Του Βασίλη Νέδου
Η πόρτα του φρενοκομείου στην Ανατολική Ευρώπη άνοιξε. Για πρώτη φορά μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι τακτικές Ένοπλες Δυνάμεις ενός ευρωπαϊκού έθνους εισβάλλουν ανοιχτά και διαπερνούν τα σύνορα ενός άλλου. Οι επιχειρήσεις που διεξάγονται από πέμπτης πρωινής ώρας σήμερα υποδηλώνουν ότι ο στόχος του Βλαντίμιρ Πούτιν δεν είναι απλά ένα ακόμα κομμάτι της Ουκρανίας, αλλά ο έλεγχος του συνόλου της χώρας. Σημειώναμε τη Τρίτη ότι στόχος της Ρωσίας είναι ιστορικά ο έλεγχος των δυτικών ορίων της Ανατολικής Ευρωπαϊκής πεδιάδας, από το θύλακα του Καλίνινγκραντ μέχρι τις εκβολές του Δούναβη, στα σύνορα Ρουμανίας–Ουκρανίας.
Οι πρώτες κινήσεις σε επίπεδο τακτικό υποδηλώνουν τα εξής: Οι Ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις καταρχάς αποκόπτουν την πρόσβαση της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα. Αρχικά η διακοπή της εναέριας κυκλοφορίας πάνω από την Αζοφική Θάλασσα, εν συνεχεία η αντίστοιχη απόφαση για τη θάλασσα και στο τέλος η επίθεση προς την Οδησσό, καθιστούν αυτή την απόφαση ολοφάνερη. Εν συνεχεία, χρησιμοποιώντας ένα δίαυλο γνωστό από την εποχή της μεγαλύτερης αρματομαχίας όλων των εποχών, εκείνης του Κουρκ, αποκόπτουν πλήρως τις ουκρανικές δυνάμεις που μάχονται στα μέτωπα του Λουγκάνσκ και του Ντονιέτσκ από το Κίεβο και την Δυτική Ουκρανία. Τέλος οι δυνάμεις που κινούνται από τη Λευκορωσία προς την Ουκρανία έχουν αναλάβει το έργο της αποκοπής του Κιέβου και από το Λβόφ, στα δυτικά της χώρας. Η εξέλιξη των επιχειρήσεων θα κριθεί, βεβαίως, στο πεδίο της μάχης, είναι ωστόσο πολύ δύσκολο να φανταστεί κάποιος για πόσο καιρό θα αντέξουν οι Ουκρανοί σε μια επίθεση που διεξάγεται κυκλωτικά, με τη Μόσχα να ελέγχει τον αέρα και τη θάλασσα γύρω από την χώρα. Οι επόμενες ώρες είναι κρίσιμες.
Η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία
Σε πολιτικό επίπεδο η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αναβιώνει την προοπτική ενός νέου ψυχρού πολέμου, αυτή τη φορά όμως με τις ΗΠΑ σε πολύ διαφορετικό ρόλο. Περιττό να ειπωθεί ότι οι ευρωπαϊκές ηγεσίες καταρρακώθηκαν. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν τους συμπεριφέρθηκε ωσάν να μιλά σε ηγέτες δεύτερης κατηγορίας, ουσιαστικά παραπλανώντας τους. Ο Ρώσος πρόεδρος επέλεξε να μιλήσει, όταν ήθελε, μόνο με τον Τζο Μπάιντεν, τον οποίο αναγνωρίζει ως μοναδικό σοβαρό συνομιλητή. Αρκετοί αναλυτές, χρησιμοποιώντας ποσοτικά μεγέθη και θεωρητικές προσεγγίσεις, υποστηρίζουν εδώ και χρόνια ότι ο Πούτιν επιχειρεί να κρατήσει τη Ρωσία στην πρώτη κατηγορία δυνάμεων του πλανήτη, έναντι «ανερχόμενων» που και την πληθυσμιακή και την οικονομική δυναμική διαθέτουν.
Αν και είναι νωρίς για να υπολογίσουμε τις επιπτώσεις που θα έχει η εισβολή στην Ουκρανία για τη Μόσχα, φαίνεται ότι μάλλον είναι περιορισμένες. Η Ρωσία έχει εξασφαλίσει τις ανατολικές αγορές για την εξαγωγή των ορυκτών πόρων της, ενώ η Ευρώπη θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση, καθώς η ενεργειακή ασφάλειά της κρέμεται κυριολεκτικά από μια κλωστή.
Ένας πόλεμος σχεδιασμένος
Πρακτικά, με μια σειρά πολύ προσεκτικών κινήσεων, προτού εισβάλει στην Ουκρανία, ο Βλαντίμιρ Πούτιν διασφάλισε τα νώτα της Ρωσίας στην Άπω Ανατολή και την Κεντρική Ασία και τώρα απλώνει τα σχέδιά του στα δυτικά όρια της Ευρασιατικής επικράτειας.
Πρόκειται για έναν πόλεμο σχεδιασμένο, όπως όλα δείχνουν, στρατηγικού χαρακτήρα, από αυτούς που η Δύση είχε ξεχάσει ότι υπήρχαν. Ο μεγάλος χαμένος είναι η Ευρώπη, από πολλές απόψεις. Γίνεται ολοφάνερο ότι δίχως τις στρατιωτικές διασφαλίσεις των ΗΠΑ η Ευρώπη είναι ένα πλούσιο μεν, αλλά δυσκίνητο θήραμα. Ενεργειακά χρειάζεται πέντε με δέκα χρόνια για να μειώσει την απόλυτη εξάρτησή της από τη Ρωσία. Ενώ, εκεί που πραγματικά μετράει, στην κοινωνική αντοχή, η Ευρώπη και ειδικά το δυτικό τμήμα της έχει παραλύσει μπροστά στην ανάδυση της νέας εποχής των αβεβαιοτήτων και της επιστροφής της βίας ως μεθόδου διεκδίκησης πολιτικών οφελών.
Το χειρότερο απ’ όλα για την αξιοπιστία της Ευρώπης είναι ότι αν η Ουκρανία πάψει να υπάρχει ως χώρα, τότε τα σύνορα του ΝΑΤΟ και της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα γίνουν ακόμα μεγαλύτερα, κυρίως, όμως, την επόμενη κιόλας ημέρα η Ευρώπη θα πρέπει να κάτσει στο τραπέζι με τη Μόσχα, μάλιστα όχι από θέση ισχύος. Για ακόμα μια φορά η αμερικανική στήριξη καθίσταται απαραίτητη. Σε επίπεδο Ε.Ε. η κατάσταση είναι απλά θλιβερή. Η τουιτερική αντίδραση, όπως αυτή εκφράστηκε από τον Ζοζέπ Μπορέλ και την ομάδα του και η απόσυρσή της, δείχνει πραγματικά ότι κάποιοι αξιωματούχοι της Ε.Ε. δεν έχουν καταλάβει απολύτως τίποτα. Για την ευρωπαϊκή οικονομία, άρα και για την ελληνική ο πόλεμος αυτός θα έχει, επίσης, πραγματικές επιπτώσεις.
Η ρωσική εισβολή και η απόφαση του Πούτιν να αμφισβητήσει πλήρως τη Δύση, θα φέρει σε κάθε περίπτωση σε επικίνδυνα διλήμματα και τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Το διπλό παιχνίδι δεν μπορεί να συνεχιστεί με αυτό το ρυθμό για πολύ καιρό ακόμα.
Η μέρα που ξημέρωσε είναι για την Ευρώπη η εισαγωγή σε έναν διαφορετικό κόσμο. Η προσαρμογή της στα νέα δεδομένα θα κρίνει αν θα κρατήσει την διακριτή θέση της στον κόσμο, ή αν θα μετατραπεί γεωπολιτικά στη δυτική απόληξη της Ευρασίας, περιοριζόμενη στο ρόλο του παρακολουθήματος στην αντιπαράθεση ΗΠΑ-Ρωσίας και λοιπών δυνάμεων.
