Γράφει η Χρύσα Λιάγγου
Η επανέναρξη των ερευνών βυθού για την πόντιση του καλωδίου που θα συνδέει την Κρήτη με την Κύπρο φρέναρε προς το παρόν την αύξηση του κόστους που προκάλεσαν οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση της πολύπαθης ηλεκτρικής διασύνδεσης, προσφέροντας προσωρινή ανακούφιση στον ΑΔΜΗΕ και στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που καλείται να το διαχειριστεί. Το μέχρι στιγμής κόστος από την καθυστέρηση του απόπλου των ερευνητικών πλοίων που ναύλωσε η Νexans υπολογίζεται, σύμφωνα με πληροφορίες, περί τα 8 εκατ. ευρώ, ποσό που η γαλλική εταιρεία, ως κατασκευάστρια του καλωδίου, διεκδικεί από τον ΑΔΜΗΕ και εκείνος με τη σειρά του από το ελληνικό Δημόσιο, που στη συγκεκριμένη περίπτωση εμφανίζεται ως υπαίτιος των καθυστερήσεων.
Το κόστος αυτό θα κληθούν να πληρώσουν οι πολίτες της χώρας είτε ως φορολογούμενοι είτε ως καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος, ανάλογα με την απόφαση που θα λάβουν τελικά τα συναρμόδια υπουργεία, τα οποία φέρεται να έχουν αποφασίσει ότι δεν θα πρέπει να επιβαρύνει τον ΑΔΜΗΕ. «Δεν είναι ευθύνη του ΑΔΜΗΕ η έκδοση NAVTEX για τις έρευνες και άρα είναι λογικό να μην επιβαρυνθεί με το κόστος που προκύπτει από αυτή την καθυστέρηση», δηλώνει στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του ΥΠΕΝ χωρίς να αναφέρεται σε συγκεκριμένο κόστος.
Με αυτό το σκεπτικό, σύμφωνα με πληροφορίες και των ενστάσεων από πλευράς των Κινέζων μετόχων της State Grid στον ΑΔΜΗΕ, μένει να αποφασιστεί εάν το πρόσθετο αυτό κόστος θα καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό ή θα περάσει στη ρυθμιζόμενη περιουσιακή βάση του ΑΔΜΗΕ και ακολούθως στους καταναλωτές ως χρέωση χρήσης συστήματος στους λογαριασμούς ρεύματος. Κάθε πρόσθετο κόστος στο έργο των 1,9 δισ. ευρώ δημιουργεί ασφυκτικές πιέσεις για τους καταναλωτές τόσο της Ελλάδας και της Κύπρου, καθιστώντας την άρση των γεωπολιτικών αβεβαιοτήτων επείγουσα ανάγκη. Οι ρυθμιστικές αρχές των δύο χωρών (ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ) έχουν ήδη εγκρίνει κεφαλαιακές δαπάνες (capex) για το έργο «Great Sea Interconnector», ύψους 572 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων σε ποσοστό 37% θα ανακτηθεί από τους Ελληνες καταναλωτές και 63% από τους Κύπριους.
Στο πλαίσιο της διακρατικής συμφωνίας Ελλάδας – Κύπρου του περασμένου Σεπτεμβρίου, η Ελλάδα δεσμεύθηκε για τον επιμερισμό του γεωπολιτικού ρίσκου σε ποσοστό 50%-50% μεταξύ των δύο χωρών. Ηταν η παραχώρηση που έκανε για να απεμπλέξει το έργο και να αποφύγει ένα πιθανό ναυάγιο έπειτα από ένα μαραθώνιο διαπραγματεύσεων, τριβών και συγκρούσεων, που διήρκεσαν μήνες. Βάσει αυτής της δέσμευσης, σε περίπτωση ενδεχόμενης καθυστέρησης ή ματαίωσης του έργου, οφειλόμενης σε εξωτερικούς παράγοντες πέραν του ελέγχου, της ευθύνης και της υπαιτιότητας του φορέα υλοποίησης, το κόστος των δαπανών που έχει γίνει μέχρι τότε από τον ΑΔΜΗΕ θα ανακτηθεί σε ποσοστό 50%-50% μεταξύ των δύο χωρών και όχι 37%-63% όπως προβλέπει η διασυνοριακή συμφωνία. Το επιπλέον 13% αυτού του ποσοστού, σύμφωνα με νομοθετική ρύθμιση, θα καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Αγνωστο είναι το κόστος που θα προκύψει για τον ΑΔΜΗΕ σε περίπτωση ενός ναυαγίου του έργου, εάν η Ε.Ε. απαιτήσει την επιστροφή ποσών που έχει εκταμιεύσει από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση των 675 εκατ. ευρώ, τα οποία υπολογίζονται περί τα 200 εκατ. ευρώ, αλλά και το κόστος από πιθανές διεκδικήσεις της Νexans στο πλαίσιο της σύμβασης ανάθεσης της κατασκευής του υποβρύχιου καλωδίου ύψους 1,4 δισ. ευρώ. Οι αβεβαιότητες (γεωπολιτικές και ρυθμιστικές) δεν έχουν επιτρέψει ακόμη στον ΑΔΜΗΕ να αναθέσει στη γαλλική εταιρεία την τελική παραγγελία, το λεγόμενο «Foul Notice to Proceed» για να επιταχυνθεί η κατασκευή του καλωδίου.
Νέα φάση διευθέτησης
Σε μια νέα φάση διευθέτησης μπαίνουν, πάντως, οι ρυθμιστικές εκκρεμότητες μετά τη διαφαινόμενη άρση της γεωπολιτικής αβεβαιότητας. Η μετοχική συμμετοχή της Κύπρου, όπως και τα ζητήματα που συνδέονται με την έκδοση της κοινής ρυθμιστικής απόφασης των ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ, θα συζητηθούν στην αυριανή συνάντηση που θα έχουν στην Αθήνα ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Γιώργος Παπαναστασίου και ο ομόλογός του Θόδωρος Σκυλακάκης, αλλά και στη συνάντηση των ρυθμιστικών αρχών των δύο χωρών.
