Γράφει η Δήμητρα Τριανταφύλλου
Η σύσκεψη της επιτροπής για τα μέτρα προστασίας στη Σαντορίνη και τα γύρω νησιά έχει μόλις τελειώσει και τα τηλέφωνα –σταθερο και κινητό- χτυπούν αδιάκοπα. Ο Βασίλης Καραστάθης, ο οποίος ανέλαβε πριν από λίγες ημέρες τη διεύθυνση του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου μετράει τις αναπάντητες κλήσεις.«Αυτή είναι μια δουλειά από μόνη της» σχολιάζει αστειευόμενος, παίρνοντας μια ανάσα από το βαρύ φορτίο της παρακολούθησης ενός ασυνήθιστου εν εξελίξει γεωλογικού φαινομένου, μια κατάσταση γεμάτη στρες και κούραση, καθώς όλοι περιμένουν εναγωνίως τις μετρήσεις του Ινστιτούτου.
Ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Βασίλης Καραστάθης, στο γραφείο του, στο οποίο περνά τις περισσότερες ώρες της ημέρας από τότε που ξεκίνησε η έντονη σεισμική δραστηριότητα στη Σαντορίνη | kathimerini.gr
«Είναι όντως ασυνήθιστο αυτό που βλέπετε στη Σαντορίνη; Γιατί οι ειδικοί είναι τόσο ανήσυχοι ;» ρωτάμε τον κ. Καραστάθη, για να μας απαντήσει «Σίγουρα δεν είναι συνήθης μια τέτοια ακολουθία με τόσους πολλούς σεισμούς, με μεγέθη μεγαλύτερα του 4 στην κλίμακα Ρίχτερ, σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Είναι ασυνήθιστο από την 1η Φεβρουάριου μέχρι σήμερα να έχουμε 33 τέτοιους σεισμούς. Ταυτόχρονα, έχουμε πάνω από 200 σεισμούς με μεγέθη άνω των 3 Ρίχτερ, σεισμοί που επίσης γίνονται αισθητοί στους κατοίκους της Σαντορίνης και των γύρω νησιών. Είναι κάτι σπάνιο και διεθνώς. Με αυτή την εικόνα της σεισμικής δραστηριότητας, λοιπόν, δεν μπορούμε να είμαστε καθησυχαστικοί».
Σχολιάζοντας την μετατόπιση των επικέντρων που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες ο κ. Καραστάθης σχολιάζει «Οσο τα επίκεντρα απομακρύνονται από τη Σαντορίνη τόσο μειώνεται η επίδραση ενός σεισμού στο νησί».
Ο σεισμολόγος Γιώργος Μίχας, στενός συνεργάτης του κ. Καραστάθη, συμπληρώνει πως η σεισμική ακολουθία αυτή τη στιγμή εξελίσσεται πιο κοντά στη νήσο Ανυδρο και προέρχεται από ένα σύστημα ρηγμάτων με διεύθυνση νοτιοδυτικά – βορειοανατολικά σε ένα σύστημα ρηγμάτων που διαμορφώνουν την υποθαλάσσια τεκτονική πλάκα της Αμοργού. «Δεν μας είναι άγνωστα ρήγματα, έχουν γίνει αρκετές υποθαλάσσιες έρευνες και έχουν χαρτογραφηθεί. Τα μεγαλύτερα νούμερα που έχουν δώσει ποτέ είναι οι σημερινοί δύο σεισμοί των 4,9 Ρίχτερ».
Σήμερα, το προσωπικό της βάρδιας των αναλυτών στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο διπλασιάστηκε λόγω των γεγονότων στη Σαντορίνη | kathimerini.gr
Ο κ. Μίχας μας δείχνει στον χάρτη που έχει ανοιχτό στο laptop του, πόσο έντονη είναι η σεισμική δραστηριότητα στη Σαντορίνη. Τα μπλε dots που απεικονίζουν τις δονήσεις έχουν «καλύψει» όλο το νησί. Κάνοντας όμως zoom out στον χάρτη, βλέπουμε τα μπλε dots να καλύπτουν και πολλά άλλα σημεία της σεισμογενούς χώρας μας.
Οι μπλε κουκκίδες στο laptop του σεισμολόγου Γιώργου Μίχα, αποτυπώνουν τη σεισμική δραστηριότητα καθημερινά στη χώρα μας | kathimerini.gr
«Να, εδώ, βλέπουμε μια σεισμική ακολουθία που εξελίσσεται στον Κυπαρισσιακό κόλπο και η οποία στην ουσία είναι η φυσιολογική μετασεισμική ακολουθία ενός σεισμού 4,6 Ρίχτερ που έχει προηγηθεί στην περιοχή στις αρχές Ιανουαρίου. Σεισμούς της τάξης των 4 Ρίχτερ έχουμε 3-4 την εβδομάδα. Βλέπετε και τον Κορινθιακό κόλπο, μια περιοχή σταθερά ενεργή με μικροσεισμικότητα. Με τη Σαντορίνη ξεκινήσαμε να ανησυχούμε όταν οι σεισμοί έγιναν πολλοί σε αριθμό και πιο μεγάλοι σε μέγεθος. Αυτά τα δύο συνέβησαν ταυτόχρονα»..
Το βανάκι του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, έτοιμο για αναχώρηση προς το λιμάνι του Πειραιά κι από εκεί σε Ανάφη και Αμοργό με το πλοίο. Εντός του βρίσκονται δύο νέοι σεισμογράφοι που θα τοποθετηθούν στα δύο παραπάνω νησιά.
Στην αίθουσα των αυτόματων και των αναθεωρημένων λύσεων
Στην αίθουσα όπου γεννιούνται οι αυτόματες και οι αναθεωρημένες λύσεις των ελληνικών σεισμών, αυτή την αίθουσα που σε αυτή τη φάση φιλτράρει και διυλίζει την αγωνία και το ενδιαφέρον των Ελλήνων –και όχι μόνο- για τη σεισμική δραστηριότητα στη Σαντορίνη, τέσσερις αναλυτές κοιτάζουν προσηλωμένοι και απερίσπαστοι τις διάφορες οθόνες όπου καταγράφεται η σεισμική δραστηριότητα και τα μεγέθη των δονήσεων.
«Κανονικά, σε κάθε βάρδια, εργάζονται δύο άτομα, αλλά τώρα λόγω των έκτακτων συνθηκών είναι τέσσερις» εξηγεί ο κ. Καραστάθης.
Σύμφωνα με τον ίδιο όταν ξεκινήσουν να λειτουργούν και οι νέοι σεισμογράφοι που τοποθετούνται σήμερα και αύριο σε Ανυδρο, Ανάφη και Αμοργό «θα αυξηθεί κατακόρυφα και ο αριθμός των σεισμών που θα μετράμε στην Σαντορίνη. Θα αρχίσουμε να μετράμε δηλαδή και τους σεισμούς της τάξης του 1,5 στην κλίμακα Ρίχτερ. Με αυτόν τον τρόπο, οι επιλύσεις των σεισμών που θα έχουμε θα είναι ακριβέστερες.
Η οθόνη στην οποία αποτυπώνεται το σύστημα του αυτόματου προσδιορισμού των σεισμικών δονήσεων. Το τριγωνάκι στην οθόνη χρωματίζεται ανάλογα με την ταχύτητα της εδαφικής κίνησης. Mε κόκκινο χρώμα στα τριγωνάκια βλέπουμε τα τελευταία επίκεντρα.
Η ακρίβεια θα μας βοηθήσει να έχουμε ταύτιση των επικέντρων με κάποια τεκτονική ζώνη, δεν θα υπάρχει δηλαδή μεγάλη διασπορά στα επίκεντρα και θα είμαστε και σίγουροι για τη θέση και για το βάθος τους. Στη συνέχεια, θα γίνει προσπάθεια σύνδεσης με κάποια τεκτονική ζώνη, κάτι που αυτή τη στιγμή είναι παρακινδυνευμένο. Αλλωστε, το να μετράμε και τα μικρότερα μεγέθη είναι κάτι που θα μας βοηθήσει και στη στατιστική αξιολόγηση».
Παλιός σεισμογράφος του 1900 στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο
Είτε προκύψει μεγαλύτερος σεισμός, είτε η σεισμική ακολουθία σταδιακά ξεκινήσει να σβήνει, σύμφωνα με τον κ. Καραστάθη «το τέλος του “δράματος” μπορεί να κρατήσει ολόκληρες εβδομάδες ή ακόμα και μήνες..
