Kathimerini.gr
Της Τάνιας Γεωργιοπούλου
Οι αντιδράσεις των ανθρώπων που βρίσκονται στο νησί της Σαντορίνης τις τελευταίες ημέρες ποικίλλουν ανάλογα με την προέλευση και την ηλικία τους. Οι περισσότεροι ωστόσο φοβούνται και ελπίζουν να σταματήσει σύντομα να κουνιέται η γη τόσο συχνά. Μέχρι αργά χθες το βράδυ, πάντως, το μπαράζ σεισμικών δονήσεων συνεχιζόταν και τα τελευταία δύο 24ωρα είχε ενταθεί. «Eχουμε 37 σεισμούς άνω των 4 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ το 48ωρο από το απόγευμα του Σαββάτου έως και το απόγευμα της Δευτέρας. Οι σεισμοί εκδηλώνονται γύρω από τη νησίδα Aνυδρος, περίπου 20 χλμ. από τη Σαντορίνη. Η ακολουθία είναι σε εξέλιξη και την παρακολουθούμε συστηματικά», σημειώνει στην «Κ» ο κ. Θανάσης Γκανάς, διευθυντής Ερευνών στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο.
Κόσμος στη Σαντορίνη κοιμάται στα αυτοκίνητά του, το βράδυ της Δευτέρας. [ΙΝΤΙΜΕ]
«Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα, δεν μπορείς να το ξεχάσεις ούτε για λίγο», λένε οι κάτοικοι που συναντήσαμε στο νησί. Ο Νίκος Δ. είναι επαγγελματίας ταξιτζής στη Σαντορίνη. Mε μετέφερε από το αεροδρόμιo στα Φηρά. «Εγώ είμαι ντόπιος. Εδώ γεννήθηκα εδώ μεγάλωσα, εδώ έχω ζήσει όλη μου τη ζωή. Συχνά έχει σεισμούς, αλλά τόσο έντονο φαινόμενο δεν έχουμε ξαναζήσει. Αν φοβάμαι; Κοίτα, το σπίτι μου είναι φτιαγμένο με όλους τους κανονισμούς. Αλλά στο λιμάνι να πάρω κούρσα δεν πάω. Για 30 ευρώ δεν θέλω να μου πέσουν πέτρες στο αμάξι και στο κεφάλι. Χρόνια φωνάζουμε, αλλά κανένας δεν κάνει τίποτα», λέει.
Χθες σε σημεία της καλντέρας σημειώθηκαν κατολισθήσεις, ενώ υπάρχει μεγάλη ανησυχία για το κατά πόσον το έδαφος κάτω από τις κατασκευές που έχουν γίνει στον γκρεμό, είναι σταθερό. Το πρόβλημα με τον δρόμο προς το λιμάνι του Αθηνιού, ο οποίος κατεβαίνει σαν φίδι την καλντέρα, η δημοτική αρχή το γνωρίζει. Αλλωστε στον δρόμο έχουν τοποθετηθεί ταμπέλες –πολύ πριν από τον σεισμό–, που επισημαίνουν ότι οι διερχόμενοι συνεχίζουν με δική τους ευθύνη. Τα πλέγματα που συγκρατούν τα χώματα και τις πέτρες αριστερά και δεξιά του δρόμου συντηρήθηκαν στις αρχές του χρόνου. Ομως και πάλι όλοι γνωρίζουν ότι υπάρχει μεγάλη επικινδυνότητα, όπως άλλωστε και κατά μήκος όλης της καλντέρας.
Το φοβισμένο βλέμμα ενός παιδιού που ετοιμάζεται να εγκαταλείψει τη Σαντορίνη. Στο βάθος διακρίνεται η ουρά που έχει δημιουργηθεί κατά την επιβίβαση στο καράβι. Εκατοντάδες άτομα έχουν φύγει από το νησί, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι εργαζόμενοι που είχαν έρθει για δουλειά. [A.P. Photo / Petros Giannakouris]
Η προετοιμασία
Ο δήμαρχος Σαντορίνης, Νίκος Ζώρζος, εξηγεί στην «Κ» ότι σε περίπτωση που, για κάποιο λόγο, το λιμάνι του Αθηνιού αποκλειστεί, έχει οργανωθεί εναλλακτικό σχέδιο για να μπορέσουν αν και εφόσον χρειαστεί να φύγουν άνθρωποι μαζικά από το νησί. «Σε πολλές από τις παραλίες της ανατολικής πλευράς του νησιού, όπως λ.χ. οι Μπαξέδες, μπορούν να προσεγγίσουν σκάφη με βάση τις μετρήσεις βάθους που έχουν γίνει», εξηγεί. Ο δήμος επίσης από προχθές έχει δημοσιοποιήσει και μέσω κοινωνικών δικτύων 8 χώρους καταφυγής σε περίπτωση μεγάλου σεισμού σε σημεία πεδινά και αδόμητα. Χαρακτηριστικό της ανησυχίας είναι ότι την ανάρτηση στο Facebook την έχουν δει πάνω από 10.000 άτομα.
Στην πτήση χθες το απόγευμα προς Σαντορίνη υπήρχαν πάντως αρκετοί τουρίστες που είχαν προγραμματίσει τις διακοπές τους στο νησί. Αντιμετώπισαν με αδιαφορία τις ερωτήσεις μου σε σχέση με το ενδεχόμενο ενός επικείμενου μεγάλου σεισμού. «Εμείς σχεδιάζαμε δύο χρόνια αυτό το ταξίδι. Δεν θα το χάναμε. Δεν πιστεύουμε ότι υπάρχει κίνδυνος, τόσοι άνθρωποι είναι εδώ», λέει ένα ζευγάρι από το Ντουμπάι. Ωστόσο, εκατοντάδες άτομα έχουν εγκαταλείψει το νησί τις τελευταίες ημέρες με πλοία και αεροπλάνα. «Με την προηγούμενη πτήση ήρθαν δύο άτομα και έφυγαν 170», λέει η Σουλτάνα Γεροντίτη που εργάζεται στο αεροδρόμιο. Χαμογελάει στους επιβάτες με ευγένεια αλλά καταλαβαίνεις ότι είναι πολύ αγχωμένη. «Ναι, φοβάμαι», παραδέχεται. «Κουνάει συνέχεια, αλλά κάνω υπομονή. Πρέπει να δουλέψω». Οι περισσότεροι από όσους εγκατέλειψαν το νησί τις τελευταίες ημέρες δεν είναι Σαντορινιοί αλλά ξένοι, εργαζόμενοι που είχαν έρθει στο νησί για δουλειά. Αλλωστε οι οικοδομές σταμάτησαν, τα σχολεία δεν λειτουργούν, «γιατί να κάτσει κανείς στο νησί που κουνάει όλη την ώρα». Ο Κ.Τ. παραδέχεται ότι έχει τρομάξει πολύ και προσπαθεί να μην το δείξει στα παιδιά του. «Δεν είναι μόνο το κούνημα. Είναι ο θόρυβος ειδικά αν είσαι μέσα σε οίκημα», λέει.
Ο κ. Ευθύμιος Λέκκας, πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), επαναλαμβάνει στην «Κ» ότι το μέγεθος των σεισμών δύσκολα θα ξεπεράσει τα 5,5 Ρίχτερ και ακόμα πιο δύσκολα θα φτάσει τα 6 Ρίχτερ. Οπως τονίζει, η σεισμική δραστηριότητα των τελευταίων ημερών οφείλεται στην ενεργοποίηση μικρότερων ρηγμάτων στην περιοχή των Κυκλάδων και όχι στο ρήγμα που έδωσε τον σεισμό του 1956. «Εχουμε πολλούς σεισμούς της τάξεως των 4 έως και 5 Ρίχτερ, οι οποίοι όμως επίσης δεν έχουν σχέση –μέχρι στιγμής– με τις εξελισσόμενες σεισμοηφαιστειακές διεργασίες στην Καλντέρα και στο Κολούμπο (σ.σ. υποθαλάσσιο ηφαίστειο που τελευταία φορά ενεργοποιήθηκε το 1650 μ.Χ.). Εχουμε μια μακρόσυρτη ακολουθία με σεισμούς που φτάνουν μέχρι τα 5 Ρίχτερ και αυτό μπορεί να διαρκέσει αρκετές ημέρες ή αρκετές βδομάδες. Δεν είμαστε σε θέση να προβλέψουμε την εξέλιξη της ακολουθίας χρονικά».
Χθεσινή εικόνα από το νησί της Σαντορίνης. [ΙΝΤΙΜΕ]
«Η σεισμική ακολουθία θα είναι μακρά»
Του Γιάννη Ελαφρού
«Βρισκόμαστε σε μια προσεισμική ακολουθία από τις 24 Ιανουαρίου, η οποία εκδηλώνεται σε θαλάσσια περιοχή και με εστιακό βάθος περίπου 20 χιλιομέτρων. Τα μεγέθη των σεισμών διαρκώς αυξάνονται, με πιο ισχυρές δύο δονήσεις 4,9 Ρίχτερ», λέει στην «Κ» ο δρ Σεισμολογίας Γεράσιμος Παπαδόπουλος, συμπληρώνοντας ότι «καταγράφεται μια μετανάστευση των σεισμών βορειοανατολικά της Σαντορίνης, σε μια θαλάσσια περιοχή βόρεια της Ανάφης και προς τις νότιες ακτές της Αμοργού». Οπως εξηγεί, «οι σεισμοί εκδηλώνονται σε ένα μήκος περίπου 30 χιλιομέτρων στο νότιο τμήμα του ρήγματος, που είχε δώσει το 1956 τον σεισμό των 7,7 Ρίχτερ, τον μεγαλύτερο σεισμό στον ελληνικό χώρο τα τελευταία 150 χρόνια. Σήμερα όμως έχει ενεργοποιηθεί το 20% περίπου εκείνου του ρήγματος».
Πέρα από τις κινήσεις της Πολιτικής Προστασίας, και το επιστημονικό «οπλοστάσιο» ενισχύεται στην περιοχή. Χθες τοποθετήθηκαν και δύο νέοι σταθμοί παρακολούθησης, ένας στη νησίδα Ανυδρος από τον κ. Παπαζάχο και ένας στην Ανάφη από το Αστεροσκοπείο.
Οσον αφορά τη συνέχεια, ο κ. Παπαδόπουλος σημειώνει πως όλα τα ενδεχόμενα είναι πιθανά και γι’ αυτό λαμβάνονται μια σειρά από προληπτικά μέτρα. «Είμαστε σε προσεισμική ακολουθία. Μπορεί να υπάρξει ένας ισχυρότερος σεισμός, χωρίς να μπορούμε να πούμε ακόμη πόσο μπορεί να φθάσει. Σε κάθε περίπτωση η σεισμική ακολουθία θα είναι μακρά. Χωρίς να σημαίνει πως θα συμβεί το ίδιο, ας θυμηθούμε πως στο Αρκαλοχώρι της Κρήτης το 2021 η σεισμική ακολουθία κράτησε 3,8 μήνες και κατέληξε σε σεισμό 5,9 Ρίχτερ. Υπάρχει και το ενδεχόμενο να εκτονωθεί με σεισμούς στα επίπεδα που βλέπουμε σήμερα ή και λίγο μεγαλύτερους. Πρέπει να το παρατηρούμε μέρα τη μέρα και να επικαιροποιούμε τις εκτιμήσεις μας», συμπληρώνει ο κ. Παπαδόπουλος.
Οσον αφορά τη γενεσιουργό αιτία, ο κ. Παπαδόπουλος υπογραμμίζει πως «πρόκειται για τεκτονική σεισμική ακολουθία και όχι ηφαιστειακή, και αυτό φαίνεται από το ότι οι σεισμοί εκδηλώνονται στο ρήγμα και σε μεγάλη σχετικά απόσταση από τα δύο ηφαίστεια, του Κολούμπο και της Καλδέρας». Υπάρχει περίπτωση να προχωρήσει η ακολουθία διευρύνοντας το τμήμα του ρήγματος που έχει ενεργοποιηθεί, με αποτέλεσμα μεγαλύτερο σεισμό; «Είναι κάτι που δεν μπορεί να αποκλειστεί. Αυτή τη στιγμή η σεισμική μετανάστευση φαίνεται να σταματάει κοντά στην Ανυδρο, σαν να υπάρχει ένα μεγάλο γεωλογικό εμπόδιο εκεί», απαντάει ο κ. Παπαδόπουλος.
