Του Γιάννη Ιωάννου
Τέλος στο σίριαλ της μακράς διαπραγμάτευσης μεταξύ της ΚΔ και της κοινοπραξίας του κοιτάσματος «Αφροδίτη» –με επικεφαλής την αμερικανική εταιρεία Chevron– δόθηκε την περασμένη Παρασκευή. Παράλληλα, στις αρχές της εβδομάδος, η Λευκωσία υπέγραψε στο Κάιρο της Αιγύπτου μια συμφωνία και ένα μνημόνιο συναντίληψης (MoU) – βήματα που θεωρούνται απαραίτητα τόσο για την ανάπτυξη της «Αφροδίτης», επί του τεμαχίου «12» της κυπριακής ΑΟΖ, όσο και του κοιτάσματος «Κρόνος», επί του τεμαχίου «6», τα οποία αμφότερα όταν ενταχθούν σε φάση παραγωγής θα κατευθυνθούν προς την Αίγυπτο. Η κυβέρνηση μάλιστα χαρακτήρισε τη συμφωνία ως «ιστορική».
To ιστορικό
Όπως στο παρελθόν κατέγραψε με ακρίβεια η «Κ» τον περασμένο Αύγουστο (25 Αυγούστου του 2024) η ΚΔ παρέδωσε στην κοινοπραξία της «Αφροδίτης» προειδοποίηση ανάκλησης της άδειας επί του τεμαχίου «12» λόγω της μη παράδοσης, εγκαίρως, του προκαταρκτικού σχεδίου ανάπτυξης του κοιτάσματος (FEED). Η εν λόγω ενέργεια οδήγησε, ακολούθως, σε ενδιάμεση συμφωνία στις 17 Σεπτεμβρίου (standstill agreement) που εγκαινίασε μια περίοδο έντονων διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο πλευρών και την κατάθεση, εκ μέρους της Chevron, ανανεωμένου πλάνου ανάπτυξης του κοιτάσματος. Τελικώς, στις 14 Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους οι δύο πλευρές συμφώνησαν ως προς την αναθεωρημένη πρόταση της Chevron που επιβεβαιώνει τα σχετικά ρεπορτάζ της «Κ» και ικανοποιεί τα αιτήματα που έθετε η Λευκωσία για:
• Διάνοιξη 4 πηγαδιών επί της «Αφροδίτης» με ημερήσια παραγωγή 800 MMCF (σ.σ. εκατ. κυβικά πόδια).
• Παραγωγή του φυσικού αερίου επί του κοιτάσματος με πλωτή μονάδα παραγωγής (Floating Production Facility/FPC).
Υπενθυμίζεται πως το φυσικό αέριο της «Αφροδίτης» θα μεταφερθεί μέσω κατασκευής αγωγού προς τη μονάδα WDDM (West Delta Deep Marine) της Shell 90χλμ ανοικτά της Αιγύπτου κι από εκεί προς το τερματικό υγροποίησης της Νταμιέτα. Το κόστος παραγωγής της ανάπτυξης της «Αφροδίτης» υπολογίζεται σε 4 δισ. δολάρια, ενώ σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της NewMed Energy η ημερομηνία έναρξης ένταξης του κοιτάσματος εκτιμάται για το 2031 – πτυχή που πρακτικά δείχνει ότι το φυσικό αέριο της «Αφροδίτης» παίρνει δύο δεκαετίες για να παραχθεί μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος το 2011.
Η μεγάλη εικόνα
Στην ανακοίνωση που έδωσε στη δημοσιότητα η NewMed Energy αναφέρεται πως η προκαταρκτική ανάπτυξη του κοιτάσματος (φάσεις FEED-Front End Engineering Design και pre-FEED) αποτελεί –μεταξύ άλλων (ο γνωστός όρος inter alia) όπως χαρακτηριστικά παρατίθεται– προϋπόθεση για να καταδείξει και την τελική επενδυτική απόφαση (FID-Final Investment Decision) εκ μέρους του αμερικανικού κολοσσού της Chevron. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως:
• Δεν διευκρινίζεται ο χρονικός ορίζοντας ως προς την παράδοση του FEED – πληροφορίες ωστόσο της «Κ» κάνουν λόγο για ένα χρονικό περιθώριο 9-10 μηνών.
• Ο χρονικός ορίζοντας παραγωγής της «Αφροδίτης» μετατίθεται ακόμη περισσότερο, το 2031 – ουσιαστικά δύο δεκαετίες μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος το 2011, πτυχή που μπορεί υπό προϋποθέσεις να επεκταθεί και κάποια χρόνια μετά (2035).
• Υπάρχουν αρκετά «μικρά γράμματα», στη νέα συμφωνία, για την τελική τύχη της «Αφροδίτης» που συνδέονται με τη φάση FEED και αφορούν κόστη, εξεύρεση χρηματοδότησης, πτυχές γεωπολιτικού ρίσκου και ασφάλειας, τιμές φυσικού αερίου, ζητήματα προσφοράς φυσικού αερίου, τεχνικά εμπόδια κατασκευής και μεταφοράς, ζητήματα κατανάλωσης του φυσικού αερίου που θα παράγεται ως προς τις αγορές που εξάγεται κοκ, και τέλος
• Ακόμη και αν η Chevron προχωρήσει με όλα τα σχετικά χρονοδιαγράμματα, με ορίζοντα την παραγωγή της «Αφροδίτης» το 2030 (ή νωρίτερα) τα πρώτα έσοδα για την ΚΔ θα εισπραχθούν σε βάθος τριετίας (2031-2033).
Τέλος, υπενθυμίζεται πως εκκρεμεί η συμφωνία καταμερισμού των ποσοτήτων της «Αφροδίτης» με το Ισραήλ. Το Ισραήλ διεκδικεί μέρος των 3,6 tcf φυσικού αερίου του κοιτάσματος «12», θεωρώντας πως το 10% περίπου της «Αφροδίτης» εισέρχεται στο γειτονικό κοίτασμα «Ισάι», επί της ισραηλινής ΑΟΖ. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», η Λευκωσία επιδιώκει το αμέσως επόμενο διάστημα να κλείσει το ζήτημα της συμφωνίας συνεκμετάλλευσης με το Ισραήλ και επί τούτου μπορεί να υπάρξει σχετική επίσκεψη στη γειτονική χώρα για να υπογραφεί η σχετική συμφωνία.
Υπογραφές στο Κάιρο
Τη Δευτέρα, στο περιθώριο της έκθεσης «Energy Show (EGYPES) 2025», ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, υπέγραψε Συμφωνία Φιλεξενούσας Χώρας (Host Government Agreement) με την Αίγυπτο για την εξαγωγή των κοιτασμάτων του «Κρόνου» (τεμάχιο «6») που αναπτύσσει η ιταλική ΕΝΙ – και το οποίο θα κατευθύνει στην Αίγυπτο. Επίσης, υπογράφτηκε και μνημόνιο συναντίληψης (MoU) μεταξύ των αιγυπτιακών αρχών και της κοινοπραξίας της «Αφροδίτης» (Chevron Cyprus Limited με 35%, NewMed Energy LP με 30%, BG Cyprus Limited με 35%) – πτυχή που συνδέεται με την εξαγωγή, ουσιαστικά, των ποσοτήτων της «Αφροδίτης» στο αιγυπτιακό τερματικό της Νταμιέτα. Υπενθυμίζεται πως οι εν λόγω συμφωνίες είναι μη-δεσμευτικές (non-binding). Η παρουσία του προέδρου Χριστοδουλίδη στην Αίγυπτο στάθηκε η αφορμή και για συνάντηση με τον Αιγύπτιο πρόεδρο, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, σε μια συγκυρία κρίσιμη για την περιοχή με τα σινιάλα εκατέρωθεν να κινούνται προς την κατεύθυνση της εμπεδωμένης στρατηγικά εταιρικής σχέσης μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου – πτυχή στην οποία η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη αποδίδει ξεχωριστή σημασία ιδίως για τους τομείς της πολιτικής και ενεργειακής συνεργασίας. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, τέλος, είχε τη Δευτέρα στο Κάιρο συνάντηση με τον αντιπρόεδρο της ExxonMobil, Global Exploration, κ. John Ardill.
Κατά τη συνάντηση, η οποία πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της Έκθεσης EGYPES 2025, ο κ. Ardill ενημέρωσε τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη για την πρόοδο των δραστηριοτήτων της εταιρείας στο τεμάχιο «5» της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αναφέρθηκε, επίσης, στους σχεδιασμούς της ExxonMobil για το τεμάχιο 10 της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Υπενθυμίζεται πως η «Ηλέκτρα» επί του τεμαχίου «5» θεωρείται πολύ υποσχόμενος στόχος με δυνητικές ποσότητες φυσικού αερίου της τάξης των 10-30 tcf.
