Kathimerini.gr
Λίγες μόλις απαλές νότες της μουσικής του γιουκαλίλι μπορούν να μας μεταφέρουν άμεσα σε έναν τόπο ηρεμίας. Αυτή η μυστηριώδης δράση αποτελεί έναν λόγο για τον οποίο η πιστοποιημένη μουσικοθεραπεύτρια Lorrie Kubicek βοηθά πολλούς ασθενείς να ασχοληθούν με αυτό το εύκολο στο παίξιμο όργανο έπειτα από διάγνωση καρκίνου ή άλλης σοβαρής πάθησης, μετατρέποντας μια δύσκολη κατάσταση σε εποικοδομητική.
«Αντί να λένε “πρέπει να πάω στο νοσοκομείο για τη χημειοθεραπεία μου”, οι ασθενείς αρχίζουν να λένε “πρέπει να πάω στο νοσοκομείο για το μάθημα γιουκαλίλι”», λέει η Kubicek, συν-διευθύντρια του Ενoποιημένου Προγράμματος Θεραπειών Katherine A. Gallagher στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Mass General Cancer Center.
Όμως η μουσικοθεραπεία είναι πολλά παραπάνω από ένας ευχάριστος αντιπερισπασμός, αποτελώντας ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η τέχνη και η επιστήμη της ιατρικής μπορούν να λειτουργήσουν παράλληλα. Με αρχαία προέλευση –το κινέζικο ιδεόγραμμα για την ιατρική συμπεριλαμβάνει το ιδεόγραμμα για τη μουσική–, η προσέγγιση έχει συμβάλει στην πνευματική, σωματική και ψυχική αποκατάσταση βετεράνων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η μουσικοθεραπεία χαρακτηρίζεται από εξατομικευμένες μουσικές παρεμβάσεις, όπως τραγούδι, τραγουδοποιία, παίξιμο ενός οργάνου, ακρόαση μουσικής ή κίνηση στον ρυθμό της, αγγίζοντας χορδές σε πολλά πεδία της ιατρικής. Τα δεδομένα όλο και περισσότερο υποδηλώνουν ότι βοηθά τα άτομα να διαχειριστούν καλύτερα τα συμπτώματα της νόσου τους και τις παρενέργειες της θεραπείας, περιορίζοντας το στρες, ανακουφίζοντας τον πόνο, ευνοώντας τον ύπνο και ενισχύοντας την προσοχή.
«Η μουσική σάς φέρνει σε επαφή με ένα κομμάτι του εαυτού σας που είναι καλά, και αυτό ισχύει ανεξαρτήτως του πληθυσμού ασθενών με τον οποίο δουλεύουμε», λέει η Kubicek. «Η μουσική μένει, ανεξάρτητα από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το άτομο».
Εξατομικευμένη προσέγγιση
Η μουσικοθεραπεία δεν είναι το ίδιο με την ιατρική με χρήση μουσικής (music medicine), κατά την οποία οι ασθενείς φορούν ακουστικά και ακούν την αγαπημένη τους μουσική για χαλάρωση ή για απόσπαση της προσοχής όταν υποβάλλονται σε μια θεραπεία. Επίσης, δεν απαιτεί καμία μουσική παιδεία ή εμπειρία προκειμένου ο ασθενής να συμμετέχει ή να ωφεληθεί.
Η θεραπεία ξεκινά με μια κατ’ ιδίαν αξιολόγηση από έναν μουσικοθεραπευτή, προκειμένου να διερευνηθεί πώς το άτομο σχετίζεται με τη μουσική και τι προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίζει. «Συνδυάζουμε αυτή την πληροφορία με τεκμηριωμένες παρεμβάσεις που βοηθούν τους ασθενείς να αισθανθούν, να αντιμετωπίσουν ή να θεραπευτούν το γρηγορότερο δυνατό», λέει η Kubicek. «Ανακαλύπτουμε τρόπους με τους οποίους η μουσική μπορεί να σας βοηθήσει να πορευτείτε προς τους στόχους σας έτσι ώστε να είστε σε θέση να τους επιτύχετε».
Βασιζόμενες σε δεκαετίες έρευνας, οι πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι αυτού του τύπου η παρέμβαση μπορεί να προσφέρει σημαντική ανακούφιση μειώνοντας το άγχος κατά την ιατρική θεραπεία, σύμφωνα με μια ερευνητική ανασκόπηση η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Psychiatry Research.
«Το βλέπουμε συνεχώς», λέει. «Λόγω της σύνδεσής της με το μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου, η μουσική μπορεί να σας βοηθήσει να έρθετε σε επαφή με την απόκριση χαλάρωσης και να ηρεμήσει το νευρικό σας σύστημα, επιβραδύνοντας την αναπνοή σας. Είναι γεγονός ότι βοηθά το μυαλό σας να ξεφύγει από μια ιδέα που σας έχει καθηλώσει ή από κάτι που σας ανησυχεί και να επανέλθετε στην παρούσα στιγμή».
Ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ ήταν στο επίκεντρο μιας ερευνητικής ανασκόπησης που δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική έκδοση του Μαρτίου 2023 του επιστημονικού περιοδικού Alzheimer’s Research and Therapy, σύμφωνα με την οποία η μουσικοθεραπεία βελτιώνει τη μνήμη, την προσοχή και τον προσανατολισμό αυτών των ασθενών. Και όσον αφορά άτομα με ψυχιατρικές παθήσεις, όπως η κατάθλιψη, η Kubicek λέει ότι η μουσικοθεραπεία μπορεί «να επαναφέρει την ενέργεια και τη χαρά σε μια πολύ σκοτεινή περίοδο της ζωής αυτών των ανθρώπων. Επίσης, είναι πολύ όμορφο να βλέπει κανείς πώς η μουσική έχει τη δυνατότητα να συνδέει άτομα διαφορετικής ηλικίας και σταδίου ζωής, γνωστικών ικανοτήτων και πολιτισμών».
Οφέλη σε μεγαλύτερη κλίμακα
Ανεξαρτήτως διάγνωσης, η μουσικοθεραπεία μπορεί να αγγίξει την κατάλληλη χορδή υπό την προϋπόθεση ότι αισθάνεστε πως υπάρχει μια σύνδεση με τη μουσική. «Δεν χρειάζεται να είστε μουσικός. Χρειάζεται απλώς να αγαπάτε τη μουσική και να υπάρχει κάτι που θέλετε να αναπτύξετε ή να καλλιεργήσετε περαιτέρω», λέει.
Δεν χρειάζεται να είστε μουσικός. Χρειάζεται απλώς να αγαπάτε τη μουσική και να υπάρχει κάτι που θέλετε να αναπτύξετε ή να καλλιεργήσετε περαιτέρω.
Επίσης, δεν χρειάζεται να περιμένετε από τη/τον γιατρό σας να σας προσφέρει την επιλογή της μουσικοθεραπείας. Ζητήστε της –ή ζητήστε από το κοντινό σας νοσοκομείο ή κλινική– να σας παραπέμψουν σε ένα πρόγραμμα. «Εάν η διάγνωσή σας είναι ειδική, μπορείτε πάντα να ρωτήσετε την ομάδα των θεραπόντων γιατρών σας», επισημαίνει η Kubicek. Στις ΗΠΑ υπάρχει επίσης η δυνατότητα αναζήτησης μουσικοθεραπευτή μέσω της Αμερικανικής Ένωσης Μουσικοθεραπείας (American Music Therapy Association, www.musictherapy.org).
Για να μεγιστοποιήσετε τα οφέλη της θεραπείας, βρείτε μια ισορροπία ρισκάροντας ενώ παράλληλα αισθάνεστε άνετα, συμβουλεύει η Kubicek. «Όταν εξερευνούμε τη μουσική, συχνά δοκιμάζουμε κάτι καινούργιο για πρώτη φορά», λέει. «Βρείτε πόσο μπορείτε να “ξανοιχτείτε”, γιατί δεν γνωρίζετε την πλήρη επίδραση της μουσικής επάνω σας πριν δοκιμάσετε».
