες.
Αφότου το Ισραήλ άρχισε να βομβαρδίζει τη Γάζα και ξεκίνησε την πολιορκία ως απάντηση στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου από τη Χαμάς, οι κάτοικοι της Γάζας τράπηκαν σε φυγή, αφήνοντας τα σπίτια και τις δουλειές τους. Αγορές, εργοστάσια και υποδομές βομβαρδίστηκαν και ισοπεδώθηκαν. Οι καλλιέργειες κατακάηκαν από αεροπορικά χτυπήματα ή καταλήφθηκαν από ισραηλινές δυνάμεις.
Στη θέση της αναδύθηκε μια πολεμική οικονομία, μια αγορά επιβίωσης που κινείται γύρω από τα τρόφιμα, το καταφύγιο και τα χρήματα.
Προϊόντα στα οποία αναγράφεται «Οχι προς πώληση» και δίνονται στο πλαίσιο ανθρωπιστικής βοήθειας, καθώς και διάφορα κλοπιμαία καταλήγουν στις αυτοσχέδιες αγορές. Ο κόσμος μπορεί να βγάζει λίγα χρήματα την ημέρα εκκενώνοντας τους εκτοπισμένους με φορτηγά και καρότσες, ενώ άλλοι σκάβουν για να φτιάξουν τουαλέτες ή φτιάχνουν σκηνές από πλαστικά καλύμματα και ξύλο.
Πλέον, οι ουρές είναι μεγάλο μέρος της καθημερινότητας, σε μέρη όπου δίνεται η ανθρωπιστική βοήθεια, στους ελάχιστους ανοιχτούς φούρνους, τα λιγοστά τραπεζικά μηχανήματα ή καταστήματα χρηματικών συναλλαγών.
Η πλειονότητα των Παλαιστινίων στη Γάζα αντιμετωπίζει πλέον τη φτώχεια σε πολλαπλά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένης της περιορισμένης πρόσβασης στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την εκπαίδευση και τη στέγαση, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών. Περίπου 74% είναι άνεργοι, αναφέρει η έκθεση. Πριν τον πόλεμο, η ανεργία ήταν στο 45%.
Το σοκ που υπέστη η οικονομία της Γάζας συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα της σύγχρονης ιστορίας, σύμφωνα με την έκθεση. Το ΑΕΠ της Γάζας συρρικνώθηκε κατά 86% το τελευταίο τρίμηνο του 2023.
Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ δήλωσε ότι τα χτυπήματα δεν αποσκοπούσαν στην υποβάθμιση της οικονομίας της Γάζας και στόχευαν στις «τρομοκρατικές υποδομές» της Χαμάς.
Η οικονομία στηρίζεται πλέον κατά κύριο λόγο στην περιορισμένη προμήθεια και την απελπισμένη ζήτηση για ανθρωπιστική βοήθεια. Πριν τον πόλεμο, περίπου 500 φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια, καύσιμα και καταναλωτικά αγαθά έμπαιναν κάθε μέρα στη Γάζα.
Μετά την έναρξη του πολέμου και αφότου επιβλήθηκαν οι νέοι περιορισμοί από το Ισραήλ, αυτός ο αριθμός περιορίστηκε κατά μέσον όρο στα 113 φορτηγά την ημέρα. Αυξήθηκε ελαφρώς τους τελευταίους μήνες, αλλά τώρα, η ροή έχει σχεδόν σταματήσει, μετά την επίθεση του Ισραήλ στην Ράφα και έπειτα από το σχεδόν πλήρες κλείσιμο των δύο βασικών περασμάτων στα σύνορα.
Οι τιμές έχουν εκτοξευθεί. Και χωρίς επαρκή βοήθεια ο κόσμος υποχρεώνεται να στραφεί στις αυτοσχέδιες αγορές. Τα προϊόντα εκεί πωλούνται σε όποια τιμή επιλέξει ο πωλητής.
Ο Ekrami Osama al-Nims, δημόσιος υπάλληλος και πατέρας επτά παιδιών, όντας εκτοπισμένος στη Νότια Γάζα προσπάθησε πολλές φορές να πάρει ένα πακέτο αλεύρι από τα φορτηγά με την ανθρωπιστική βοήθεια -παρότι υπάρχει ρίσκο να τον πυροβολήσουν οι Ισραηλινοί στρατιώτες, όπως δήλωσε- ώστε να αποφύγει να το τη μαύρη αγορά. Ωστόσο, δεν τα κατάφερε.
«Ο μισθός μου μας κάλυπτε το φαγητό και άλλες βασικές ανάγκες για έναν μήνα», δήλωσε. «Τώρα, ο μισθός μου δεν αρκεί για να αγοράσω ούτε ένα πακέτο αλεύρι».
