Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η έκθεση φωτογραφίας «Nicosia International Airport» του Άντρου Ευσταθίου εγκαινιάζεται την Παρασκευή, 13 Δεκεμβρίου και μέσα από τις φωτογραφίες του άλλοτε κοσμήματος της Κύπρου, σημάδι της ανάπτυξής της χώρας, καταγράφεται με τον πιο σύντομο, αφηγηματικό αλλά και αποκαλυπτικό τρόπο, η ιστορία των τελευταίων 50 χρόνων στην Κύπρο.
Οι φωτογραφίες του Αντρου Ευσταθίου συνεχίζουν την πορεία τους στον χρόνο και όπως έχει πει ο ίδιος «Αυτή η φωτογράφηση έχει αλήθεια και μόνο», τονίζοντας ότι η δύναμη αυτής της αλήθειας άγγιξε από την πρώτη στιγμή το κοινό τόσο στην Λευκωσία (2012) όσο και στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της Photobiennale (2014). Παρουσιάστηκε επίσης στην Αθήνα, στο Evripides Art Gallery (2017) και στην Φρανκφούρτη, στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (2017).
Ο Άντρος Ευσταθίου με τις φωτογραφίες αυτές, αλλά και με την ιδιαίτερη ματιά του, όσον αφορά την ιστορία του τόπου του, στήνει ένα θεατρικό σκηνικό με αληθινούς πρωταγωνιστές, και μέσα από μια σειρά αντιθέσεων αναδεικνύει την υπεροχή της ανθρώπινης παρουσίας ανάμεσα στα απομεινάρια του παρελθόντος.
Στις φωτογραφίες του Άντρου Ευσταθίου το εγκαταλελειμμένο Αεροδρόμιο της Λευκωσίας μεταλλάσσεται σε ζωντανό χώρο, μετουσιώνεται σε χώρο πολύβουο. Οι εικόνες καταγράφονται και εκτίθενται σαν ασύντακτες εκλάμψεις μνήμης, μιας ομάδας ανθρώπων, που έζησαν την τελευταία πτήση που προσγειώθηκε στις 20 Ιουλίου 1974. Φορώντας τις στολές εκείνης της εποχής, απαθανατίζονται σε ένα σκηνικό σχεδόν βγαλμένο από κάποια δυστοπία. Με τις φωτογραφίες του ο Ευσταθίου αποτυπώνει το στατικό δυστοπικό παρόν του τόπου, του χώρου, σχεδόν του κυπριακού όλου. «Θα μπορούσε να αποτελέσει και σενάριο κινηματογραφικής ταινίας» σημειώνει ο ίδιος ο φωτογράφος, αν αναλογιστεί κανείς τα πέντε χρόνια που κράτησε η επίμονη «περιπλάνησή» του στον χώρο του Αεροδρομίου, η οποία ξεκίνησε με την ευκαιρία της επιμέλειας μιας έκθεσης στον χώρο που διεξάγονταν οι δικοινοτικές συνομιλίες.
Όπως αναφέρει, «χρειάστηκαν χρόνια μέχρι να ωριμάσει και να κατασταλάξει μέσα μου η ιδέα της φωτογράφησης προσώπων στο ερειπωμένο Αεροδρόμιο της Λευκωσίας». Αρκετός χρόνος περισυλλογής μέσα σε μια άδεια αίθουσα αναμονής, σαν να ανέμενε ένα «σημάδι», που δεν άργησε να έρθει, καθώς το project αυτό, το βίωνε ως μια ανεξήγητη εμμονή.
Καθρέφτης της μνήμης
Η έκθεση του Άντρου Ευσταθίου μπορεί να λειτουργήσει σαν καθρέφτης για κάθε Κύπριο είτε έζησε είτε δεν έζησε την εισβολή, διότι δείχνουν οι φωτογραφίες τις ρωγμές του χρόνου, του στατικού χρόνου, του στάτους κβο μιας κατάστασης που φαίνεται να μην έχει τέλος… Το Αεροδρόμιο της Λευκωσίας βρίσκεται δυτικά της Λευκωσίας και ήταν το κύριο αεροδρόμιο της Κύπρου από την ανοικοδόμησή του, το 1968 μέχρι το 1974, αποτελώντας το κόσμημα της Ανατολικής Μεσογείου για την εποχή του. Σήμερα παραμένει εγκαταλελειμμένο, εντός της «Νεκρής Ζώνης», υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Εθνών. Κάθε νέος γύρος συνομιλιών για το Κυπριακό ξεκινά εκεί, με την ελπίδα για εξεύρεση λύσης.
Ο πραγματικός και ο συμβολικός χώρος
Η ιστορικός Τέχνης Λουΐζα Καραπιδάκη αναφέρει για την έκθεση του Ευσταθίου: «Η αφήγηση του Ευσταθίου δεν είναι μνημόσυνο γεγονότων, ούτε φιλοδοξεί στην ιστορική αποτύπωση ή στην κινηματογραφική αναπαράσταση, παρά αποσκοπεί στο να αφήσει ελεύθερο τον θεατή να συσχετίσει τον πραγματικό και τον συμβολικό χώρο με τα ιστορικά γεγονότα της χώρας του καλλιτέχνη, για να περάσουν έτσι στη «χώρα» της μη λήθης. Το πόνημα αυτό ολοκληρώθηκε ύστερα από δαιδαλώδεις διαδικασίες, πολύχρονες συζητήσεις και συνευρέσεις και αποτελεί εμπειρία ζωής, όχι μόνο για τους πρωτοστάτες αλλά και για τους θεατές. Οι φαινομενικά οικείες μα τόσο απόκοσμες αποτυπώσεις οπτικοποιούν με απροκάλυπτη αμεσότητα πολλαπλές εννοιολογικές διαδρομές στον τόπο μνήμης και αναδεικνύουν τη φωτογραφία ως μέσο επικοινωνίας. Η καλλιτεχνική δεξιοτεχνία του Ευσταθίου καταδεικνύεται αποτελεσματικά με τη μετάδοση της δραματικότητας, της απουσίας και της σιγής και αποτελεί εσκεμμένη επιλογή που πηγάζει από την προσωπική συναισθηματική φόρτιση και τη βαθιά ανάγκη εξωτερίκευσης. Η αισθητική υποκλίνεται στην επιθυμητή εξιστόρηση, δίχως να χάνεται η ιδιάζουσα έκφραση του δημιουργού. Οι αιχμηρά συναρπαστικές εικόνες του Άντρου Ευσταθίου ζωντανεύουν τον χαμένο χρόνο, αποκαλύπτουν την άυλη πλευρά της ιστορίας, αποπνέουν μια αίσθηση χρέους προς την ιστορία του τόπου και σφραγίζουν το τέλος μιας στοιχειωμένης εποχής».
Πληροφορίες
Isnotgallery Contemporary, Οδυσσέως 11, Λευκωσία. Διάρκεια: 13 Δεκεμβρίου 2024 – 6 Φεβρουαρίου 2025
Ώρες Λειτουργίας: Τρίτη - Παρασκευή (10:00 - 13:00 & 15:00 - 18:00). Σάββατο (10:00 - 14:00)
