Με την Κούλα Σαββίδου προσπαθούσαμε εδώ και αρκετό καιρό να κάνουμε μια συνέντευξη αλλά πάντα κάτι πρόκυπτε… και μέσα από τη συζήτησή μας τελικά κατάλαβα ότι δύσκολα μπορείς να πιέσεις τον χρόνο για κάτι, θα έλθει την κατάλληλη στιγμή. Αφορμή, λοιπόν, για τη συνέντευξή μας στάθηκε η έκθεση που παρουσιάζει στη Rodeo Gallery στην Αθήνα με τίτλο «Χρόνος. και Χρόνος Ξανά». Όπως μου λέει η ίδια για τον τίτλο της έκθεσης «Ο τίτλος προέκυψε διότι είχε καιρό να εκθέσω, όχι να δουλέψω, διότι πάντα δούλευα αλλά είχε κάπου στα 30 χρόνια να κάνω ατομική έκθεση και ο χρόνος έδειχνε την απουσία και τον ρυθμό της αφορμής για την έκθεση». Με την κα Σαββίδου μιλήσαμε επίσης και για τη μετανάστευση, για τη σημερινή κοινωνία αλλά και για το μέλλον του ανθρώπου.
–Πώς προέκυψε ο τίτλος για την έκθεσή σας «Χρόνος. και Χρόνος Ξανά»;
–Είχε κάπου στα 30 χρόνια να κάνω ατομική έκθεση και ο χρόνος έδειχνε την απουσία και τον ρυθμό. Ήθελα να έχει ένα ρυθμό γι’ αυτό έχει επιλεγεί ο τίτλος όπως το ρολόι που μετρά τον χρόνο, χρόνος και χρόνος, ξανά και ξανά, κάθε λεπτό είναι και μια στιγμή. Πάντα δούλευα με τον ρυθμό μέσα στον χρόνο δηλαδή και το δίπλωμά μου στη Σχολή είχε σχέση με την ταχύτητα, με την κίνηση στον χρόνο, δεν είναι κάτι νέο.
Όταν βγαίνεις από την υπόστασή σου τη φυσική και πας κάπου αλλού, είναι εκεί που παραμορφώνεται η ζωή και μεταφορτώνεσαι εσύ σαν άτομο…
–Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στον χρόνο;
–Δεν γοητεύει πάντα ο χρόνος, μπορεί να τρομάξει εξίσου. Δεν είναι μόνο στα εικαστικά που υπάρχει ο χρόνος αλλά και στη μουσική, υπάρχει ο ρυθμός μέσα στον χρόνο αλλά και σε όλες τις τέχνες, ο ρυθμός είναι αυτός που δημιουργείται.
–Μιλήστε μου για τα έργα που παρουσιάζονται στη Rodeo Gallery στην Ελλάδα;
–Τα έργα που εκτίθενται στη Rodeo είναι πολύ παλιά, υπάρχουν και δύο πιο πρόσφατα έργα, συνολικά εκτίθενται επτά γλυπτά που χρονολογούνται από το 1990 μέχρι το 1995, εκτός από τα δύο, από το 2000 μέχρι τώρα. Η Rodeo παρουσιάζει δύο εκθέσεις ταυτόχρονα με τον Θανάση Τότσικα και εμένα. Τα έργα αναφέρονται σε μια προσωπική μυθολογία. Στην εποχή που άρχισε το μεταναστευτικό ρεύμα στην περιοχή όχι τώρα μόνο αλλά από τους αρχαίους χρόνους γινόταν αυτό. Όταν έγιναν το συγκεκριμένα γλυπτά, το 9190 έφευγε κόσμος, για να βρει ένα καλύτερο αύριο. Αυτά τα έργα απεικονίζουν τη μετανάστευση είτε από το σώμα μας, είτε από τον τόπο, ή εννοιολογικά. Τα πιο πολλά έργα ανήκουν σε μια ενότητα, όπως το έργο το «Γάλα του Leonardo» ή εάν θέλετε «Γυναίκα – Πουλί», που αναφέρεται σ’ ένα βιβλίο του Φρόιντ που αναφερόταν στον Ντα Βίντσι. Οι «Δύο κόρες Νεφέλη και Miss Elicopter», το «Γάλα του Leonardo» και το «Τραγούδι στη Γη» ανήκουν στην ενότητα «Των Μοναχικών Διάβαση Αδιάβατων Μονοπατιών» που έγινε στο Diaspro Art Centre στη Λευκωσία το 1995. Το τέταρτο γλυπτό είναι μια ανθρωπόμορφη ανδρική φιγούρα με ένα δέντρο στον ωμό είναι από το τραγούδι «Φυγή» που πάλι έγινε την περίοδο 1990-1995. Επίσης στην έκθεση παρουσιάζεται ένα γλυπτό από πέτρες που ταλαντεύεται μέσα στον χώρο, είναι ένα μικρό γλυπτό αλλά σταθμός για τη μετέπειτα δουλειά μου, οπού με πήγε κάπου αλλού. Με προβλημάτιζε πάντα το θέμα της οικολογικής καταστροφής της γης, παρουσιάζονται εδώ δύο έργα εντελώς πρόσφατα άτιτλα, πιο αφαιρετικά ένα μαξιλάρι με ένα ράφι καρφωμένο και ένα επιτοίχιο.
–Εσείς βιώσατε τη μετανάστευση;
–Όχι στην κυριολεξία της αλλά εσωτερικά. Ο τρόπος που αλλάζουμε μέσα στα χρόνια, ο τρόπος που βλέπουμε τα πράγματα και αυτό είναι μια μετανάστευση. Αλλά δεν έχει καθόλου μεταφυσική υπόθεση μέσα η δουλειά μου, ο τρόπος δηλαδή που βλέπω τα πράγματα έχει σχέση με το υποσυνείδητο αλλά όχι με το μεταφυσικό. Όταν βγαίνεις από την υπόστασή σου τη φυσική και πας κάπου αλλού, είναι εκεί που παραμορφώνεται η ζωή και μεταμορφώνεσαι εσύ σαν άτομο χωρίς να χάσεις την υπόστασή σου. Όπως οι πρόσφυγες φεύγουν από τον τόπο τους να πάνε αλλού, μαζί όμως με αυτή τη φυγή χάνεται και κάτι άλλο, αλλάζουν τρόπο σκέψης, τρόπο ζωής.
–Εκτός από τη Rodeo στον Πειραιά, φέτος είχατε και αναδρομική έκθεση στο The Island Club στη Λεμεσό.
–Φέτος συνολικά έχω κάνει δύο ατομικές εκθέσεις από τον Δεκέμβριο μέχρι τώρα. Αποφάσισα φέτος, διότι ωρίμασαν τα πράγματα μέσα μου. Πάντα συνδέομαι με τους ανθρώπους που μπορεί να με προσεγγίσουν έτσι και έγινε με τον Χριστόδουλο Παναγιώτου στη Λεμεσό στο The Island Club και με τη Σύλβια Κούβαλη στη Rodeo, όταν ήλθαν και είδαν τη δουλειά μου. Ήταν οι άνθρωποι που μ’ έκαναν να αποφασίσω να κάνω αυτές τις εκθέσεις.
Ο άνθρωπος έχει τη δύναμη να επιβιώνει
–Πώς αποφασίσατε να ακολουθήσετε τον δρόμο των τεχνών;
–Κατάγομαι από οικογένεια καλλιτεχνών, από πάντα το είχα, από τον καιρό που γεννήθηκα. Το ήξερα από την αρχή. Πριν από το ’74 είχα αποφασίσει ότι θα πήγαινα στη Γαλλία για σπουδές και έγινε ο πόλεμος. Έφυγα αμέσως μετά τον πόλεμο, με πάρα πολλές δυσκολίες, δούλευα και σπούδαζα συγχρόνως. Ήταν δύσκολα χρόνια, όταν τώρα σκέφτομαι, καταλαβαίνω ότι τίποτα δεν άλλαξε τελικά, είναι τα ίδια πράγματα, συμβαίνουν ακόμα και σήμερα. Είμαστε μια απομονωμένη κοινωνία που αναμασάμε πάντα τα ίδια πράγματα δυστυχώς. Σε μια κοινωνία μοναχική που έχει επιβληθεί σε εμάς από τότε που γεννήθηκα, να κοιτάμε μέσα από καθρέπτες, να ξέρουμε μόνο τους εαυτούς μας και αυτούς να αναγνωρίζουμε σαν μια γενική πραγματικότητα, τότε με διακατέχει ένα αίσθημα κατεπείγουσας ανάγκης. έχω δει πολύ πρόσφατα κάτι πολύ περίεργο…! ένα γραμματοκιβώτιο πάνω σε έναν τάφο! ακόμα υπάρχω και εξακολουθώ να σκέφτομαι και να δημιουργώ.
–Σας προβληματίζει η σημερινή κοινωνία;
–Ναι, με προβληματίζει η σημερινή κοινωνία που αλλάζει. Πάντα ήταν αβέβαιο το μέλλον, ο κόσμος όμως μπορούσε να ονειρεύεται και να αγωνίζεται από ό,τι θυμάμαι για τα πράγματα που επιθυμεί και που θέλει. Βλέπω τους νέους τρομοκρατημένους για το μέλλον και ένα ερώτημα που τους απασχολεί και δεν μπορώ να τους απαντήσω. Αλλά πάντα ο άνθρωπος το έχει στη φύση του να παλεύει για να επιβιώσει. Όλα αυτά δεν είναι ξένα προς τη δουλειά μου, θα εκδηλωθούν με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, κάθε φορά τα ερωτήματα όμως είναι πάντα τα ίδια.
–Τι είναι αυτό που ονειρεύεστε για το μέλλον;
–Ονειρεύομαι να σταματήσει αυτή η μεταναστατευτική ροή παγκόσμια, να μπορεί ο κάθε άνθρωπος να μένει στον τόπο του, να είναι ευτυχισμένος να έχει φαγητό να τρώει. Να μην υποχρεώνονται οι άνθρωποι να φεύγουν από τα περιβάλλοντά τους και εάν φεύγει να είναι από δική του επιλογή Κάτι που με ανησυχεί πολύ είναι η ρατσιστική συμπεριφορά, η βία, ο εθνικισμός και οι διακρίσεις. Κάτι που με σόκαρε ήταν προχθές στις ειδήσεις όταν επιτεθήκαν σε μια μαύρη με το μωρό στην αγκαλιά της στη Λάρνακα. Αυτά τα πράγματα με ενοχλούν πάρα πολύ. Εύχομαι να μη συνεχίσουν να υπάρχουν, να μην υπάρχει βία. Δεν έχω υποστεί εγώ κάποια σωματική βία. Όμως, δεν ζω εκτός εποχής, ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι καταγραφεί την εποχή του.
–Γιατί αισθανόμαστε όλοι αυτή την αβεβαιότητά και πώς μπορούμε να επιπλεύσουμε;
–Διότι με την πρόθεση να βάλεις μια πετρά στον λαιμό σου να πνίγεις μπορεί να μάθεις να κολυμπάς και να επιβιώνεις. Γενικά ο άνθρωπος έχει τη δύναμη να καταφέρνει, να επιβιώνει και να κτίζει για το αύριο…
Πληροφορίες
«Χρόνος. και Χρόνος Ξανά», Rodeo Gallery Piraeus, η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι 24 Σεπτεμβρίου 2022.
