ΚΥΠΕ
Την απελευθέρωση αιτητή διεθνούς προστασίας από τη Συρία, ο οποίος βρίσκεται υπό κράτηση από τον Μάρτιο του 2024, λόγω διαπίστωσης παρατεταμένης και αδικαιολόγητης διάρκειας κράτησης, αποφάσισε με απόφαση που εξέδωσε την Τετάρτη, το Ανώτατο Δικαστήριο.
Σύμφωνα με το κείμενο της απόφασης που συνέταξε το Δικαστής Ιωάννης Ιωαννίδης, ο αιτητής, γεννηθείς το 1998, κατάγεται από τη Συρία και συνεχίζει να τελεί υπό κράτηση από τον Μάρτιο του 2024, καθώς αφίχθη από την Τουρκία στην Κύπρο, μέσω κατεχόμενων εδαφών, και ακολούθως, στις 19.3.2024, υπέβαλε στις αρμόδιες αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αίτηση Διεθνούς Προστασίας, η οποία εκκρεμεί μέχρι και σήμερα.
Συμπληρώνεται ότι η σύζυγός του είναι κάτοχος συμπληρωματικής προστασίας, ενώ είναι πατέρας ενός ανήλικου παιδιού, το οποίο διαμένει με τη σύζυγό του στην επαρχία Λευκωσίας.
Όπως αναφέρεται, μετά την υποβολή της πιο πάνω αίτησης, λήφθηκαν πληροφορίες, στη βάση των οποίων «εξάγεται το συμπέρασμα ότι ο εν θέματι αλλοδαπός, καθίσταται πραγματική, ενεστώσα και αρκούντος σοβαρή απειλή τόσο για την Εθνική Ασφάλεια όσο και για την Δημόσια Τάξη και Ασφάλεια», προσθέτοντας ότι «ως εκ τούτου, υποβάλλεται εισήγηση όπως εναντίον του εκδοθεί Διάταγμα απέλασης με βάση το Άρθρο 29 του Περί Προσφύγων Νόμου Κεφάλαιο 6, καθώς επίσης και Διάταγμα κράτησης με βάση του Άρθρου 14 το Περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου Κεφάλαιο 105.» (Τα πιο πάνω καταγράφονται σε απόρρητη επιστολή, ημερ. 11.7.2024, της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης).
Προστίθεται ότι μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί διάταγμα απέλασης του, αλλά εξεδόθη στις 22.7.2024 διάταγμα κράτησης του δυνάμει του άρθρου 9ΣΤ(2)(ε) του περί Προσφύγων Νόμου, το οποίο ο αιτητής προσέβαλε με προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας, το οποίο με απόφαση του ημερ. 21.11.2024 απέρριψε την προσφυγή, ενώ κατά της πιο πάνω απόφασης, ο αιτητής έχει καταχωρίσει έφεση, η οποία συνεχίζει να εκκρεμεί.
Εν συνεχεία, αναφέρεται ότι με την υπό εκδίκαση αίτηση, την οποία ο αιτητής καταχώρισε μέσω συνηγόρων, αξιώνει την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus ad Subjiciendum, με το οποίο «να κηρύσσεται παράνομη ή/και καταχρηστική η κράτηση του Αιτητή, από απόψεως διάρκειας, κατά παράβαση του θεμελιώδους συνταγματικού του δικαιώματος στην ελευθερία και με το οποίο να διατάσσονται οι Καθ’ ων η Αίτηση όπως τον απελευθερώσουν αυθωρεί ή/και να άρουν αυθωρεί την κράτησή του».
«Είναι η θέση του αιτητή πως ένα και πλέον έτος μετά την υποβολή Αίτησης Ασύλου, οι αρμόδιες αρχές συνεχίζουν την απραξία, με αποτέλεσμα η διάρκεια της κράτησης του να έχει καταστεί αδικαιολόγητη και παράνομη», σημειώνεται ακολούθως, προσθέτοντας ότι όπως χαρακτηριστικά καταγράφεται στην Ένορκη Δήλωση που υποστηρίζει την Αίτηση «η απουσία πραγματικού υποβάθρου της τεκμηρίωσης της αναγκαιότητας της συνέχισης της κράτησης του αιτητού, συναρτώμενη με τον χρόνο που έχει παρέλθει, εντός του οποίου ο ίδιος εξακολουθεί να παραμένει υπό κράτηση, καθιστούν την άμεση απελευθέρωσή του όχι απλώς ως μόνη επιλογή, αλλά και επιτακτική αναγκαιότητα».
Συμπληρώνεται ότι ο Γενικός Εισαγγελέας, με δεκατέσσερις λόγους ένστασης, ζητά απόρριψη της αίτησης, αφού η θέση του είναι πως «οι λόγοι για τους οποίους δεν έχει προωθηθεί μέχρι σήμερα απέλαση του Αιτητή εντοπίζεται σε λόγους που αφορούν τον ίδιο τον Αιτητή και, ειδικότερα της μη συνεργασίας του για σκοπούς επαναπατρισμού του, καθότι ως προκύπτει από το περιεχόμενο της Επιστολής ημερ. 19/03/2025, έγιναν αρκετές συνεντεύξεις μέσω τηλεφώνου και σε προσωπικό επίπεδο με σκοπό να επαναπατρισθεί ο αιτητής, χωρίς ωστόσο θετικό αποτέλεσμα».
Ξεκινώντας από τη θέση του Γενικού Εισαγγελέα ότι ο αιτητής «κωλύεται και/ή δεν νομιμοποιείται να προωθήσει την παρούσα αίτηση, καθότι με την αίτηση του προσβάλλει και/ή επιδιώκει τον έλεγχο της νομιμότητας της έκδοσης διατάγματος κράτησης του, το οποίο πρόσβαλε με την προσφυγή υπ΄ αριθμόν ΔΚ19/2024 και/ή με το οποίο ήδη αμφισβήτησε τη νομιμότητα της κράτησής ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας, το οποίο επικύρωσε το Διάταγμα ημερ. 22/07/2024», το Δικαστήριο αναφέρει ότι ο αιτητής δεν αξιώνει με την υπό εκδίκαση αίτηση να κηρυχθεί άκυρο ή παράνομο το εκδοθέν διάταγμα κράτησης του, αλλά πως το παράπονό του αφορά στο ότι ο διαρρεύσας χρόνος κράτησης του είναι τέτοιος ώστε η κράτησή του να καθίσταται πλέον παράνομη, κάτι που εξετάζεται και αποφασίζεται στο πλαίσιο Αίτησης για έκδοση Προνομιακού Εντάλματος Habeas Corpus ad Subjiciendum.
«Ως ελέχθη, οι αρμόδιες αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν έχουν ακόμη εκδώσει διάταγμα απέλασης του αιτητή. Μάλιστα, θεωρούν πως επειδή ο αιτητής δεν συγκατατίθεται σε επαναπατρισμό του, αυτό ισοδυναμεί με μη συνεργασία του. Με τον προσήκοντα σεβασμό, διαφωνώ. Ουδέποτε ο αιτητής επεδίωξε να οικοδομήσει επί δικών του παραλείψεων και αδυναμιών (Oktru (2004) 1(A) A.A.Δ. 608), και δεν μπορεί να τίθεται εν προκειμένω θέμα μη συνεργασίας του επειδή αυτός δεν συγκατατίθεται σε επαναπατρισμό του, όταν η Αίτηση που υπέβαλε για χορήγηση διεθνούς προστασίας, συνεχίζει να εκκρεμεί για λόγους που δεν αφορούν στον ίδιο. Εν πάση περιπτώσει, και εκεί όπου υπάρχει άρνηση συνεργασίας με τις αρμόδιες αρχές, αυτή δεν δικαιολογεί αφ’ εαυτής την παρατεταμένη απραξία των αρμόδιων αρχών (Khalil (2013) 1(B) A.A.Δ. 1284, 1290)», σημειώνει στη συνέχεια ο κ. Ιωαννίδης.
«Σε καμιά περίπτωση δεν γίνονται εκπτώσεις σε σχέση με το δικαίωμα της ελευθερίας του ατόμου, παρά μόνο όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα και ως σχετικός νόμος ορίζει. Ακόμα, όμως, και τότε, τελικώς κριτής είναι το Δικαστήριο το οποίο αποφασίζει στη βάση των ιδιαίτερων περιστάσεων της κάθε περίπτωσης και της αποδεκτής ως προς τούτο αιτιολογίας. Στην παρούσα υπόθεση ό,τι έχει αναφερθεί από την αρμόδια αρχή σε σχέση με την εξέταση της αίτησης του αιτητή για διεθνή προστασία και συνακόλουθα τη διάρκεια της κράτησης του, χαρακτηρίζεται από γενικότητες και αοριστία. Επομένως, η παρούσα περίπτωση δικαιολογεί την παρέμβαση του Δικαστηρίου, προς όφελος του αιτητή», σημειώνεται στη συνέχεια.
Προστίθεται ότι αυτό που αποκαλύπτεται από τα ιδιαίτερα γεγονότα της υπόθεσης, είναι ότι εάν δεν εκδοθεί το αιτούμενο ένταλμα, ο αιτητής θα συνεχίσει να τελεί υπό κράτηση για περαιτέρω, απροσδιόριστο, χρονικό διάστημα, χωρίς να υπάρχει λογική προοπτική απομάκρυνσης του από τη χώρα. Συμπληρώνεται ότι στην τελευταία αυτή απόφαση ο αιτητής είχε κριθεί ανεπιθύμητος μετανάστης και δεν συνεργαζόταν για την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων. Εντούτοις, το Ανώτατο Δικαστήριο ενέκρινε την Αίτηση του.
«Εν κατακλείδι, έχοντας ενώπιόν μου το μεγάλο χρονικό διάστημα, κατά το οποίο ο αιτητής συνεχίζει να τελεί υπό κράτηση, χωρίς στο παρόν στάδιο να υπάρχει προοπτική απέλασης του, λαμβανομένου υπόψη και του όλου ιστορικού της υπόθεσης (στο οποίο περιλαμβάνεται και η απραξία των αρμοδίων αρχών για την οποία έγινε αναφορά πιο πάνω), βρίσκω πως εν προκειμένω υπάρχει παρατεταμένη και αδικαιολόγητη διάρκεια κράτησης. Αυτή όχι μόνο δεν βαραίνει τον αιτητή, επειδή αυτός δεν επιθυμεί να επαναπατρισθεί, ως η πλευρά του Γενικού Εισαγγελέα εισηγείται, αλλά συνηγορεί υπέρ της απελευθέρωσης του (Αναφορικά με την Aίτηση του xxx xxx xxx Yassa για έκδοση Προνομιακού Εντάλματος Habeas Corpus, Πολ. Αίτ. 9/2019, ημερ. 6.2.2019). Με άλλα λόγια, εξισορρόπηση ανάμεσα στα δικαιώματα του κράτους και του αιτητή, οδηγεί εν προκειμένω στην έκδοση του αιτούμενου εντάλματος», αναφέρεται επί του ζητήματος.
«Η Αίτηση κρίνεται βάσιμη, δικαιολογημένη και εγκρίνεται. Εκδίδεται το αιτούμενο Προνομιακό Ένταλμα. Οι αρμόδιες αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας να αφήσουν αμέσως ελεύθερο τον αιτητή», καταλήγει η απόφαση.
