Του Απόστολου Κουρουπάκη
Ο Άντης Σκορδής είναι ένας από τους Κύπριους μουσουργούς που έχει να επιδείξει σημαντικό έργο στον τομέα του τόσο εντός των συνόρων όσο και εκτός. Μάλιστα, το έργο του «β», που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του 5ου Διεθνούς Φεστιβάλ Λευκωσίας, αποτελεί ανάθεση του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, όπου και παρουσιάστηκε στις 11 Ιουνίου 2024. Έτσι, με την ευκαιρία παρουσίασης του «β» σε παγκύπρια πρεμιέρα, στη Λευκωσία, την Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου, στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας, μιλήσαμε με τον συνθέτη Άντη Σκορδή, για την έμπνευσή του να δημιουργήσει ένα έργο, βασισμένο στα «Ελεγεία του Ντουίνο» του Ράινερ Μαρία Ρίλκε, λέγοντάς μας πως του πήρε λίγο χρόνο να βρει τον τρόπο, με τον οποίο ήθελε να εκφράσει αυτό που «άκουγε», «διαβάζοντάς τες αρχικά ήθελα να κάνω κάτι πιο αφηρημένο χωρίς να υπάρχει κείμενο. Στην πορεία ωστόσο και όντας μαγνητισμένος από την πρόταση που διάλεξα να έχω ως κείμενο αποφάσισα να δημιουργήσω ένα κύκλο τραγουδιών με τα στοιχεία όπως έχουν στο έργο που έγραψα». Το έργο «β» του Σκορδή έχει αναφορές από σύγχρονη κλασική μουσική, σε συνδυασμό με μπαλινέζικη, γκαμελάν, καρνατική μουσική και techno, ως βάση για μια ηχητική εμπειρία που προσκαλεί τον ακροατή σε μια τελετουργία όπου οι έννοιες της ομορφιάς και του τρόμου υπογραμμίζονται και κατευθύνουν την τελετή.
–Έχεις συνθέσει μία μουσική τελετουργία… τι σε ώθησε να ασχοληθείς με τα «Ελεγεία του Ντουίνο» του Ρίλκε;
–Είχα διαβάσει λίγο καιρό πριν ξεκινήσω τη σύνθεση τις «Ελεγείες» του Ρίλκε, που με συνεπήραν και μου δημιούργησαν την ανάγκη να συνθέσω ένα μουσικό έργο εμπνευσμένο από αυτές, αλλά και τη γενικότερη βιογραφία του Ρίλκε. Μου πήρε λίγο χρόνο να βρω τον τρόπο, με τον οποίο ήθελα να εκφράσω αυτό που «άκουγα», διαβάζοντάς τες αρχικά ήθελα να κάνω κάτι πιο αφηρημένο χωρίς να υπάρχει κείμενο. Στην πορεία ωστόσο και όντας μαγνητισμένος από την πρόταση που διάλεξα να έχω ως κείμενο αποφάσισα να δημιουργήσω ένα κύκλο τραγουδιών με τα στοιχεία όπως έχουν στο έργο που έγραψα.
–Ο μυστικισμός και η θρησκευτικότητα των «Ελεγείων του Ντουίνο» μεταφέρονται στο «β»;
–Θα έλεγα πως ο μυστικισμός σίγουρα μεταφέρεται, με μια πιο σφαιρική έννοια και με αναφορές από διάφορες κουλτούρες με μυστικιστική πρακτική. Παράλληλα, το ίδιο θα έλεγα και για τη συναισθηματική κατάσταση που υπάρχει στο κείμενο των ελεγείων, όπως και στις αντιθέσεις μεταξύ δύο συναισθηματικών πόλων.
–Γιατί επέλεξες τη χρήση εθνικών μουσικών στο «β», όπως μπαλινέζικη, γκαμελάν, καρνατική. Είναι μία καταβύθιση σε αρχέγονες αναζητήσεις;
–Οι συγκεκριμένες μουσικές παραδόσεις είναι χαρακτηριστικό της μουσικής μου γραφής γενικότερα. Το ενδιαφέρον μου για τις συγκεκριμένες μουσικές παραδόσεις ξεκίνησε από τα πρώτα στάδια, όταν άρχισα να γράφω μουσική, όντως σαν μια έρευνα σε πολιτισμούς που εμεπριέχουν εκστατικά στοιχεία στη μουσική τους παράδοση. Αυτό με ώθησε στο να μελετήσω αυτά τα είδη για αρκετό χρόνο και πλέον να τα εντάσσω με τη δική μου προσέγγιση στη μουσική μου. Το «β» ως ένα ακόμα έργο μου σε αυτή την περίπτωση εμπεριέχει αυτά τα στοιχεία και σαν μουσικό χαρακτηριστικό αλλά και σαν μια περαιτέρω αναζήτηση της μουσικής έκφρασης μέσα από αρχέγονες πηγές.
–Συνδυάζεις βέβαια πολλούς και διαφορετικούς μουσικούς δρόμους… πού σε οδήγησαν τελικά εσένα;
–Με οδήγησαν σε μια συνολική δραματουργία που την παρομοιάζω σαν ένα ταξίδι ιστορικό και γεωγραφικό, περνώντας από πολλά μέρη που ήταν μέρος στο παρελθόν μου, στο παρόν αλλά και σε μια μελλοντική συνθήκη που οραματίζομαι μουσικά…
–«Γιατί, η ομορφιά δεν είναι παρά η αρχή του τρομερού, που μόλις μπορούμε να υποφέρουμε […]»… γράφει ο Ρίλκε στην αρχή του πρώτου ελεγείου, είναι φρικτή η ομορφιά;
–Η ομορφιά σαν «έννοια» δεν θεωρώ ότι είναι φρικτή… φρικτή μπορεί να είναι όμως μια κατάσταση που μπορεί να σε οδηγήσει η ομορφιά, η ομορφιά σε πολλές υφές… όπως και «όμορφη» μπορεί να είναι μια συνθήκη που να καταλήξει από κάτι το φρικτό… ουσιαστικά αυτό που παίρνω από αυτή την πρόταση είναι πως κάτι ζωντανό, εμπεριέχει στοιχεία δύο πόλων… όσο πιο αντίθετα είναι τόσο πιο έντονη η συνθήκη… και όσο πιο όμορφη είναι μια κατάσταση τόσο φρικτή μπορεί να γίνει… σαν ένα εκκρεμές που όσο απομακρύνεται από τον κεντρικό άξονα τόσο μακριά πάει και από την αντίθετη κατεύθυνση. Συνοψίζοντας, ο τίτλος «β» παραπέμπει στις πεταλούδες και πιο συγκεκριμένα σαν μίση πεταλούδα, αφορά τη μορφή της πεταλούδας και την εξελικτική της πορεία από ένα σκουλήκι (που μπορεί να θεωρηθεί φρικτό) σε πεταλούδα (που μπορεί να θεωρηθεί όμορφο).
–«Τρόμος» και «Ομορφιά», πώς τα «δένεις» μουσικά;
–Αποφάσισα να μην ασχοληθώ με την κάθε έννοια σαν οντότητα και να συνθέσω δύο διαφορετικά πλαίσια που το καθένα αφορά μια συνθήκη. Επέλεξα να δημιουργήσω μια ηχητική ατμόσφαιρα που στη δική μου διατύπωση εμπεριέχει και τις δύο έννοιες όπως τις καταλαβαίνω ηχητικά και συνυπάρχουν πάντα. Ωστόσο κάποιες φορές υπάρχει μια βαρύτητα περισσότερο προς μια κατεύθυνση και αντίστροφα.
Συντέλεστες
Σύνθεση/ ηλεκτρονικά: Άντης Σκορδής, μέτζο - σοπράνο: Σοφία Σαρρή, μπάσο κλαρινέτο: Γιώργος Γεωργίου, τσέλο: Ιάσων Ιωάννου, κρουστά: Αλέξανδρος Ιωάννου. Προβολές/ εικαστική ταυτότητα: Έλια Καλογιάννη.
Πληροφορίες:
«β», του Άντη Σκορδή, Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας, Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου, ώρα 8:30 μ.μ. Εισιτήρια: Από την ιστοσελίδα Soldout Tickets, τα καταστήματα Stephanis και το ταμείο του Δημοτικού Θεάτρου Λευκωσίας (Δευτέρα - Παρασκευή 10:00-13:00). Τηλέφωνο 22797979.
Το «β» κυκλοφορεί σε βινύλιο τόσο στην Κύπρο και όσο και στην Ελλάδα από τον Δεκέμβριο του 2024.
