Της Δωρίτας Γιαννακού
Προχωρά η κατασκευή και εγκατάσταση κεντρικών συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας με κύρια επιδίωξη να επιλύσει τα προβλήματα ευστάθειας του ηλεκτρικού συστήματος αλλά και τις περικοπές πράσινης ενέργειας από φωτοβολταϊκά, κυρίως των οικιακών καταναλωτών. Στην τελευταία Ολομέλεια πριν από το κλείσιμο της Βουλής για το Πάσχα οδηγείται το εναρμονιστικό νομοσχέδιο με το οποίο μεταφέρεται στην κυπριακή νομοθεσία νέα Οδηγία της Ευρώπης όπου ουσιαστικά ενσωματώνονται σημαντικές ευρωπαϊκές κατευθύνσεις προς τη βελτίωση του σχεδιασμού και της λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Το εναρμονιστικό νομοσχέδιο "Ο περί Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού (Τροποποιητικός) Νόμος του 2025" που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 12 Φεβρουαρίου αναμένεται να περάσει εκτός απροόπτου από την Ολομέλεια της Βουλής παρέχοντας στον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), τα απαραίτητα εργαλεία προκειμένου να αναπτύσσει και να διαχειρίζεται μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας στο δίκτυο ηλεκτρισμού, εκτός αγοράς. Στόχος είναι να περιορίζονται οι περικοπές από τα οικιακά και τα εμπορικά συστήματα φωτοβολταϊκών, χωρίς κινδύνους για την ισορροπία του ηλεκτρικού συστήματος. Με το νομοσχέδιο επιτυγχάνεται παρέχονται διευκολύνσεις στα κράτη μέλη ώστε να μπορούν με γρήγορους ρυθμούς να προχωρήσουν την αποθήκευση, ενώ υπό άλλες συνθήκες και χωρίς αυτή την οδηγία, θα ήταν πολύ δύσκολο να γίνουν.
Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο επιτρέπει στον Διαχειριστή να προχωρήσει με ταχείς διαδικασίες ώστε να μπορέσει να έχει ένα κεντρικό σύστημα το οποίο μας λείπει σήμερα και είναι ακριβώς αυτός ο λόγος για τον οποίο αποκόπτονται τα φωτοβολταϊκά. Εξάλλου σύμφωνα με τεχνοκράτες της ενέργειας, οι περικοπές, γίνονται πρώτα στη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή, διότι είναι κοστοβόρα και ρυπογόνα, μετά στα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα και αν η κατανάλωση είναι μικρότερη από την παραγωγή, τότε αποκόπτονται μικρά εμπορικά και οικιακά φωτοβολταϊκά.
Η κεντρική αποθήκευση θα περιορίζει τις περικοπές από τα οικιακά και τα εμπορικά συστήματα φωτοβολταϊκών, χωρίς κινδύνους για την ισορροπία του ηλεκτρικού συστήματος.
Οι πρόνοιες
Πιο συγκεκριμένα το νομοσχέδιο προνοεί την επιβολή κανονισμών για τη διαχείριση των δικαιωμάτων αποθέματος διανομής και την πρόσβαση των πελατών στην καθολική υπηρεσία, διασφαλίζοντας τη δίκαιη και αποτελεσματική διανομή ηλεκτρικής ενέργειας. Την ίδια ώρα, το νομοσχέδιο προστατεύει τον καταναλωτή επιδιώκοντας να διασφαλίσει τη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας. Στοχεύει ακόμα στη ρύθμιση της αγοράς μέσω της εισαγωγής κανονιστικών πλαισίων για τη διασφάλιση του ανταγωνισμού και της αποτελεσματικότητας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Επιπλέον, ενισχύει τον ρόλο της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) ως κεντρικού ρυθμιστικού οργάνου, αναθέτοντας την ευθύνη για την εποπτεία και την εφαρμογή των νέων κανονιστικών προτύπων.
Τα οφέλη και η σημασία
Σύμφωνα με τον Διαχειριστή ένα κεντρικό σύστημα αποθήκευσης θα βοηθήσει στην απορρόφηση κραδασμών για να μην γίνονται περικοπές. Σημειώνεται ότι το 2024 η συνολική ζήτηση ενέργειας ήταν κάτω από τα 600 μεγαβάτ ημερησίως για περίπου το μισό έτος ενώ το 1/4 της κατανάλωσης της χώρας το 2024 καλύφθηκε από ΑΠΕ. Με τη νέα ρύθμιση, θα αξιοποιείται με αποθήκευση από τον Διαχειριστή σε μεγαλύτερο βαθμό η παραγωγή από ΑΠΕ, ενισχύοντας τη βιωσιμότητα, εξισορρόπηση και την αυτονομία του συστήματος. Όπως τονίστηκε πολλάκις στην επιτροπή ενέργειας κατά τη διάρκεια συζήτησης του νομοσχεδίου, με την έγκριση του εναρμονιστικού πλαισίου, η ΡΑΕΚ θα νομιμοποιείται να εγκρίνει τη διαχείριση κεντρικού συστήματος αποθήκευσης από τον Διαχειριστή Μεταφοράς.
Το νομοσχέδιο για την αποθήκευση θα προστατεύει τον καταναλωτή επιδιώκοντας να διασφαλίσει τη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας.
Η πρόταση νόμου Χατζηγιάννη
Αμφίβολη κρίνεται η έγκριση της πρότασης νόμου του Βουλευτή του ΔΗΣΥ Κυριάκου Χατζηγιάννη σε σχέση με την αυτοκατανάλωση ενέργειας από φωτοβολταϊκά, η οποία επίσης οδηγείται ενώπιον της Ολομέλειας, καθώς ΔΗΚΟ και ΑΚΕΛ πρόκειται να την καταψηφίσουν.
Η πρόταση νόμου αφορά στην έκδοση και δημοσίευση από τη ΡΑΕΚ ρυθμιστικών αποφάσεων, οι οποίες διασφαλίζουν ότι η παραγωγή ενέργειας από αυτοκαταναλωτές ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν δύναται να περικόπτεται, σε περίπτωση κατά την οποία επιβάλλεται η μείωση της διοχέτευσης της εν λόγω ενέργειας στο σύστημα διανομής ή στο σύστημα μεταφοράς, για λόγους διασφάλισης της ασφαλούς και αξιόπιστης λειτουργίας των συστημάτων αυτών.
