Kathimerini.com.cy
Ο καλλιτέχνης Σέργης Χατζηαδάμου ετοιμάζει μια έκθεση με φωτογραφικά ενσταντανέ στα οποία ο φακός του έχει αποθανατίσει ένα από τα πιο εντυπωσιακά δρώμενα των Εκδηλώσεων του Κατακλυσμού (Εορτή του Αγίου Πνεύματος) στο νησί μας▪ μια γιορτή που στην Κύπρο λαμβάνει χώρα «παρά θιν’ αλός»: το αγώνισμα του «ολισθηρού ιστού». Το αγώνισμα αυτό είχε μια παγκύπρια αναγνώριση, πλην όμως στην Κερύνεια, οι Κερυνειώτες το είχαν αναδείξει σε θαλασσινό αγώνισμα, αποτελώντας βασικό λαογραφικό και αθλητικό γεγονός. Σήμερα δε αποτελεί μέρος της ατομικής και συλλογικής (πικρής) μνήμης κάθε Κερυνειώτη, που το έζησε εκεί στο λιμανάκι της Κερύνειας, ή το ζει νοερώς μέσα από τις διηγήσεις των παππούδων προς τα εγγόνια.
Ο Σέργης Χατζηαδάμος, ως γνήσιος καλλιτέχνης είδε μέσα στις εντυπωσιακές πόζες τη μοναδική στιγμή που δίνεται στον καλλιτέχνη με ένα «κλικ» να αποθανατίσει το γεγονός της πτώσης ή της νίκης του αθλητή, όσο και από την πλευρά του «αθλητή» να δώσει στο κοινό με τις χορευτικές του κινήσεις τη βεβαιότητα για μια στιγμή ότι εκείνος θα ήταν ο νικητής, θα τα κατάφερνε να φτάσει στην άκρη του ολισθηρού ιστού, πιάνοντας τη σημαία που οι διοργανωτές στερέωναν στην άκρη του. Μέσα από τις όντως εξαιρετικής καλλιτεχνικής υφής φωτογραφίες που αποθανάτισε το 2010 στις εκδηλώσεις του παφιακού Κατακλυσμού, δεκάδες νέοι φαίνονται πως πίστεψαν στο δικό τους όνειρο: ότι θα μπορούσαν να περπατήσουν στον αλειμμένο με γράσο πάσσαλο, για να πάρουν μοναδικοί νικητές, πλέον, το τρόπαιο: τη σημαία που περίμενε στο τέλος της «διαδρομής» των γλιστερών δέκα μέτρων. Η σημαία ήταν η αφορμή, ιδιαίτερα σε περιόδους μαρασμού του τόπου. Ακόμα και η στιγμιαία, εντυπωσιακή και οδυνηρή πολλές φορές πτώση, δεν μπορούσε να σταματήσει τους νέους να ονειρεύονται ότι θα ήταν οι νικητές. Τίποτα δεν μπορούσε να τους κάνει ηττοπαθείς. Άλλωστε, στην αναπόφευκτη πτώση, έπεφταν με εντυπωσιακό τρόπο, που με ένα «κλικ» θα έμενε στην αιωνιότητα. Είτε γλιστρούσε στον ιστό και έπεφτε, είτε κατάφερνε να φτάσει στο τέλος αρπάζοντας τη σημαία, πάλι θα έπεφτε, διότι δεν υπήρχε τρόπος επιστροφής. Στο μεταξύ, δεκάδες οι πτώσεις και άλλα τόσα τα «κλικ».
Σήμερα, στην έκθεση, δεκάδες μνήμες θα ξεγλιστρήσουν από το μυαλό όσων έζησαν ένα τέτοιο γεγονός σε μια από τις πόλεις μας. Με τον περίφημο Χάμπο Παρασκευά στο λιμανάκι της Πάφου να γίνεται ο ήρωας του «ολισθηρού ιστού» επί εφτά συνεχή χρόνια, αλλά και στην Κερύνεια, στη Λεμεσό, στη Λάρνακα, στην Αμμόχωστο, η κάθε μια με τους δικούς της ήρωες του «ολισθηρού ιστού».
Το κείμενο είναι από τον επιστημονικό διευθυντή Παττίχειου Δημοτικού Μουσείου Ιστορικού Αρχείου Λεμεσού, Μ.Α. Σοφοκλεόυς
Ιστορία
Πολλά από τα έθιμα της Χριστιανοσύνης, έχουν τις ρίζες τους στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Ένα από αυτά, είναι και το έθιμο του Κατακλυσμού το οποίο διαρκεί τρεις ημέρες. Σήμερα μπορεί να ονομάζεται και Πεντηκοστή ή του Αγίου Πνεύματος και να έχει χριστιανικό χαρακτήρα, ωστόσο οι δραστηριότητες και οι γιορτές δεν έχουν αλλάξει από την αρχαιότητα, όταν το τριήμερο γινόταν προς τιμήν της θεάς Αφροδίτη και του θεού Άδωνη.
Οι πρώτες αναφορές σε εφημερίδες για τον Κατακλυσμό χρονολογούνται στα τέλη του 19ου αιώνα όπου περιγράφονται όλες οι εκδηλώσεις, καλλιτεχνικές και αγωνιστικές.
Τα Αφροδίσια και τα Αδώνια μυστήρια.
Η θεά της ζωής, της γονιμότητας και του έρωτα είναι ιδιαίτερα συνδεδεμένη με το νησί. Προστάτιδα της Πάφου, επηρέασε την ιστορία, τις παραδόσεις, τους θρύλους, τη ζωή και τη μνήμη της Κύπρου. Τα Αφροδίσια ήταν μία από τις βασικότερες εορτές προς τιμήν της θεάς. Πραγματοποιούνταν κάθε Ιούνιο στην Πάφο, εκεί που θεωρείτο η γενέτειρα της θεάς και υπήρχε ο αρχαιότερος ναός της. Ο βασιλιάς της Πάφου Κινύρας, ξεκίνησε τον εορτασμό, ο οποίος θεωρείτο ημέρα Καθαρμού.Οι μυούμενοι έμπαιναν στον ναό και προσέφεραν στη θεά ένα μικρό νόμισμα. Εξερχόμενοι, λάμβαναν λίγο αλάτι από τη θάλασσα και έναν φαλλό σύμβολο καρπογονίας.
Την τελετή συνόδευαν λουτρά καθαρμού και αθλητικοί αγώνες, τραγούδια και χοροί, ποιητικοί και μουσικοί αγώνες. Στην Αμαθούντα, πραγματοποιούνταν τα Αδώνια Μυστήρια. Κατά τη διάρκεια της γιορτής οι γυναίκες κρατώντας πύλινα αγγεία γεμάτα θαλασσινό νερό, κατακλύζονταν, συμβολίζοντας την αυτοκάθαρση.
Το τριήμερο του Κατακλυσμού Στη χριστιανική πλέον παράδοση, οι γιορτές γίνονται προς τιμήν του Αγίου Πνεύματος. Ξεκινάνε από το πρώτο Σάββατο του Ιούνη, το οποίο ονομάζεται Ψυχοσάββατο. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Χριστός κατέβηκε μετά τον θάνατό του μέχρι Άδους ταμείων για να φέρει το λυτρωτικό του μήνυμα.
Τότε λυπήθηκε τις βασανισμένες ψυχές που βρίσκονταν στον Κάτω Κόσμο και τους επέτρεψε να περιφέρονται στη γη για πενήντα ημέρες. Όμως την ημέρα της Ανάστασης του Χριστού έπρεπε να επιστρέψουν πίσω, στον κόσμο των νεκρών. Παρόμοια σκηνή υπάρχει στην Ομήρου Οδύσσεια, όταν ο Οδυσσέας κατεβαίνει στον Άδη και η μητέρα του τον παρακαλεί να επιστρέψει πίσω στο φως.
Το ξεχωριστό έθιμο της Κερύνειας (Το πιο επικύνδηνο παιχνίδη της Κυπριακής Παράδοσης).
Αξιοσημείωτο να πούμε ότι στην Κερύνεια, υπήρχε το έθιμο ολισθηρός ιστός. Ένας στύλος της Ηλεκτρικής πάνω στην ξύλινη αποβάθρα δενόταν με σχοινιά. Μέσα από μια βάρκα από κάτω άλειφαν τον ιστό με λίπος, και τον περιέχυναν με θαλασσινό νερό, για να γίνεται πολύ πιο γλιστερός. Ο διαγωνιζόμενος προσπαθούσε να περπατήσει πάνω στο κατάρτι μέχρι την άκρη του και να πιάσει μια μικρή Ελληνική σημαία και μετά να πέσει στη θάλασσα. Μόνο πολύ εξασκημένοι κολυμβητές μπορούσαν να κερδίσουν.
Πληροφορίες
Η παρουσίαση θα προβληθή απο τις 8 Ιουνίου 2020 στην ιστοσελίδα του καλλιτέχνη σε μια τρισδιάστατη γκαλερί , www.sergisadamos.com και στην σελίδα του στο facebook, Sergis Adamos.
