ΑΜΠΕ
Ο επερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, απαίτησε από τις ευρωπαϊκές χώρες να υπερδιπλασιάσουν τις αμυντικές δαπάνες τους, επενδύοντας σε αυτές τουλάχιστον το 5% του ΑΕΠ τους, ένας στόχος πολύ μεγαλύτερος από το σημερινό όριο ο οποίος όμως θεωρείται μη ρεαλιστικός από μερίδα αναλυτών.
Ο Τραμπ, που θα ορκιστεί στις 20 Ιανουαρίου, δεν έκρυψε ποτέ ότι δεν τον ενθουσιάζει το ΝΑΤΟ, ο στυλοβάτης της ευρωπαϊκής άμυνας εδώ και δεκαετίες. Για τον Αμερικανό, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να πληρώνουν περισσότερα, αν θέλουν να συνεχίσουν να επωφελούνται από την αμερικανική προστασία.
«Έχουμε κάτι που αποκαλείται ωκεανός ανάμεσά μας, έτσι δεν είναι; Γιατί να πληρώνουμε δισεκατομμύρια και δισεκατομμύρια περισσότερα από την Ευρώπη;», διερωτήθηκε χθες στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε. Και οι Ευρωπαίοι «μπορούν όλοι τους να αντέξουν» την αύξηση αυτή. Ο αμυντικός προϋπολογισμός τους θα έπρεπε να είναι «στο 5%, όχι στο 2%» του ΑΕΠ, πρόσθεσε.
Οι χώρες του ΝΑΤΟ δεσμεύτηκαν πριν από μια δεκαετία, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, να επενδύσουν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ τους στις αμυντικές δαπάνες. Τότε, μόνο 6 χώρες πληρούσαν αυτόν τον όρο, σήμερα οι 23 από τις 32 τηρούν αυτήν τη δέσμευση.
Απέναντι στη ρωσική απειλή, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε κάλεσε τους συμμάχους «να δαπανήσουν περισσότερα», χωρίς ωστόσο να προτείνει έναν νέο στόχο. «Μπορώ να σας πω ότι θα χρειαστούμε πολύ περισσότερα από το 2%», δήλωσε τον Δεκέμβριο.
Ορισμένες χώρες του ΝΑΤΟ θεωρούν αναγκαίο να ανέβει ο στόχος στο 3%, αλλά οι υπόλοιπες είναι διχασμένες. Ο «καλύτερος μαθητής» στην Ευρώπη είναι η Πολωνία, που επενδύει το 4,12% του ΑΕΠ της στις στρατιωτικές δαπάνες. Ο «χειρότερος» είναι η Ισπανία με μόλις 1,28%, και ακολουθούν η Σλοβενία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και η Ιταλία.
Η δημοσιονομική προσπάθεια που θα καταβάλουν επομένως δεν είναι ίδια για τις 32 χώρες. «Ορισμένες θα πρέπει να διπλασιάσουν» ή και να τριπλασιάσουν τις δαπάνες τους, κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολο, εκτίμησε διπλωμάτης, ζητώντας να μην κατονομαστεί.
Για «απόλυτη ανοησία» έκανε λόγο, από την πλευρά του, ο Γερμανός Ραλφ Στέγκνερ, βουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών.
Η αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού είναι αναπόφευκτη το 2025, εκτιμά ο Καμίλ Γκραν, εμπειρογνώμονας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τις Διεθνείς Σχέσεις και πρώην αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ.
Το ποσοστό του 5% είναι «προφανώς απολύτως μη ρεαλιστικό» ως στόχος, σύμφωνα με τον Ίαν Λέσερ του German Marshall Fund. Ακόμη και για τις ΗΠΑ θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί ένας τέτοιος στόχος, σύμφωνα με τον Λέσερ, καθώς ο αμυντικός προϋπολογισμός της Ουάσινγκτον ανέρχεται στο 3,38% του ΑΕΠ.
Επί του παρόντος «δεν υπάρχει πολιτική βούληση ούτε καν για το 3%», είπε ένας άλλος διπλωμάτης που ρωτήθηκε από το Γαλλικό Πρακτορείο.
Όλοι συμφωνούν, πάντως, ότι θα πρέπει να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση μέχρι την επόμενη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ που θα διεξαχθεί στη Χάγη τον Ιούνιο. «Θα είναι στο 3% ή στο 3,5%; Κανείς δεν το ξέρει ακόμη, αλλά δεν μπορώ να φανταστώ κάποιο ποσοστό μεγαλύτερο του 3%», δήλωσε ο ίδιος διπλωμάτης.
Ο Ντόναλντ Τραμπ «θα μπορούσε να δεχτεί ένα ποσοστό πολύ κάτω του 5%, εφόσον το μεγαλύτερο μέρος δαπανάται στις ΗΠΑ», στην αμερικανική αμυντική βιομηχανία, εκτίμησε ο Ίαν Λέσερ. Μια τέτοια λύση όμως είναι «κόκκινο πανί» για τη Γαλλία, που ζητά οι ευρωπαϊκές χώρες να επενδύουν στην ευρωπαϊκή βιομηχανία.
Σε κάθε περίπτωση, το μήνυμα που στέλνει ο εκλεγμένος πρόεδρος στους Ευρωπαίους είναι σαφές, σύμφωνα με τον Καμίλ Γκραν: «Εσείς, οι Ευρωπαίοι, θα πρέπει να μάθετε να αμύνεστε με λιγότερη βοήθεια από την Αμερική».
