Σοφία Χαλδαίου
Με το βλέμμα του κόσμου να είναι στραμμένο στην έξαρση του κορωνοϊού στην Κίνα και το άνοιγμα των συνόρων εξ ανατολάς, ο πραγματικός «εχθρός» ενδέχεται να έρθει από τη Δύση και ακούει στο διόλου εύηχο όνομα XBB.1.5.
Πρόκειται για τη νέα υποπαραλλαγή της Όμικρον που ήδη κάποιοι στο διαδίκτυο αποκαλούν «Κράκεν» και τείνει να γίνει η επικρατούσα στις ΗΠΑ, έχοντας κάνει πρώτα την εμφάνισή της γύρω στον Οκτώβριο.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η XBB.1.5 έχει ήδη ανιχνευθεί σε τουλάχιστον 29 χώρες, ενώ στην Κίνα κυριαρχεί ακόμα η γνώριμη και σε εμάς Όμικρον 5.
Παράλληλα, ο ΠΟΥ κατέγραψε τον Δεκέμβριο μια αύξηση κατά 15% στους θανάτους από Covid-19 διεθνώς, κάτι που ενδέχεται να οφείλεται στην επικράτηση της νέας υποπαραλλαγής έναντι των άλλων μεταλλάξεων τόσο στη Βόρεια Αμερική όσο και σε κάποιες χώρες της Ευρώπης.
O Θεόδωρος Λύτρας, επίκουρος Καθηγητής Δημόσιας Υγείας στην Ιατρική Σχολή του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, ο Γκίκας Μαγιορκίνης, καθηγητής Επιδημιολογίας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας και ο Νίκος Τζανάκης, καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, μιλούν στην «Κ» για τη νέα αυτή υποπαραλλαγή και προειδοποιούν ότι είναι ο «πιο πιθανός υποψήφιος» να προκαλέσει ένα νέο κύμα της πανδημίας και στην Ελλάδα.
Πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ από την περασμένη εβδομάδα, προς το παρόν δεν έχει ανιχνευθεί κάποιο κρούσμα της XBB.1.5 στη χώρα.
Τι είναι η ΧΒΒ.1.5 και από πού προήλθε;
Η ΧΒΒ.1.5 αποτελεί υποπαραλλαγή της μετάλλαξης Όμικρον 2, η οποία είχε προκαλέσει έξαρση κρουσμάτων στη χώρα τον περασμένο Μάρτιο.
Σύμφωνα με τον κ. Τζανάκη, η «μητρική» υποπαραλλαγή ΧΒΒ – η οποία με τη σειρά της προέκυψε από τη διασταύρωση των υποπαραλλαγών της Όμικρον BA.2.75 και BA.2.10.1 – είχε πρωτοεμφανιστεί αρκετούς μήνες πριν στην Ινδία και στη Σιγκαπούρη.
Η εξελιγμένη ΧΒΒ.1.5 καταγράφηκε πρώτα τον περασμένο Οκτώβριο στις βορειοανατολικές ΗΠΑ, ειδικά στη Νέα Υόρκη και τις γύρω περιοχές.
Τι συμβαίνει στις ΗΠΑ με τη νέα μετάλλαξη;
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) της χώρας υπολογίζουν ότι η ΧΒΒ.1.5 ευθυνόταν για τέσσερις στις δέκα νέες λοιμώξεις (40%) από κορωνοϊό στις ΗΠΑ στο τέλος Δεκεμβρίου έναντι μόλις 4 με 5% στις αρχές Δεκεμβρίου.
Την ίδια ώρα, καταγράφεται αύξηση στις νοσηλείες και στους θανάτους στις ΗΠΑ.
Πάντως, ο κ. Μαγιορκίνης σημειώνει ότι η παραπάνω αύξηση δεν συνδέεται απαραίτητα με την αύξηση των κρουσμάτων της ΧΒΒ.1.5. καθώς ακόμα δεν είναι η επικρατούσα υποπαραλλαγή, ενώ προσθέτει ότι οι ΗΠΑ αντιμετώπισαν πρόσφατα κύμα βαρυχειμωνιάς οπότε είναι λογικό να υπάρξει έξαρση κρουσμάτων λόγω χαμηλών θερμοκρασιών και συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους.
Σε τι διαφέρει από άλλες παραλλαγές του κορωνοϊού;
Αν και η «μητρική» ΧΒΒ έχει τη δυνατότητα να ξεφεύγει από τα αντισώματα και την ανοσία, δεν είναι τόσο αποτελεσματική στο να προσκολλάται και να προσβάλλει τα κύτταρα του οργανισμού, δηλαδή δεν ήταν τόσο μεταδοτική.
Αντίθετα, η εξελιγμένη ΧΒΒ.1.5 διατηρεί τόσο τη δυνατότητα να ξεφεύγει από την υβριδική ανοσία και έχει πλεονέκτημα στη μεταδοτικότητα.
Για την ακρίβεια, έχει 20% πλεονέκτημα μεταδοτικότητας σε σχέση με άλλες υποπαραλλαγές του κορωνοϊού.
Είναι πιο επικίνδυνη;
Μέχρι στιγμής, αν και αποδεικνύεται πιο μεταδοτική, δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι και πιο μολυσματική ούτε ότι προκαλεί βαρύτερη νόσο. Προβληματισμό, βέβαια, προκαλεί το γεγονός ότι διαφεύγει της ανοσίας (φυσικής, υβριδικής ή από το εμβόλιο), δηλαδή μπορεί να ξαναμολυνθεί κάποιος που είχε περάσει κορωνοϊό πριν από λίγο καιρό.
Τα συμπτώματά της είναι τα συνηθισμένα του κορωνοϊού, δεν έχει κάποια ιδιαιτερότητα.
Μπορεί να προκαλέσει νέο κύμα της πανδημίας;
Λόγω του πλεονεκτήματος μεταδοτικότητας και της διαφυγής από την ανοσία, ο κ. Λύτρας εκτιμά ότι η υποπαραλλαγή αυτή μπορεί να εκτοπίσει άλλες μεταλλάξεις και υποπαραλλαγές.
Όπως λέει, είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να προκαλέσει και στην Ελλάδα ένα επιδημικό κύμα μέσα στους επόμενους μήνες.
Με τη σειρά του, και ο κ. Μαγιορκίνης σημειώνει ότι πολύ πιθανόν να τη δούμε και στη χώρα μας και είναι «ο πιο πιθανός υποψήφιος» για να προκαλέσει μια καινούργια έξαρση της πανδημίας.
Τι γίνεται με τα εμβόλια;
Αν και ακόμα δεν μπορούμε να ξέρουμε με σιγουριά τι γίνεται με τα εμβόλια, ο κ. Τζανάκης επισημαίνει ότι αυτά σίγουρα εξακολουθούν και προστατεύουν από βαριά νόσηση με κορωνοϊό και έως ένα βαθμό από τη μόλυνση.
Προσθέτει ότι μικρή έρευνα που έγινε πριν κάποιους μήνες στο New England Journal of Medicine έδειξε ότι το επικαιροποιημένο εμβόλιο είναι αποτελεσματικό απέναντι στη «μητρική» υποπαραλλαγή ΧΒΒ.
Από την άλλη, θεωρεί ότι τα μονοκλωνικά αντισώματα δεν θα είναι αποτελεσματικά απέναντι στη ΧΒΒ.1.5.
Τι μπορούμε να κάνουμε για τη νέα αυτή υποπαραλλαγή;
Οι συστάσεις του Θεόδωρου Λύτρα είναι οι εξής:
- Να είναι οι πολίτες εμβολιαστικά ενήμεροι. Ιδιαίτερα οι μεγαλύτεροι σε ηλικία να έχουν κάνει την επικαιροποιημένη δόση του εμβολίου, όπως συστήνεται εξάλλου από τον ΕΟΔΥ.
- Να εφαρμόζονται τα ατομικά μέτρα προστασίας που ισχύουν για όλες τις αναπνευστικές λοιμώξεις.
- Να συμφωνηθεί από την Πολιτεία ένα πρωτόκολλο προστασίας των πολιτών και να γίνεται σωστή και έγκαιρη καταγραφή των νέων παραλλαγών.
