Money Review
Η NASA παρουσιάζει ένα σχέδιο ύψους 104 δισ. δολαρίων για την επιστροφή των Αμερικανών στο φεγγάρι έως το 2018. Ο επικεφαλής της NASA, μάλιστα, περιγράφει το νέο αυτό σχέδιο σαν ένα «ντοπαρισμένο Apollo».
Παρόλα αυτά, μισό αιώνα αφότου το Apollo 11 έφερε τον Νιλ Άρμστονγκ και τον Μπαζ Όλντριν στο φεγγάρι, ο άνθρωπος δεν έχει επιστρέψει στη σελήνη.
Όπως φαίνεται, το Apollo 11 ήταν ακόμα πιο εξαιρετικό από ό,τι ο κόσμος πίστεψε τότε. Η NASΑ έφερε δύο αστροναύτες στο φεγγάρι στις 20 Ιουλίου του 1969, μόλις οκτώ χρόνια αφότου ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Φ. Κέννεντι ανακοίνωσε τον φιλόδοξο στόχο του και μόλις 12 χρόνια από την έναρξη της Εποχής του Διαστήματος.
Ακολούθησαν άλλες πέντε επανδρωμένες αποστολές μετά την Apollo 11, με την τελευταία από αυτές, την Apollo 17, να φτάνει στο φεγγάρι τον Δεκέμβριο του 1972.
Πέρασαν 50 χρόνια και η ανθρωπότητα δεν έχει φτάσει ξανά στο φεγγάρι. To Constellation Program (αυτό που επρόκειτο να γίνει το «ντοπαρισμένο Apollo»), ακυρώθηκε από την κυβέρνηση Ομπάμα το 2010, όταν αποδείχθηκε ότι η επιστροφή στη σελήνη ήταν πιο ακριβή και πιο επικίνδυνη από ό,τι είχε εκτιμηθεί.
Γιατί, λοιπόν, το Apollo ήταν τόσο διαφορετικό; Όπως έχει πει στο Space.com ο Ρότζερ Λαούνιους, που διετέλεσε επικεφαλής ιστορικός της NASA από το 1990 έως το 2002, η μεγάλη διαφορά αυτού του προγράμματος ήταν ότι αναπτύχθηκε κάτω από πολύ ιδιαίτερες συνθήκες: Την Κούρσα του Διαστήματος ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ένωση, την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
«Ήταν ένας πόλεμος, αλλά με άλλα όπλα. Πραγματικά ήταν», εξηγεί ο Λαούνιους. «Και έκτοτε δεν είχαμε κάτι τέτοιο».
Σε αυτό τον πόλεμο, η Σοβιετική Ένωση έριξε τις πρώτες βολές, όπως εκτόξευσε τον πρώτο δορυφόρο, τον Sputnik 1, τον Οκτώβριο του 1957 και ανέβασε τον πρώτο άνθρωπο στο διάστημα, τον Γιούρι Γκαγκάριν, τον Απρίλιο του 1961. Αυτές οι επιδείξεις τεχνολογικής ισχύος ανησύχησαν τις ΗΠΑ, που πλέον ήθελαν και αυτές μία μεγάλη και συμβολική νίκη. Και πίστεψαν ότι το να φέρουν τον πρώτο άνθρωπο που θα περπατήσει στο φεγγάρι ήταν αυτό που χρειάζονταν.
Οι ΗΠΑ ήθελαν να δείξουν στον κόσμο ότι το μέλλον βρισκόταν στο δικό τους πολιτικό και οικονομικό σύστημα και όχι σε εκείνο του κομμουνιστικού αντιπάλου τους.
«Τις μέρες του Apollo το πραγματικό ζήτημα δεν ήταν, κατά βάση, το να πάνε στο φεγγάρι», λέει ο Τζον Λόγκσντον, καθηγητής στο Elliott School of International Affairs του The George Washington University. «Ήταν το να φανεί η παγκόσμια αμερικανική ηγεσία σε αυτόν τον ανταγωνισμό με τη Σοβιετική Ένωση».
Έτσι, η NASA εξασφάλισε τους πόρους που χρειαζόταν για να φτάσει στο φεγγάρι. Και οι πόροι αυτοί ήταν τεράστιοι, καθώς από το 1960 έως το 1973 δόθηκαν 25,8 δισ. δολάρια για το Apollo, ή σχεδόν 264 δισ. δολάρια σε σημερινά χρήματα. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, η NASA έπαιρνε το 4,5% των δαπανών του αμερικανικού προϋπολογισμού, ποσοστό δεκαπλάσιο σε σχέση με σήμερα.
Έκτοτε, η επιστροφή στο φεγγάρι βρέθηκε τουλάχιστον σε δεύτερη μοίρα. Μετά την ακύρωση του Constellation Program από τον Ομπάμα, το 2010, η NASA έλαβε εντολή να στείλει αστροναύτες σε αστεροειδή κοντά στη γη. Όμως ο Ντόναλντ Τραμπ ακύρωσε αυτό το σχέδιο το 2017 και έβαλε τη NASA ξανά σε τροχιά για το φεγγάρι.
Με βάση τον σχεδιασμό που ακολουθείται σήμερα, η NASA θέλει να επιστρέψει στη σελήνη έως το 2024, στο πλαίσιο του προγράμματος Artemis, που στοχεύει να δημιουργήσει μία μακροπρόθεσμη, βιώσιμη ανθρώπινη παρουσία στο φεγγάρι, σαν ένα πρώτο βήμα προς τον επόμενο στόχο της ανθρωπότητας: Να φτάσει στον Άρη μέσα στη δεκαετία του 2030.
