Harvard Health Publishing
Ο πόνος και η δυσκαμψία από την αρθρίτιδα των χεριών δυσχεραίνουν οποιαδήποτε εργασία απαιτεί επιδέξια δάχτυλα και δυνατή λαβή. Επιπλέον, σε μερικά άτομα ο ψυχρός και υγρός καιρός του χειμώνα φαίνεται ότι επιδεινώνει τα συμπτώματα της αρθρίτιδας. «Δεν γνωρίζουμε γιατί ακριβώς συμβαίνει αυτό. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες, όπως η διαστολή των οστών λόγω αλλαγών στη βαρομετρική πίεση, οι αλλαγές στην κυκλοφορία του αίματος, το “πυκνότερο” αρθρικό υγρό και οι συνέπειες της μειωμένης άσκησης λόγω του ψυχρού καιρού», αναφέρει ο δρ Robert Shmerling, ρευματολόγος και ειδικός συντάκτης των Εκδόσεων Υγείας του Χάρβαρντ.
Πώς μπορεί λοιπόν κάποιος να αντεπεξέλθει σε έναν χειμώνα γεμάτο με δραστηριότητες που τα περιμένουν όλα από τα χέρια του, όπως η προετοιμασία των εορταστικών γευμάτων ή το φτυάρισμα του χιονιού; Το κλειδί είναι να προγραμματίζει, να μη βιάζεται, να χρησιμοποιεί τα σωστά εργαλεία και να ζητά βοήθεια όταν χρειάζεται. Δείτε πώς μπορείτε να τα εφαρμόσετε αυτά σε ορισμένες συνήθεις δραστηριότητες του χειμώνα.
Προετοιμασία εορταστικών γευμάτων
Το μαγείρεμα είναι μια απαιτητική δουλειά για τα χέρια: μπορεί να χρειαστεί να χτυπήσετε με τον αυγοδάρτη μια γευστική σάλτσα, να ζυμώσετε ή να ανοίξετε ζύμη, να κόψετε λαχανικά ή να σηκώσετε βαριές κατσαρόλες και τηγάνια.
Προγραμματίστε. Σκεφθείτε τα βήματα της κάθε συνταγής και βρείτε πώς θα μειώσετε την ανάγκη να σηκώσετε και να μετακινήσετε βαριά αντικείμενα. «Για παράδειγμα, αν πρέπει να γεμίσετε μια μεγάλη κατσαρόλα με νερό, τοποθετήστε πρώτα την κατσαρόλα στο μάτι της κουζίνας και έπειτα γεμίστε τη νερό με μια κανάτα, έτσι ώστε να μη χρειαστεί να σηκώσετε τη γεμάτη κατσαρόλα», προτείνει η Kim Stuckart, εργοθεραπεύτρια στο Κέντρο Αποκατάστασης Spaulding.
Μη βιάζεστε. Μοιράστε το μαγείρεμα σε όσο το δυνατόν περισσότερες ημέρες, έτσι ώστε να μην κουράσετε υπερβολικά τα χέρια σας. Θα μπορούσατε να ετοιμάζετε ένα πιάτο την ημέρα (και να το καταψύχετε) πριν από το εορταστικό γεύμα ή να ψήσετε τα χριστουγεννιάτικα κουλουράκια αρκετά νωρίτερα και να τα καταψύξετε. Κάντε διαλείμματα όσο μαγειρεύετε, για να ξεκουράζετε τα χέρια σας.
Χρησιμοποιήστε εργαλεία. «Η αγορά είναι γεμάτη με έξυπνα εργαλεία για την κουζίνα, όπως εργαλεία με φαρδιές λαβές, που πιάνονται εύκολα και δεν χρειάζεται να σφίγγετε τα χέρια σας, ή μπολ με βάση από βεντούζα, που δεν χρειάζεται να τα κρατάτε για να μείνουν σταθερά στη θέση τους», αναφέρει η Stuckart. «Και όποτε είναι δυνατό, χρησιμοποιήστε τις συσκευές της κουζίνας –όπως για παράδειγμα έναν πολυκόφτη ή ένα ηλεκτρικό εργαλείο ανοίγματος κονσέρβας– για την προετοιμασία των υλικών».
Επιστρατεύστε βοήθεια. Ζητήστε από τα μέλη της οικογένειάς σας να σας βοηθήσουν με το μαγείρεμα ή χρησιμοποιήστε υπηρεσία τροφοδοσίας (catering), εξ ολοκλήρου ή εν μέρει, αν ο προϋπολογισμός σας το επιτρέπει. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιο πανάκριβο εστιατόριο. Για παράδειγμα, πολλά σούπερ μάρκετ ετοιμάζουν και πωλούν έτοιμες ψητές γαλοπούλες και εορταστικά μενού.
Φτυάρισμα του χιονιού
Το φτυάρισμα του βαριού, βρεγμένου χιονιού έχει επιπτώσεις στην καρδιά (είναι κοπιαστική δουλειά) και είναι επώδυνο για τα χέρια με αρθρίτιδα. «Η λαβή του φτυαριού κάνει τα χέρια να πονούν και μπορεί να προκαλέσει μυϊκή κάκωση και φλεγμονή των αρθρώσεων, αν κρατάτε τα χέρια σας σε μία θέση για μεγάλα διαστήματα», αναφέρει η Stuckart.
Η χρήση ενός φυσητήρα χιονιού για την απομάκρυνση του φρέσκου χιονιού είναι πιο εύκολη για τα χέρια που πάσχουν από αρθρίτιδα σε σχέση με τη χρήση ενός φτυαριού.
Προγραμματίστε. Πριν ξεμυτίσετε στο κρύο, προετοιμάστε το σώμα σας για τη σκληρή δουλειά με λίγη προθέρμανση (κάντε επιτόπου βάδην, κινώντας τα χέρια σας, για λίγα λεπτά). «Αυτό βοηθά το αίμα να κυκλοφορήσει σε όλους τους μυς και τους ιστούς, συμπεριλαμβανομένων των χεριών, γεγονός που θα σας βοηθήσει να τα κρατήσετε ζεστά και εύκαμπτα», εξηγεί η Stuckart. Προτού βγείτε έξω, ντυθείτε κατάλληλα για χαμηλές θερμοκρασίες, φορώντας μεταξύ άλλων και γάντια συμπίεσης (κόστος: από 10 δολάρια) κάτω από μονοκόμματα γάντια χωρίς δάχτυλα. Τα γάντια θα κρατήσουν τα χέρια σας ζεστά και θα βοηθήσουν την κυκλοφορία του αίματος.
Μη βιάζεστε. Δουλέψτε αργά και σταθερά, κάντε διαλείμματα και φροντίστε να ενυδατώνεστε (ιδανικά, με ζεστά ροφήματα). Παρά το κρύο που κάνει έξω, θα χάσετε υγρά κατά την προσπάθεια.
Χρησιμοποιήστε εργαλεία. Αν ο προϋπολογισμός σας το επιτρέπει, πάρτε έναν φυσητήρα χιονιού ή ένα ηλεκτρικό φτυάρι χιονιού, το οποίο θα ωθείτε όπως τη μηχανή του γκαζόν. Είναι αρκετά ακριβά (της τάξεως των εκατοντάδων δολαρίων), αλλά κάνουν τη δουλειά πιο εύκολη.
Επιστρατεύστε βοήθεια. Εάν είναι δυνατό, προσλάβετε μια εταιρεία για να απομακρύνει το χιόνι αντί για εσάς. Είναι δαπανηρό και μπορεί να απαιτεί μακροχρόνιο συμβόλαιο. Εάν δεν μπορείτε να αντεπεξέλθετε οικονομικά, μιλήστε με τα μέλη της οικογένειάς σας ή με έναν γείτονα (ή με κάποιο παιδί γείτονα σε εφηβική ηλικία) και ζητήστε τους να βοηθήσουν. Κάντε τώρα τις σχετικές συμφωνίες, προτού ξυπνήσετε και βρείτε τα πάντα σκεπασμένα με φρέσκο χιόνι.
Τύλιγμα δώρων
Μία από τις χαρές των χειμωνιάτικων εορτών είναι να χαρίζεις δώρα σε φίλους και συγγενείς. Το τύλιγμα των δώρων, όμως, απαιτεί δύναμη στα χέρια για τη χρήση του ψαλιδιού και επιδεξιότητα στα δάχτυλα και στους αντίχειρες για το δίπλωμα του χαρτιού και το δέσιμο της κορδέλας. Οι επαναληπτικές κινήσεις μπορούν γρήγορα να γίνουν επώδυνες.
Προγραμματίστε. Αγοράστε τα δώρα όσο το δυνατόν νωρίτερα, έτσι ώστε να έχετε άφθονο χρόνο να τα ετοιμάσετε.
Μη βιάζεστε. Μην το παρακάνετε. Τυλίξτε μόνο ένα με δύο δώρα την ημέρα.
Χρησιμοποιήστε εργαλεία. Η Stuckart συνιστά να αγοράσετε έναν μεγάλο διανομέα σελοτέιπ (περίπου 5 δολάρια) και ειδικά ψαλίδια για αρθρίτιδα (περίπου 15 δολάρια), τα οποία χρησιμοποιείτε πιέζοντας μια μεγάλη ελαστική θηλιά αντί να ανοίγετε και να κλείνετε δύο λαβές. Ή απλώς χρησιμοποιήστε τσάντες δώρων.
Επιστρατεύστε βοήθεια. Όταν ψωνίζετε, εκμεταλλευτείτε την υπηρεσία περιτύλιξης δώρων των καταστημάτων (κάποιες φορές περιλαμβάνεται στην τιμή του δώρου). Εναλλακτικά, ζητήστε από κάποιον φίλο να σας βοηθήσει.
Χρήση μπαστουνιών πεζοπορίας ή σκι
Η σκανδιναβική πεζοπορία και το σκι εκτός πίστας είναι δημοφιλείς χειμερινές δραστηριότητες και περιλαμβάνουν και οι δύο τη χρήση μπαστουνιών, τα οποία χρησιμοποιείτε για να δώσετε ώθηση στο σώμα σας. Αν έχετε αρθρίτιδα στα χέρια, ωστόσο, το κράτημα των μπαστουνιών για μεγάλο διάστημα μπορεί να είναι δύσκολο και επώδυνο.
Προγραμματίστε. Βεβαιωθείτε ότι κρατάτε τα μπαστούνια σωστά. Η λαβή των μπαστουνιών διαθέτει έναν ιμάντα σαν γάντι. Ο ιμάντας πρέπει να είναι σφιχτός – εάν είναι χαλαρός, τα χέρια σας θα δουλεύουν πιο σκληρά. Αν δεν είστε σίγουροι για την τεχνική σας, παρακολουθήστε ένα δωρεάν βίντεο στο YouTube. Κάντε προθέρμανση πριν από την πεζοπορία ή το σκι, για να κυκλοφορήσει το αίμα στους μυς και στα χέρια.
Μη βιάζεστε. Κάντε διαλείμματα για ανάπαυση και πιείτε νερό (ή ζεστό τσάι).
Χρησιμοποιήστε εργαλεία. «Αναζητήστε μπαστούνια με μεγάλη, χοντρή λαβή, τα οποία κρατιούνται πιο εύκολα από τα μικρά», προτείνει η Stuckart. «Επίσης, φορέστε ένα ζευγάρι θερμαινόμενα, επαναφορτιζόμενα μονοκόμματα γάντια χωρίς δάχτυλα. Κρατώντας τα δάχτυλά σας όλα μαζί, θα τα κρατήσετε πιο ζεστά από ό,τι με τα κανονικά γάντια. Η θερμότητα βοηθά τις αρθρώσεις να παραμείνουν χαλαρές».
Επιστρατεύστε βοήθεια. Ένας εργοθεραπευτής μπορεί να σας βοηθήσει να προσαρμόσετε τα μπαστούνια που έχετε ήδη, έτσι ώστε να κρατιούνται ευκολότερα παρά την αρθρίτιδα. «Διαθέτουμε υλικά που μπορούν να προστεθούν και να κάνουν τη λαβή μεγαλύτερη», εξηγεί η Stuckart. «Μπορούμε επίσης να αξιολογήσουμε τη δύναμη λαβής των χεριών σας και να συνταγογραφήσουμε μια σειρά από ασκήσεις χεριών για βελτίωση της δύναμης και της ευλυγισίας».
