Kathimerini.gr
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, εκατοντάδες μελέτες υποστήριζαν τη συσχέτιση μεταξύ των ω3 λιπαρών οξέων στη διατροφή και του χαμηλότερου ποσοστού καρδιακών προσβολών και συναφών προβλημάτων. Τα πιο γνωστά ω3 λιπαρά οξέα, τα οποία εντοπίζονται κυρίως στα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, η ρέγκα και το σκουμπρί, είναι το εικοσαπενταενοϊκό οξύ (EPA) και το εικοσιδυαεξαενοϊκό οξύ (DHA).
Αλλά μία λιγότερο γνωστή μορφή αυτών των εξαιρετικών λιπαρών, το α-λινολενικό οξύ (ALA), υπάρχει μόνο σε φυτά και ουσιαστικά απαντάται αρκετά συχνά σε ορισμένες αμερικανικές δίαιτες. Τώρα, σύμφωνα με μια νέα μελέτη, τα υψηλότερα επίπεδα συγκέντρωσης ω3 λιπαρών οξέων ζωικής (από ψάρι) και φυτικής προέλευσης στο αίμα βοηθούν στη μείωση των πιθανοτήτων κακής πρόγνωσης μιας καρδιακής προσβολής στα έτη που την ακολουθούν.
Ποικίλα οφέλη
«Πρόκειται για μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα μελέτη, η οποία ανταποκρίνεται ξεκάθαρα σε αυτά που περιμέναμε να ακούσουμε», σχολιάζει ο δρ Eric Rimm, καθηγητής Επιδημιολογίας και Διατροφής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ. Στη μελέτη, οι ερευνητές μέτρησαν το επίπεδο των λιπαρών οξέων EPA και ALA στον ορό του αίματος περίπου 950 ατόμων που νοσηλεύτηκαν λόγω καρδιακής προσβολής. Το επίπεδο στον ορό εξέφραζε τις ποσότητες των τροφών που είχαν καταναλώσει οι συμμετέχοντες στη μελέτη κατά τις τελευταίες εβδομάδες και ήταν πλούσιες σε ω3 λιπαρά οξέα. Η μέτρηση αυτή θεωρήθηκε πιο αξιόπιστη απ’ ό,τι οι έρευνες διατροφής.
Στη διάρκεια των τριών ετών που ακολούθησαν, τα άτομα με υψηλότερο επίπεδο EPA στον ορό ήταν λιγότερο πιθανό να παρουσιάσουν σοβαρά καρδιαγγειακά προβλήματα και να νοσηλευτούν εκ νέου. Ταυτόχρονα, τα άτομα με υψηλότερο επίπεδο ALA ήταν λιγότερο πιθανό να πεθάνουν από οποιαδήποτε αιτία. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στις 3 Νοεμβρίου 2020 στο περιοδικό Journal of the American College of Cardiology.
Ευρήματα για την κατανάλωση ψαριού
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι τα άτομα που καταναλώνουν ψάρι έχουν λιγότερες πιθανότητες από τα άτομα που δεν το περιλαμβάνουν στη διατροφή τους να παρουσιάσουν καρδιακή προσβολή ή ασταθή στηθάγχη (ξαφνικός πόνος στο στήθος, που εμφανίζεται συνήθως σε κατάσταση ηρεμίας). Ένας λόγος μπορεί να είναι τα καρδιαγγειακά οφέλη των λιπαρών οξέων EPA και DHA που περιέχονται στο ψάρι, τα οποία φαίνεται ότι μειώνουν τη φλεγμονή, προλαμβάνουν τον σχηματισμό θρόμβων του αίματος και μειώνουν το επίπεδο των τριγλυκεριδίων (ο πιο συχνός τύπος σωματιδίων μεταφοράς λιπιδίων στην κυκλοφορία του αίματος). Μια άλλη πιθανή εξήγηση: τα άτομα που καταναλώνουν ψάρι μπορεί αντίστοιχα να καταναλώνουν λιγότερο κόκκινο κρέας ή επεξεργασμένο κρέας, όπως μπέικον, ζαμπόν ή λουκάνικα, τα οποία περιέχουν βλαβερά για την υγεία κορεσμένα λιπαρά (και πιθανώς μεγάλη ποσότητα άλατος).
Eνα δείπνο με σολομό και ένα σάντουιτς με τόνο για μεσημεριανό στη διάρκεια μίας εβδομάδας αρκούν, για να ακολουθήσετε τη σύσταση της Αμερικανικής Ένωσης Καρδιολογίας για κατανάλωση δύο μερίδων ψαριού την εβδομάδα. (Μία μερίδα ισούται με ένα κιλό ή περίπου ¾ φλιτζανιού καθαρισμένο ψάρι.)
Εναλλακτικές πηγές φυτικής προέλευσης
Τι γίνεται όμως με τα άτομα που δεν τρώνε ψάρι, είτε επειδή ακολουθούν χορτοφαγική ή αμιγώς χορτοφαγική (βίγκαν) διατροφή είτε επειδή απλά δεν τους αρέσει; Ο οργανισμός σας μπορεί να μετατρέψει το φυτικής προέλευσης οξύ ALA σε EPA και DHA, παρότι η απόδοση (ποσοστό μετατροπής) φαίνεται να διαφέρει αρκετά. Στα άτομα που δεν καταναλώνουν ψάρι, φαίνεται να υπάρχει αυξημένη έκφραση των γονιδίων που δημιουργούν τα ένζυμα, τα οποία μετασχηματίζουν το ALA σε EPA και DHA, λέει ο δρ Rimm. Γενετικές διαφορές, οι οποίες μπορεί να αποτυπώνουν γεωγραφικές διαφορές και επομένως τη διαθεσιμότητα τροφής, μπορεί επίσης να διαδραματίζουν κάποιο ρόλο.
Επιπλέον, τα άτομα μπορεί να προσλαμβάνουν περίπου δεκαπλάσια ποσότητα ALA στη διατροφή τους από ό,τι EPA και DHA, το οποίο μπορεί να αντισταθμίζει το χαμηλό ποσοστό μετατροπής. Οι περισσότεροι χορτοφάγοι που φροντίζουν τη διατροφή τους προσλαμβάνουν ALA από δίαιτα πλούσια σε ξηρούς καρπούς και σπόρους − ειδικότερα, καρύδια, σπόρους τσία (chia) και λιναρόσπορο. ALA περιέχουν επίσης τα έλαια σόγιας και κανόλα. Αυτά τα έλαια είναι δημοφιλή στη μαγειρική και περιέχονται, επιπλέον, σε ντρέσινγκ σαλάτας και στη μαργαρίνη, καθώς και σε αρτοσκευάσματα, κράκερ, κέικ και μπισκότα.
