Kathimerini.gr
Μάρω Βασιλειάδου
Ξεκίνησε την καριέρα της ως πιανίστρια, μετά χορωδός και τελικά αρχιμουσικός. Πολλές από τις λέξεις που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε τη σταδιοδρομία της Ρωσίδας Αλεφτίνα Ιόφε είναι γένους αρσενικού. Το 2021 έγινε όμως η πρώτη γυναίκα που έλαβε τη θέση της μουσικής διευθύντριας στο Θέατρο Μικαλόφσκι της Αγίας Πετρούπολης και η πρώτη που κατείχε ανάλογη θέση σε μεγάλο ρωσικό ίδρυμα παραστατικών τεχνών. Εχει διευθύνει μερικές από τις μεγαλύτερες ρωσικές κλασικές ορχήστρες και πλέον δέχεται μετακλήσεις στην Ευρώπη, ενώ έκανε το ντεμπούτο της στις ΗΠΑ στην Οπερα του Σιάτλ τη σεζόν 2021-22. Οπως έχει πει, «είναι πρόκληση για μια γυναίκα να ακολουθήσει μια καριέρα μαέστρου στη Ρωσία».
Με αφορμή τη σημερινή συναυλία της στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με την Εθνική Φιλαρμονική Ορχήστρα της Ουγγαρίας, μιλήσαμε μαζί της για την πορεία της, την περιορισμένη παρουσία γυναικών μαέστρων στη Ρωσία αλλά και τη χαρισματική της εμφάνιση. Θυμάται πως στα παιδικά και νεανικά της χρόνια είχε πολύ αυστηρούς δασκάλους που της έλεγαν ότι για τον μουσικό υπάρχει μόνο ένας τρόπος: να υπηρετεί τη μουσική με τιμιότητα. «Εξακολουθώ να τηρώ αυτούς τους κανόνες», μας λέει. «Προφανώς, την τελευταία δεκαετία, το φύλο έπαιξε καθοριστικό ρόλο, καθώς περισσότερες γυναίκες μαέστροι πετυχαίνουν σε έναν κυρίως ανδρικό τομέα. Υπάρχουν ακόμη εντάσεις στο μουσικό περιβάλλον σχετικά με το φύλο, και ελπίζω ότι αυτή η προκατάληψη θα μειωθεί με την πάροδο του χρόνου. Προσωπικά ελπίζω ότι με καλούν επειδή είμαι καλή μουσικός, θετικός άνθρωπος και ικανή μαέστρος, με άποψη και αρκετή ενέργεια για να οδηγήσω την ορχήστρα με τον τρόπο που πιστεύω ότι είναι σημαντικό να το κάνω».
Μόλις την περυσινή σεζόν, η κορυφαία μαέστρος Λίντια Ταρ στην ομώνυμη ταινία δίχασε τον κόσμο της κλασικής μουσικής με την αυταρχικότητά της. Και σε αυτό το καλλιτεχνικό περιβάλλον έχουν πλέον αποκαλυφθεί περιστατικά κατάχρησης εξουσίας και παρενοχλήσεων. «Η μουσική είναι μέρος της πραγματικότητας, με καλούς και κακούς ανθρώπους, όπως σε κάθε εργασιακό περιβάλλον», σχολιάζει η αρχιμουσικός.
«Μπορεί κάποιοι να πιστεύουν πως το να είμαι μαέστρος σημαίνει ότι βρίσκομαι σε θέση ισχύος, αλλά προσωπικά το αισθάνομαι περισσότερο ως ευθύνη. Είμαι υπεύθυνη για τους μουσικούς μου, για τη μουσική που διευθύνω και για το κοινό, που αφιερώνει λίγες ώρες από τον πολύτιμο χρόνο του για να ζήσει μαζί μας μια ξεχωριστή εμπειρία. Δεν θέλω λοιπόν να αποτύχουμε και αυτό αποτελεί καθήκον μου. Αν κάποιος θεωρεί ότι η μουσική αποτελεί έναν τρόπο να εκφράσει τη δύναμή του και να ξεπεράσει τις απογοητεύσεις του, κρίμα γι’ αυτόν. Σίγουρα ταινίες όπως το “Tar” δεν μεταφέρουν τα σωστά μηνύματα για την κλασική μουσική, παρά την εκπληκτική ερμηνεία της Κέιτ Μπλάνσετ».
Το πρόγραμμα που θα διευθύνει στο Μέγαρο Μουσικής περιλαμβάνει έργα των Προκόφιεφ, Μπάρτοκ, Σοπέν και Λιστ. «Το ρεπερτόριο είναι πολύ δυνατό και παρουσιάζουμε μια τεράστια γκάμα στυλ και χρωμάτων. Μακάρι το κοινό να μπορέσει να αισθανθεί την τρυφερότητα του Σοπέν, την ένταση των συναισθημάτων μεταξύ του “Ρωμαίου και της Ιουλιέτας” στον Προκόφιεφ, το πνευματικό βάθος της ιδιοφυΐας του Λιστ και την ένταση, την τρέλα του αριστουργηματικού “Θαυμαστού Μανδαρίνου” του Μπάρτοκ».
