Της Δωρίτας Γιαννακού
Η πράσινη μετάβαση έχει καταστεί πόλος έλξης από πολλούς επιχειρηματίες και επενδυτές στην Κύπρο, οι οποίοι επιδιώκουν την αύξηση της κερδοφορίας τους. Παράδειγμα αποτελούν οι επιχειρηματίες που προχώρησαν στην υλοποίηση φωτοβολταϊκών πάρκων το 2019 και 2020 και οι οποίοι πέτυχαν μια πρόσθετη κερδοφορία το 2022 λόγω των συνθηκών που είχαν διαμορφωθεί. Ωστόσο, όπως επεξηγούν στην «Κ» εμπλεκόμενοι φορείς, ο τομέας της ενέργειας δεν μένει στάσιμος ως προς τις προσδοκίες που δημιουργεί καθώς τα δεδομένα αλλάζουν. Υπάρχουν μάλιστα περιοχές στις οποίες το δίκτυο είναι ιδιαίτερα κορεσμένο από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και ως εκ τούτου δεν θα καταστεί δυνατόν να συνδεθούν επιπρόσθετα φωτοβολταϊκά πάρκα. Για τις συγκεκριμένες περιοχές κρίνεται επιτακτική η αναβάθμιση του δικτύου η οποία προνοείται μέσα από το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης Συστήματος Μεταφοράς που ετοιμάζει ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ). Αναφορικά με τις επερχόμενες επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά πάρκα που αναμένουν συνδεσιμότητα, ο διαχειριστής ενημερώνει τους επιχειρηματίες ότι η σύνδεσή τους θα καθυστερήσει έστω και αν έχουν εξασφαλίσει σχετική άδεια από τη ΡΑΕΚ και την πολεοδομική αρχή.
Το κορεσμένο δίκτυο
Μεγάλο πρόβλημα με το δίκτυο και τους κορεσμένους υποσταθμούς ΑΠΕ καταγράφεται στη δυτική Λευκωσία, σύμφωνα με τον χάρτη δυναμικότητας Υποδοχής ΑΠΕ Υποσταθμών Μεταφοράς που δημιουργήθηκε από κοινού από τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΔΣΔ) και τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) στα πλαίσια της Μελέτης Επανασχεδιασμού του Συστήματος Μεταφοράς και του Συστήματος Διανομής 2021-2030, που εκπονήθηκε με βάση τη Ρυθμιστική Απόφαση 02/2019 της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου. Ωστόσο, όπως μας τονίστηκε από μέρους του ΔΣΜΚ αναμένεται να προκύψει ζήτημα και σε άλλες περιοχές όσο αυξάνονται οι ΑΠΕ. Το πρόβλημα δεν αφορά τα οικιακά φωτοβολταϊκά, αλλά τα μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα που δεν θα μπορούν να συνδεθούν σε ένα κορεσμένο δίκτυο. Το Κολόσσι επίσης έχει ακόμα περιθώριο υποδοχής ΑΠΕ καθώς οι υποσταθμοί έχουν ακόμα κάποια δυναμικότητα.
Όπως προκύπτει από τον σχετικό πίνακα, στο πράσινο, στην Κοκκινοτριμιθιά υπάρχουν εγκατεστημένα και εγκεκριμένα ΑΠΕ 43,6 ΜW ενώ ιδιαίτερα υψηλά είναι οι εγκατεστημένες ΑΠΕ και στα Λατσιά με 69,1 ΜW. Πρόβλημα με τη δυναμικότητα των ΑΠΕ αναμένεται να καταγράψει και η περιοχή των Εργατών και της Ορούντας με εγκατεστημένα και εγκεκριμένα 53,4 ΜW και 47,9 ΜW, αντίστοιχα. Στον αντίποδα, διαθέσιμη δυναμικότητα στους υποσταθμούς υποδεικνύεται στις περιοχές του εμπορικού κέντρου της Λάρνακας με 66,3 MW διαθέσιμη δυναμικότητα ΑΠΕ, αλλά και στη Δασούπολη με 71,9 MW. Ως εκ τούτου στις περιοχές αυτές υπάρχει περιθώριο για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων, όπως μας επεξήγησε ο ΔΣΜΚ.
Ο συγκεκριμένος χάρτης αποσκοπεί στην ενημέρωση κάθε ενδιαφερομένου σχετικά με την ικανότητα ενσωμάτωσης συστημάτων ΑΠΕ-Η στο Συστήμα Ηλεκτρικής Ενέργειας της Κύπρου.
Αποτελεί στην ουσία ένα εργαλείο, το οποίο παρουσιάζει γεωγραφικά τη μέγιστη ισχύ των Συστημάτων ΑΠΕ-Η που είναι δυνατόν να συνδεθεί ανά υποσταθμό Μεταφοράς (Υ/Σ). Επίσης, παρουσιάζεται η Διαθέσιμη Δυναμικότητα Υποδοχής ΑΠΕ-Η, δηλαδή η υπολειπόμενη διαθέσιμη ικανότητα ενσωμάτωσης συστημάτων ΑΠΕ-Η, η οποία προκύπτει αφαιρώντας από τη Δυναμικότητα Υποδοχής τα ήδη εγκατεστημένα συστήματα ΑΠΕ-Η (στα εγκατεστημένα συστήματα περιλαμβάνονται και τα συστήματα που έχουν ήδη αποδεχτεί τους προκαταρκτικούς όρους σύνδεσης).
Η αρχή του τέλους
Το μέλλον αποτελούν τα συστήματα ιδιοκατανάλωσης στα νοικοκυριά και σε επιχειρήσεις καθώς πλησιάζει το τέλος των φωτοβολταϊκών πάρκων στην Κύπρο, όπως ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Κύπρου (ΣΕΑΠΕΚ), Φάνος Καραντώνης.
Βασικό πυλώνα ανάπτυξης θα αποτελέσουν στο άμεσο μέλλον τα συστήματα ιδιοκατανάλωσης ΑΠΕ σε νοικοκυριά και σε επιχειρήσεις, είπε χαρακτηριστικά σημειώνοντας ότι πολλά από τα φωτοβολταϊκά πάρκα στην Κύπρο δεν πρόκειται να προχωρήσουν. Πέραν του 85% των φωτοβολταϊκών πάρκων που αδειοδοτήθηκαν δεν πρόκειται να υλοποιηθούν ποτέ, επισήμανε ο κ. Καραντώνης διευκρινίζοντας ότι αυτό είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο.
Ο πρόεδρος του ΣΕΑΠΕΚ ανέφερε ακόμα ότι το πρόβλημα διαπιστώνεται με τη συνδεσιμότητά τους προσθέτοντας ότι 1 στα 10 πρόκειται να εξασφαλίσουν όρους σύνδεσης από τον ΔΣΜΚ. Ο κ. Καραντώνης κάλεσε το υπουργείο Ενέργειας όπως προχωρήσει σε ένα ξεκαθάρισμα των επιλέξιμων έργων μέσω της ενοποίησης των καταλόγων προκειμένου να ακυρωθούν όσα δεν πρόκειται να υλοποιηθούν.
Οι περικοπές
Οι περικοπές της πράσινης ενέργειας, σύμφωνα με τον ΔΣΜΚ, επηρεάζουν πρωτίστως τα μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα. Αυτό προκύπτει και μέσω του ενημερωτικού έντυπου ημερήσιας περικοπής φωτοβολταϊκής παραγωγής το οποίο δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της ΑΗΚ. Μάλιστα, όπως πληροφορούμαστε, οι κάτοχοι των πάρκων βρίσκονται σε αναβρασμό λόγω των συνεχόμενων περικοπών οι οποίες επηρεάζουν την κερδοφορία τους. Όπως μας αναφέρθηκε, ορισμένοι έχουν ήδη κινηθεί νομικά εναντίον του ΔΣΜΚ για τις συγκεκριμένες περικοπές.
Αυτή την περίοδο, είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο η εντολή για μείωση στην παραγωγή στα φωτοβολταϊκά πάρκα με βάση τον σχετικό πίνακα.
Τα προσεχώς
Σήμερα η Περιβαλλοντική Αρχή έχει ενώπιόν της τρεις μελέτες εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον (ΜΕΕΠ) για φωτοβολταϊκά πάρκα. Συγκεκριμένα, σε δημόσια διαβούλευση είναι μελέτη για την κατασκευή και λειτουργία αγρο-φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 1,5 MW, ιδιοκτησία της εταιρείας «Bioland Project 90-6 Ltd», στην Κοινότητα Φρέναρος της επαρχίας Αμμοχώστου. Επίσης, εκκρεμεί γνωμάτευση από την αρμόδια αρχή για την κατασκευή και λειτουργία φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 1,34 ΜW ιδιοκτησία της εταιρείας BMF TALIADOROS LTD στην κοινότητα Μαρκί της επαρχίας Λευκωσίας. Επιπρόσθετα, προς δημόσια διαβούλευση είναι η κατασκευή και λειτουργία φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 1,5 MW ιδιοκτησία της εταιρείας Bioland Project 80-3 Ltd στον Δήμο Τσερίου της επαρχίας Λευκωσίας.
