Kathimerini.gr
Του Αιμίλιου Χαρμπή
Η λέξη «όνειρο» επαναλήφθηκε πολλές φορές στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου-παρουσίαση του Πολιτιστικού Οργανισμού ΝΕΟΝ, ο οποίος σε συνεργασία με τη Βουλή των Ελλήνων διοργανώνει μια καινούργια έκθεση στον αχανή χώρο του πρώην Δημόσιου Καπνεργοστασίου στην οδό Λένορμαν. Ο ίδιος ο τίτλος της έκθεσης («Dream On») παραπέμπει βέβαια στα όνειρα, όχι όμως εκείνα που βλέπουμε στον ύπνο μας, αλλά στους «στόχους, στις φιλοδοξίες, στα οράματα των καλλιτεχνών», όπως επισήμανε ο επιμελητής, Δημήτρης Παλαιοκρασσάς. «Στις εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας, όπως αυτές που εκτίθενται εδώ, είναι εκεί όπου ο καλλιτέχνης εκφράζει με τρόπο αχαλίνωτο τη δημιουργικότητά του», συνέχισε ο Ελληνας ιστορικός τέχνης.
Η τόλμη του συλλέκτη
Τα 18 έργα που συναποτελούν την έκθεση –ξεκινά τη λειτουργία της αύριο και διαρκεί μέχρι τις 27 Νοεμβρίου– είναι μερικά από τα σημαντικότερα των συνολικά 350 της δωρεάς της συλλογής Δ. Δασκαλόπουλου με αποδέκτες τέσσερα μεγάλα μουσεία της Ευρώπης και της Αμερικής, η οποία ανακοινώθηκε επίσημα τον περασμένο Απρίλιο. «Αυτά τα έργα που σύντομα θα βρουν τα καινούργια τους σπίτια, συγκεντρώνονται εδώ σε μια έκθεση προκειμένου να “ονειρευτούν” και τη μετέπειτα πορεία τους. Για εμένα προσωπικά, η έκθεση σηματοδοτεί μια καμπή στην ενασχόλησή μου με την τέχνη και αφορά δύο βασικά χαρακτηριστικά: από τη μία την τόλμη του καλλιτέχνη, την οποία θαύμασα, και από την άλλη την τόλμη του συλλέκτη, που κάνει και αυτά τα έργα τόσο επιθυμητά από τα μουσεία που θα τα λάβουν», επισήμανε ο ίδιος ο ιδρυτής του ΝΕΟΝ, κ. Δασκαλόπουλος, σχετικά με την «Dream On».
H Mercedes S 500 διακρίνεται αρκετά καθαρά κάτω από το παχύ στρώμα με πευκοβελόνες, που την καλύπτει εξ ολοκλήρου, στο ομώνυμο έργο της Μάρθας Δημητροπούλου.
Τι θα δει όμως κανείς αν βρεθεί τις επόμενες ημέρες στο Καπνεργοστάσιο; Αρχικά δύο… αυτοκίνητα: το πρώτο είναι μια τυπική Mercedes, ευδιάκριτη ακόμη κάτω από το παχύ στρώμα από πευκοβελόνες που καλύπτει κάθε της επιφάνεια. Το έργο της Μάρθας Δημητροπούλου μετενσαρκώνει ένα σύμβολο της σύγχρονης καταναλωτικής κουλτούρας σε κάτι πολύ πιο κοντινό στη φυσική συνθήκη. Λίγο παρακάτω, στο πελώριο αίθριο ανάμεσα στις διάφορες πτέρυγες, είναι τοποθετημένο το «Palms» του Γερμανού καλλιτέχνη Τζον Μποκ. Από το καπό ενός βίντατζ αυτοκινήτου ξεχύνεται ένα απίθανο, χιμαιρικό, κατακόκκινο τέρας, με πλοκάμια που κρύβουν στις εσοχές τους συνηθισμένα αντικείμενα ή ανείπωτους τρόμους. Στον ίδιο χώρο υπάρχει επίσης ένα έργο του σούπερ σταρ Ντέιμιεν Χιρστ, αφιερωμένο τόσο την ανθρώπινη θνητότητα όσο και στο άπιαστο όνειρο της αθανασίας.
Στοίβες από υπερμεγέθη βιβλία υπάρχουν στο εσωτερικό του έργου του Τόμας Χίρσχορν.
Η όποια ερμηνεία, πάντως, λίγη σημασία έχει μπροστά στην ενστικτώδη εντύπωση ενώπιον τέτοιων μεγάλων έργων. Οπως άλλωστε ορθά επισήμανε και ο πρόεδρος της Βουλής, Κωνσταντίνος Τασούλας, στη δική του τοποθέτηση: «Στόχος είναι η εξοικείωση του κοινού με το ανθρώπινο πολύπλευρο δημιούργημα στον δημόσιο χώρο. Ο τελευταίος έρχεται σε επαφή με τη σύγχρονη τέχνη, η οποία, λανθασμένα, επί πολλά χρόνια εθεωρείτο ότι είναι για τους λίγους. Οχι πια όμως».
Περίκλειστος λαβύρινθος
Και αλήθεια, ποιος μπορεί να μείνει ασυγκίνητος μπροστά –ή μάλλον ακριβέστερα μέσα– σε ένα μεγαλειώδες έργο όπως το «Cavemanman» του Ελβετού Τόμας Χίρσχορν; Μια τρύπα στον τοίχο οδηγεί σε έναν πελώριο περίκλειστο λαβύρινθο, από στοές επενδεδυμένες με καφέ κολλητική ταινία και πολλά διαφορετικά δωμάτια. Στο εσωτερικό τους συναντά κανείς σχεδόν τα πάντα· από ανθρώπινα ομοιώματα και τενεκεδάκια αναψυκτικών μέχρι αφίσες σοφτ πορνό και σελίδες ακαδημαϊκών συγγραμμάτων. Μιλάμε για τον ορισμό της μεγάλης κλίμακας εγκατάστασης και όμως μέσα στα 19.000 τετραγωνικά μέτρα του Καπνεργοστασίου, πρόκειται απλώς για μια γωνιά στο… χάος.
Εξοπλισμός νοσοκομείου σε ποπ… αποχρώσεις αποτελεί το βασικό υλικό του έργου του Ντέιμιεν Χιρστ, που συμπεριλαμβάνεται στην έκθεση.
Αν και αυτή η δεύτερη συνεργασία του ΝΕΟΝ με το Καπνεργοστάσιο (μετά τις περυσινές «Πύλες») αναμένεται να είναι και αποχαιρετιστήρια, αυτό δεν σημαίνει πως ο χώρος θα «σιγήσει». Ο κ. Τασούλας σημείωσε πως «ήδη υπάρχει ένα είδος “ουράς” από ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς του πολιτισμού, οι οποίοι ενδιαφέρονται να χρησιμοποιήσουν τον χώρο». Επιπλέον, αποκάλυψε πως η Βουλή σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος επεξεργάζεται προσχέδιο για την ένταξη στο ευρωπαϊκό σχέδιο «Τεχνική βοήθεια», που μπορεί να αποφέρει κονδύλι έως και 40 εκατ. ευρώ για την περαιτέρω αξιοποίηση του συγκροτήματος, στο πλαίσιο μιας γενναίας αστικής ανάπλασης της περιοχής.
Η είσοδος στην έκθεση είναι ελεύθερη κατόπιν προκράτησης στο neon.artsvp.co.
Το «Credit Card Destroying Machine» του Μάικλ Λάντι.
