Της Δωρίτας Γιαννακού
Το net-metering φεύγει, το net-billing έρχεται με τις ευλογίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε πλήρη κατάργηση του συστήματος του net-metering προσανατολίζεται η κυβέρνηση για τους νέους οικιακούς καταναλωτές φωτοβολταϊκών συστημάτων. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», μέχρι τον Απρίλιο το net metering θα αντικατασταθεί από το net-billing με μπαταρία για τα καινούργια οικιακά φωτοβολταϊκά συστήματα που θα ενταχθούν στο δίκτυο. Όπως πληροφορούμαστε, κύρια επιδίωξη του υπουργείου Ενέργειας είναι η αποφόρτιση του δικτύου. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το net-billing και το zero feed in (μηδενική έγχυση) αποτελούν σήμερα τα κύρια εργαλεία λειτουργίας για φωτοβολταϊκά συστήματα σε οικιακές, εμπορικές και βιομηχανικές στέγες στις αγορές της Ευρώπης. Πρόκειται ουσιαστικά για τον συμψηφισμό των λογαριασμών αγοράς και πώλησης ενέργειας, διαχωρίζοντας την παραγόμενη ενέργεια που καταναλώνεται σε πραγματικό χρόνο από τον χρήστη, σε αξία λιανικής τιμής, από την πλεονάζουσα ενέργεια που διοχετεύεται στο δίκτυο. Το net-billing είναι μια μέθοδος χρέωσης όπου η περίσσεια ενέργεια που παράγεται από το σύστημα αυτοπαραγωγής και δεν καταναλώνεται αμέσως, πωλείται στον πάροχο ενέργειας. Ο καταναλωτής λαμβάνει πληρωμή βάσει μιας προκαθορισμένης τιμής για την περίσσεια αυτή, η οποία συχνά είναι χαμηλότερη από το τυπικό τιμολόγιο πώλησης ενέργειας.
Από την άλλη, το net metering περιλαμβάνει τη δωρεάν χρήση του δικτύου, από τον ιδιοκτήτη φωτοβολταϊκού, ως μπαταρία διοχετεύοντας το ρεύμα που παράγει το φωτοβολταϊκό, την ώρα που δεν το χρειάζεται, και παίρνοντάς το πίσω όταν το φωτοβολταϊκό δεν παράγει και υπάρχει ανάγκη ηλεκτρισμού στο υποστατικό. Σύμφωνα με αρμόδιους φορείς της αγοράς, το net-billing δίνει σημαντικό κίνητρο για την ενσωμάτωση μεγαλύτερης μπαταρίας για την αύξηση του ποσοστού ταυτοχρονισμού, σε αντίθεση με το net-metering που η προσθήκη της μπαταρίας στηρίχτηκε κατά κύριο λόγο στο πρόγραμμα επιδότησης με μια μόνο μικρή διαφοροποίηση στις χρεώσεις δικτύου. Εξάλλου, όπως αναφέρουν οι αρμόδιοι φορείς, το μοντέλο της ευρωπαϊκής αγοράς όπου εφαρμόζεται το net-billing καταδεικνύει ότι αποτελεί ένα βιώσιμο εργαλείο που στηρίζει την αύξηση της ζήτησης των φωτοβολταϊκών συστημάτων στο ενεργειακό μείγμα.
Μπαταρίες σε οικιστικά
Το φθινόπωρο αναμένεται να εξαγγείλει το ταμείο ΑΠΕ και ΕΞΕ το σχέδιο χορηγιών για την αποθήκευση της πράσινης ενέργειας σε κατοικίες, όπως αναφέρουν στην «Κ» αρμόδιες πηγές. Εξάλλου, σήμερα είναι σε ισχύ το Σχέδιο Χορηγιών για Συστήματα Αποθήκευσης Ενέργειας σε Συνδυασμό με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) που είχε εξαγγείλει το υπουργείο Ενέργειας. Το συγκεκριμένο σχέδιο που λήγει στις 28 Μαρτίου με συνολικό προϋπολογισμό €35 εκατομμυρίων, προέρχεται από το πρόγραμμα «ΘΑλΕΙΑ 2021 -2027» και το ταμείο δίκαιης μετάβασης και αποσκοπεί στη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας για τους πολίτες, ενισχύοντας ταυτόχρονα την πράσινη ενεργειακή μετάβαση της χώρας. Ενώ ακόμα δεν έχουν δημοσιευτεί οποιεσδήποτε πληροφορίες αναφορικά με τον αριθμό των αιτήσεων που έχουν παραληφθεί, αρμόδιες πηγές επισημαίνουν ότι το ποσό για το σχέδιο θα εξαντληθεί από την 4η κατηγορία δικαιούχων, οι οποίοι αφορούν συστήματα Ιδιοκατανάλωσης με τη μέθοδο net–billing ή αυτοπαραγωγής. Ειδικότερα, αναμένεται να επιδείξουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον εργοστάσια και άλλες επιχειρήσεις όπου τα συστήματα παραγωγής ενέργειας εγκαθίστανται και λειτουργούν για την κάλυψη ιδίων αναγκών ενέργειας. Υπενθυμίζουμε ότι στις 14 Φεβρουαρίου 2025 ξεκίνησε η παραλαβή αιτήσεων για το συγκεκριμένο σχέδιο χορηγιών που στοχεύει στην ανάπτυξη αποθήκευσης με ισχύ 150 μεγαβάτ και με συνολική χωρητικότητα αποθήκευσης 350 μεγαβατώρων.
Το εναρμονιστικό
Στο μεταξύ, άρχισε χθες η δημόσια διαβούλευση για το τροποποιητικό εναρμονιστικό νομοσχέδιο που τιτλοφορείται «Ο περί Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού (Τροποποιητικός) Νόμος του 2025», προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για κατασκευή κεντρικών αποθηκευτικών συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρισμού, τα οποία θα διαχειρίζεται ο ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς. Το συγκεκριμένο τροποιητικό νομοσχέδιο υποβλήθηκε από το υπουργείο Ενέργειας και εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 12 Φεβρουαρίου και ουσιαστικά ενσωματώνει σημαντικές ευρωπαϊκές κατευθύνσεις προς τη βελτίωση του σχεδιασμού και της λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Όπως ανέφερε ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου κατά τη διάρκεια της συνεδρίας της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας, η εγκατάσταση υβριδικών συστημάτων με μπαταρίες για την αποθήκευση της πράσινης ενέργειας αναμένεται να ξεκινήσει το 2026 και μέχρι το 2030 αναμένεται η εγκατάσταση περίπου 160MW με δυνατότητα αποθήκευσης 2 έως 4 ωρών, σύμφωνα με το αναθεωρημένο σχέδιο. Με την προτεινόμενη ρύθμιση δίδεται η δυνατότητα στον διαχειριστή συστημάτων μεταφοράς Κύπρου, υπό προϋποθέσεις, να έχει στην κυριότητά του και να αναπτύσσει καθώς και να εκμεταλλεύεται εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας, όπως τονίστηκε ενώπιον της αρμόδιας επιτροπής. Σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό, η εναρμόνιση αφορά την ανοιχτή, διαφανή και χωρίς διακρίσεις διαδικασία σύναψης συμβάσεων, κάτι που θα βοηθήσει τον διαχειριστή συστημάτων μεταφοράς να αναπτύσσει πιο γρήγορα κεντρικά συστήματα αποθήκευσης σε υποσταθμούς μεταφοράς.
Όπως είπε ο υπουργός, η ανάγκη για αποθήκευση προκύπτει από το γεγονός ότι υπάρχει υπερπαραγωγή πράσινης ενέργειας και δεν υπάρχει ανάλογη κατανάλωση. «Προσπαθούμε να χτίσουμε ένα δίκτυο που να έχει πέρα από την παραγωγή και αποθήκευση», σημείωσε.
Ανέφερε ακόμα ότι τα συγκεκριμένα συστήματα θα δώσουν την ευχέρεια αύξησης της δυναμικότητας των ΑΠΕ που θα ενωθούν με τους συγκεκριμένους σταθμούς και τα αποτελέσματα θα περιορίσουν τις περικοπές από ΑΠΕ. Εκ μέρους του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου αναφέρθηκε ότι έχουν υποβληθεί 13 αιτήσεις αποθήκευσης, για ισχύ 224 μεγαβάτ. Όπως αναφέρθηκε, οι 8 αιτήσεις έχουν εξεταστεί ενώ οι 5 είναι υπό εξέταση. Σημείωσε, επίσης, πως τους επόμενους μήνες θα εκδοθεί απλοποιημένο πλαίσιο.
Ο πρόεδρος της ΑΗΚ Γιώργος Πέτρου, σημείωσε πως η Αρχή προχώρησε σε προσφορές για την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης στον σταθμό της Δεκέλειας και οι προτάσεις εταιρειών αναμένονται μέχρι το τέλος του μήνα.
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΣΑΗ), Γιώργος Χρυσοχόος, από τη μεριά του ανέφερε ότι δυο υφιστάμενα σχέδια αποκλείουν ένα μεγάλο μέρος της αγοράς προς όφελος της ΑΗΚ. Μίλησε μάλιστα για μονοπώλια και αθέμιτο ανταγωνισμό από μέρους της ΑΗΚ, σημειώνοντας ότι δεν μπορούμε να αποκλείουμε τον ιδιώτη ο οποίος επιδιώκει να επενδύσει στην αποθήκευση πράσινης ενέργειας.
Ο πρόεδρος Συνδέσμου ΑΠΕ Φάνος Καραντώνης ανέφερε πως η ΕΕ επενδύει στην τεχνολογία υδρογόνου ως μέσο αποθήκευσης, καλώντας την πολιτεία να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση.
Από τη μεριά των καταναλωτών ο Μάριος Δρουσιώτης, πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, επισήμανε ότι το εναρμονιστικό νομοσχέδιο είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, ξεκαθαρίζοντας ωστόσο ότι το ζητούμενο είναι να μην επωμισθούν επιπλέον κόστος οι καταναλωτές. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να δει ο καταναλωτής μείωση σε αυτά που πληρώνει, η οποία όπως τονίστηκε δεν αναμένεται να είναι περισσότερη από ένα σεντ ανά κιλοβατώρα.
