Του Γιώργου Κακούρη
Η Κομισιόν θα αξιολογήσει τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στη χρηματοδότηση του έργου η απόσυρση της κινεζικής κοινοπραξίας από την κατασκευή του τερματικού LNG στο Βασιλικό, ανέφερε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην «Κ».
Αν και στη γραπτή του απάντηση ο εκπρόσωπος, Άνταλμπερτ Γιανς, σημείωσε ότι η Κομισιόν δεν σχολιάζει επιχειρηματικές αποφάσεις, τόνισε πως οι Βρυξέλλες θα εξετάσουν ποιο αντίκτυπο θα έχει η απόσυρση της κοινοπραξίας CPP-Metron στην ολοκλήρωση των έργων που απομένουν.
Η Κομισιόν «δεσμεύεται να τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου», και πως «για αυτό τον σκοπό, η Ε.Ε. έχει υποστηρίξει το έργο πολιτικά και οικονομικά»
Φρόντισε ακόμα να υπενθυμίσει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί να τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου.
Η απόσυρση της CPP-Metron και οι περιπλοκές που προκαλεί στην πρόοδο των προσπαθειών απεξάρτησης της Κύπρου από το μαζούτ έρχεται μετά και τις περιπέτειες που πέρασε ένα άλλο έργο για την ενεργειακή συνδεσιμότητα και την πράσινη μετάβαση της χώρας, το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας και μετέπειτα Ισραήλ, EuroAsia Interconnector.
Το συγκεκριμένο έργο μετονομάστηκε σε Great Sea Interconnector μετά την ανάληψη του ρόλου του φορέα υλοποίησης από τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ενέργειας της Ελλάδας (ΑΔΜΗΕ), ωστόσο η συμμετοχή τού κυπριακού κράτους (που θεωρείται κλειδί για τη βιωσιμότητά του) δεν έχει κλειδώσει και εξαρτάται από την εν εξελίξει αξιολόγηση της μελέτης κόστους - οφέλους που έχει καταθέσει ο ΑΔΜΗΕ.
Η Ε.Ε. έχει εγκρίνει κονδύλια και για τα δύο έργα μέσω του Μηχανισμού «Συνδέουμε την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility), με το καλώδιο (για το τμήμα που θα συνδέει Κύπρο και Ελλάδα) να παίρνει επίσης στήριξη μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Το Ταμείο Ανάκαμψης περιλαμβάνει ακόμα στήριξη σε έργα στήριξης της ενεργειακής μετάβασης όπως την αγορά και την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών κατανάλωσης ηλεκτρισμού, έργο το οποίο επίσης αντιμετωπίζει καθυστερήσεις που ενδέχεται να επηρεάσουν τη χρηματοδότηση.
Αξιολογούν επιπτώσεις
Απαντώντας σε ερώτηση της «Κ» για το κατά πόσο η απόφαση της CPP-Metron να αποσυρθεί από το έργο κατασκευής του τερματικού στο Βασιλικό προκαλεί ανησυχίες νέων καθυστερήσεων στις προσπάθειες πράσινης μετάβασης για την Κύπρο, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Άνταλμπερτ Γιανς σημείωσε πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «έχει πληροφορηθεί από τις κυπριακές αρχές για την κατάσταση, όμως, όπως συνηθίζεται, δεν θα σχολιάσουμε μια επιχειρηματική απόφαση».
«Στο πλαίσιο της παρακολούθησης της υλοποίησης του έργου θα παρακολουθούμε επίσης τον αντίκτυπο της απόσυρσης της κινεζικής κοινοπραξίας ως του κύριου ανάδοχου, στην ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων που απομένουν, και θα αξιολογήσουμε τις επιπτώσεις της στην οικονομική στήριξη της Ε.Ε.» σημείωσε ο κ. Γιανς.
Ο εκπρόσωπος σημείωσε πως γενικότερα η Κομισιόν «δεσμεύεται να τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου», και πως «για αυτό τον σκοπό, η Ε.Ε. έχει υποστηρίξει το έργο πολιτικά και οικονομικά, ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (Project of Common Interest) στο πλαίσιο του Κανονισμού για τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Ενέργειας (Trans-European Networks for Energy Regulation)».
Ειδικότερα, υπενθύμισε, «το έργο έχει λάβει επιχορήγηση από τον Μηχανισμό “Συνδέουμε την Ευρώπη” (Connecting Europe Facility) για κατασκευαστικές εργασίες ύψους 101 εκατ. ευρώ».
Ακόμα μαζούτ
Η Κύπρος, λόγω της γεωγραφικής της θέσης αλλά και άλλων επιλογών, βρίσκεται σε ιδιαίτερη θέση στον τομέα της ενέργειας σε σχέση με την υπόλοιπη Ε.Ε. καθώς αποτελεί τη μόνη χώρα η οποία δεν αξιοποιεί το φυσικό αέριο για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Παρά τη σημαντική αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων τα τελευταία χρόνια, η χώρα συνεχίζει να εξαρτάται από την καύση μαζούτ για την παραγωγή ηλεκτρισμού, με τις συνεπακόλουθες συνέπειες όχι μόνο στο περιβάλλον αλλά και στα πρόστιμα που καλείται να πληρώσει για την παραγωγή ρύπων.
Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2022 το ποσοστό ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην Κύπρο βρισκόταν στο 19%, όχι πολύ πίσω από τον μέσο όρο στην Ε.Ε. (22%).
Ωστόσο όσον αφορά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, το 2021 σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνή Οργανισμού Ενέργειας (International Energy Agency, IEA), το 84,9% προερχόταν από την καύση πετρελαίου, το 9,1% από ηλιακή ενέργεια και το 4,8% από αιολική ενέργεια, με το υπόλοιπο να προέρχεται από βιοκαύσιμα.
Πάντως οι Βρυξέλλες έχουν δώσει αρκετές φορές το μήνυμα, και δημόσια, στην Κύπρο, πως το μέλλον βρίσκεται λιγότερο στο φυσικό αέριο (που για την Ε.Ε. θεωρείται καύσιμο-γέφυρα για την πράσινη μετάβαση) στη διασυνδεσιμότητα και στην πράσινη ενέργεια, που περιλαμβάνει πέρα από τις ανανεώσιμες και το πράσινο υδρογόνο.
Μιλώντας στην «Κ» τον Μάιο του 2022, η επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον είχε αναφερθεί στις «τεράστιες δυνατότητες» της Κύπρου όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τονίζοντας πως η αξιοποίησή τους είναι ο καλύτερος δρόμος για μείωση των τιμών ενέργειας για τους καταναλωτές, αλλά και μελλοντικά ακόμα και για την παραγωγή «πράσινου» υδρογόνου.
