Kathimerini.gr
Αντιρρήσεις που διατυπώνουν για σημεία του επίσημου πορίσματος για τα Τέμπη τα ξένα Πανεπιστήμια της Γάνδης και της Πίζας· emails που δημοσιοποιήθηκαν, τα οποία περισσότερο μπερδεύουν παρά ξεκαθαρίζουν το τοπίο· αποστάσεις που φαίνεται να παίρνει το συμβούλιο του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ) από χειρισμούς της Επιτροπής Διερεύνησης του δυστυχήματος των Τεμπών για το ζήτημα της πυρόσφαιρας· καταγγελίες. Αυτό είναι το κλίμα ένα μήνα μετά τη δημοσιοποίηση του πορίσματος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για το δυστύχημα των Τεμπών, που σήμερα απειλείται να τιναχθεί στον αέρα.
Το παρασκήνιο των εσωτερικών τριγμών ξεκινάει ήδη από τα μέσα Φεβρουαρίου, λίγες ημέρες πριν από τη δημοσίευση του πορίσματος με αφορμή το κεφάλαιο που αφορά τα αίτια της φωτιάς μετά τη σύγκρουση των τρένων. «Θεωρώ τον τρόπο στον οποίο περιελήφθησαν ορισμένα κομμάτια στο πόρισμα αναφορικά με την αιτιολόγηση της πυρόσφαιρας πολύ πρόχειρο», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του σιδηροδρομικού τομέα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Χρήστος Παπαδημητρίου στη σκιά πρόσφατων δημοσιευμάτων. «Ο οργανισμός δεν σχολιάζει τις δηλώσεις του κ. Χρήστου Παπαδημητρίου, οι οποίες δεν αντικατοπτρίζουν τις απόψεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων», σημειώνει ο ERA, απαντώντας στην «Κ» με φόντο τις τελευταίες εξελίξεις. Η «Κ» προσπαθεί να διαλύσει την «ομίχλη».
Από πότε υπάρχουν διαφωνίες στο εσωτερικό του ΕΟΔΑΣΑΑΜ;
Αποσπάσματα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας που ήρθαν εις γνώσιν της «Κ» καταδεικνύουν διαφωνία προσεγγίσεων σε σχέση με την τεκμηρίωση της πυρόσφαιρας. Η Επιτροπή Διερεύνησης, που απαρτιζόταν από δύο στελέχη του ERA (Ακού, Καρπινέλι) και τον πολιτικό μηχανικό και υπάλληλο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Κώστα Καπετανίδη, ήταν και αυτή που είχε επιλέξει τα κατάλληλα πανεπιστημιακά ιδρύματα και τα ερευνητικά κέντρα και είχε αναλάβει την επικοινωνία μαζί τους, με σκοπό τη συνδρομή τους στη διερεύνηση.
Στις 17 Φεβρουαρίου ο πρόεδρος του σιδηροδρομικού τομέα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ έγραψε στον Μπαρτ Ακού: «Θα ήμουν ευγνώμων αν έκανες την αρχική επικοινωνία με το Πανεπιστήμιο της Λωζάννης, ρωτώντας για χρονοδιάγραμμα και κόστος (…) Εχω πράσινο φως από τον υπουργό (σ.σ. Μεταφορών) να αναζητήσω περαιτέρω (επιστημονική) πραγματογνωμοσύνη ανεξαρτήτως κόστους. Υποθέτοντας ότι δεν έχουμε οριστική απάντηση για την πυρόσφαιρα, νομίζω ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος να προχωρήσουμε και να απαντήσουμε σε κατηγορίες ότι καλύπτουμε τα αίτια της φωτιάς».
Η απάντηση του κ. Ακού ήταν κατηγορηματική ως προς τα υπό διερεύνηση αίτια. Στο μήνυμά του αναφέρει: «Προσωπικά, ύστερα από εξέταση όλων των στοιχείων και επαναδιατύπωση αυτού του μέρους του πορίσματος μέσα στο Σαββατοκύριακο, είμαι πεπεισμένος ότι έχουμε ένα οριστικό συμπέρασμα για την πυρόσφαιρα: οι μετασχηματιστές ή κάποιο άλλο μηχανικό μέρος των τρένων δεν έπαιξαν ρόλο στη δημιουργία ή ανάπτυξη της φωτιάς». Ο κ. Ακού εκτιμά ότι προθέσεις για περαιτέρω διερεύνηση υποσκάπτουν την αξιοπιστία του πορίσματος, ενώ αναφέρεται και σε μια επείγουσα έκκληση του Πανεπιστημίου της Γάνδης για υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ πανεπιστημίου και ΕΟΔΑΣΑΑΜ, ώστε να μπορέσει το πανεπιστημιακό ίδρυμα να αποστείλει τιμολόγιο για την πληρωμή του.
Τι έχει συμβεί με τα πανεπιστήμια που συνεργάστηκαν με την Επιτροπή Διερεύνησης;
Κατά τα λεγόμενα του κ. Παπαδημητρίου, το συμβούλιο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ έλαβε γνώση μόνο λίγες ημέρες πριν από τη δημοσίευση του πορίσματος στις 27 Φεβρουαρίου πως η συμβολή του Πανεπιστημίου της Γάνδης στο θέμα του εντοπισμού των αιτίων της πυρόσφαιρας ήταν απλώς ο έλεγχος των προσομοιώσεων που πραγματοποίησε ο πραγματογνώμονας Κώστας Λακαφώσης της ΕΔΑΠΟ (Επιτροπή Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών), κατόπιν άτυπης ανάθεσης από την Επιτροπή Διερεύνησης.
Ο κ. Λακαφώσης και η ΕΔΑΠΟ δεν φαίνεται να έχουν συμβληθεί ποτέ με τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ για οποιοδήποτε έργο, πολλώ δε μάλλον για τον εντοπισμό των αιτίων της πυρόσφαιρας με τη μέθοδο CFD, ενώ το Πανεπιστήμιο της Γάνδης έχει ζητήσει 15.000 ευρώ (τα οποία δεν έχει λάβει ακόμη) για τις υπηρεσίες που παρείχε στις προσομοιώσεις του κ. Λακαφώση.
Παρότι το Πανεπιστήμιο της Γάνδης δεν έχει επικοινωνήσει επίσημα με τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ για να μεταφέρει τις ενστάσεις του για το πόρισμα, το Πανεπιστήμιο της Πίζας έχει αποστείλει επιστολή με την οποία ζητεί να αφαιρεθούν από το πόρισμα αναφορές στο πανεπιστήμιο. Στην επιστολή επισημαίνει πως η επικοινωνία που έκανε με το μέλος της Επιτροπής Διερεύνησης, Μπαρτ Ακού, για την πυρόσφαιρα ήταν άτυπη και γενική, και δεν αφορούσε ειδικά το ζήτημα των Τεμπών.
Το ινστιτούτο RISE της Στοκχόλμης, για το οποίο ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ έχει προϋπολογίσει 10.000 ευρώ αμοιβή, παρείχε στον ΕΟΔΑΣΑΑΜ μια 15σέλιδη μελέτη εάν τα έλαια σιλικόνης των μετασχηματιστών των τρένων μπορούν να προκαλέσουν την πυρόσφαιρα. Η μελέτη καταλήγει πως μπορούν υπό συγκεκριμένες συνθήκες θερμοκρασίας, αλλά σημειώνει ότι απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση για να τεκμηριωθεί ότι συνέτρεχαν αυτές οι συνθήκες τη στιγμή του δυστυχήματος.
Θα υπάρξει επιπλέον διερεύνηση;
Για την ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης των αιτίων της πυρόσφαιρας είχε γίνει λόγος ήδη από την παρουσίαση του πορίσματος στα τέλη Φεβρουαρίου, κυρίως από τον κ. Παπαδημητρίου, με τα μέλη της Επιτροπής Διερεύνησης, ωστόσο, να εμφανίζονται λιγότερο θερμά για τη συνέχιση της διερεύνησης.
Τότε, μέλος της επιτροπής είχε δηλώσει στην «Κ»: «Είμαστε κατηγορηματικοί ως προς τον αποκλεισμό των ελαίων σιλικόνης. (…) Καταλήγουμε σε ποσότητα περίπου 2,5 τόνων καυσίμου της κατηγορίας των υδρογονανθράκων, αλλά δεν είμαστε Σέρλοκ Χολμς για να κάνουμε αναφορά σε παράνομο φορτίο στο πόρισμα».
«Σε όλες τις δημόσιες παρεμβάσεις μου τόνιζα την ανάγκη να γίνει περαιτέρω πιστοποίηση της πυρόσφαιρας», επισημαίνει από τη μεριά του ο κ. Παπαδημητρίου, «γιατί θεωρούσα ως νομικός ότι η χρησιμοποίηση πραγματογνωμόνων της ΕΔΑΠΟ στις προσομοιώσεις και το γεγονός ότι αυτές δεν είχαν την τελική έγκριση του Πανεπιστημίου της Γάνδης δημιουργούσαν επιστημονική αμφιβολία για την εγκυρότητα της θέσης του ΕΟΔΑΣΑΑΜ σχετικά με το ζήτημα».
Οπως εξηγεί ο ίδιος, με τη σύμφωνη γνώμη του συμβουλίου του οργανισμού έχει αποφασιστεί πλέον η διενέργεια των προσομοιώσεων από το Εθνικό Κέντρο Ερευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», οι οποίες αναμένεται να έχουν πολύμηνη διάρκεια.
Παράλληλα, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ έχει συμφωνήσει στην πραγματοποίηση επιπλέον πειραμάτων και έρευνας για το θέμα της πυρόσφαιρας και με ελληνικό ΑΕΙ, το οποίο δεν είναι ακόμη ανακοινώσιμο, προκειμένου οι ερευνητές του να ολοκληρώσουν απερίσπαστοι τη διερεύνηση, ενώ αναζητείται και πανεπιστήμιο του εξωτερικού. «Κάναμε ήδη επαφές με τα Πανεπιστήμια Ζυρίχης, Λονδίνου και Πίζας, τα οποία δυστυχώς απέρριψαν τα αιτήματά μας για περαιτέρω διερεύνηση, αλλά είμαστε σε επαφές και με άλλα», αναφέρει σχετικά ο κ. Παπαδημητρίου.
Για το ζήτημα των ελαίων σιλικόνης ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ έχει στα χέρια του και τη γνωμάτευση του καθηγητή του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ Αθανάσιου Κωσταντόπουλου, η οποία τα αποκλείει ως αίτιο της πυρόσφαιρας, χωρίς όμως να εντοπίζει την αιτία, ενώ αναμένεται το πόρισμα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου που έχει αναλάβει, κατόπιν ανάθεσης από τον εφέτη ανακριτή Λάρισας, ο καθηγητής της Σχολής Χημικών Μηχανικών Δημήτρης Καρώνης – και το οποίο έχει καθυστερήσει χαρακτηριστικά.
Είναι στον αέρα το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ;
Ο κ. Παπαδημητρίου αναφέρει ότι ο ντόρος που έχει ξεσπάσει αφορά ένα πολύ μικρό τμήμα του πορίσματος, το δυσεπίλυτο επιστημονικά ζήτημα της πυρόσφαιρας, ενώ υπογραμμίζει τη σημασία της διερεύνησης για την πολύπλευρη κατανόηση των παγιωμένων προβλημάτων του σιδηροδρόμου, προσθέτοντας ότι το πόρισμα είναι μια άρτια επιστημονική εργασία που περιέχει 17 συστάσεις ασφαλείας.
Τονίζει επιπλέον ότι ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεν έχει στόχο να καταλήξει σε συγκεκριμένο αποτέλεσμα αναφορικά με τα αίτια της πυρόσφαιρας. «Σκοπός μας είναι να βγει η αλήθεια. Για να βγει η αλήθεια θα πρέπει να πάμε σε εγνωσμένου κύρους ιδρύματα, των οποίων το πόρισμα δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Ακόμη όμως και αν τα τρία ιδρύματα βγάλουν αντιφατικά αποτελέσματα, η απόφασή μας θα είναι να δημοσιεύσουμε όλη την έρευνα και όλη τη διαδικασία παραγωγής, με συμπληρωματικό υπόμνημα στο πόρισμα. Ακόμη και αν είναι αντιφατικά μεταξύ τους. Αυτό περιμένει η ελληνική κοινωνία από εμάς: να συνεισφέρουμε στην έρευνα», καταλήγει.
Παρέμβαση Αρείου Πάγου
Κατεπείγουσα προκαταρκτική έρευνα παρήγγειλε η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη για το σκέλος του πορίσματος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ που αφορά την πυρόσφαιρα. Αντικείμενο της έρευνας είναι οι συνθήκες «κάτω από τις οποίες περιελήφθη στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για την υπόθεση των Τεμπών, που ανακοινώθηκε στις 27-2-2025, συμπέρασμα σύμφωνα με το οποίο (με επίκληση της συμβολής των Πανεπιστημίων της Γάνδης και της Πίζας) θεωρήθηκε ως πιθανό αίτιο της πυρόσφαιρας άγνωστο πτητικό εύφλεκτο υγρό τουλάχιστον 2,5 τόνων, που φέρεται ότι μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία». Σύμφωνα με την παραγγελία πρέπει να ερευνηθεί η τυχόν τέλεση του αδικήματος της αθέμιτης επιρροής σε δικαστικούς λειτουργούς (άρθρο 167Α Π.Κ.), εφόσον υπήρξε διάψευση εκ μέρους εκπροσώπων των Πανεπιστημίων της Γάνδης και της Πίζας σχετικά με το συγκεκριμένο συμπέρασμα. Ειδική μνεία γίνεται στον τεχνικό σύμβουλο κάποιων εκ των οικογενειών των θυμάτων Κώστα Λακαφώση, ο ρόλος του οποίου στη διαμόρφωση του πορίσματος χρήζει διερεύνησης κατά την ανώτατη εισαγγελική λειτουργό.
