Kathimerini.gr
Της Ξένιας Γεωργιάδου
Το αρχικό μούδιασμα που προκάλεσε η πανδημία διαδέχθηκε γρήγορα η ευρηματικότητα. Πολιτιστικά ιδρύματα, καλλιτέχνες και κοινό επιδείξαμε όλοι εντυπωσιακά αντανακλαστικά. Η Louis Vuitton συνεργάστηκε με τη σπουδαία Yayoi Kusama, οι διεθνείς φουάρ μας εκμυστηρεύθηκαν σε virtual πηγαδάκια τις νέες τάσεις, το ΜοΜΑ μας προσκάλεσε σε online workshops, οι καλλιτέχνες μας «άνοιξαν» τα στούντιό τους. Εξοικειωθήκαμε με τα podcasts και τις online δημοπρασίες. Μάθαμε –με τον δύσκολο τρόπο– ότι χώρος τέχνης μπορεί να είναι και ο δημόσιος χώρος.
Οταν την περασμένη άνοιξη επισκέφθηκε την Αθήνα o Henry Timms, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Lincoln Center for the Performing Arts, είπε στην «Κ»: «Πρέπει να σκεφτούμε την τέχνη αλλιώς. Οταν χτύπησε η πανδημία, ο υπαίθριος χώρος γύρω από το Lincoln Center ήταν η μόνη διαθέσιμη σκηνή». Διαπίστωσε πως το 25% των επισκεπτών δεν είχε εκδηλώσει ποτέ ενδιαφέρον για τον οργανισμό, και οι μισοί ήταν κάτω των 45. Μπορεί λοιπόν η τέχνη να σημείωσε αρχικά πτωτικές τάσεις στις διεθνείς αγορές –μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες καταγράφηκε για το 2020 πτώση της τάξης του 24% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και μεγάλα μουσεία, όπως το Brooklyn Museum, αναγκάστηκαν να αποχωριστούν κομμάτια της συλλογής τους για να «παραμείνουν στο παιχνίδι»–, όμως κέρδισε σε δημοτικότητα. Ξαφνικά η τέχνη έγινε πιο «δημοκρατική».
Στις Ηνωμένες Πολιτείες καταγράφηκε για το 2020 πτώση της τάξης του 24% συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά, ενώ μεγάλα μουσεία αναγκάστηκαν να αποχωριστούν κομμάτια της συλλογής τους για να «παραμείνουν στο παιχνίδι».
Τον Μάρτιο του 2020 η επικεφαλής του contemporary design στο Sotheby’s αποφάσισε να μεταφέρει μια δημοπρασία διαδικτυακά. Ολοι στο τμήμα θορυβήθηκαν. Οι πωλήσεις εκείνη την ημέρα ανήλθαν στα 4 εκατομμύρια δολάρια.
Ο δρόμος είχε ανοίξει. Την ίδια περίοδο ο Μαρκ Σπίγκλερ, διευθυντής της Art Βasel, δήλωνε προφητικά πως ακόμη και όταν ο κίνδυνος της πανδημίας παρέλθει, οι γκαλερί και οι φουάρ θα κάνουν χρήση των ψηφιακών εργαλείων. Και κάνουν. Παράλληλα, όμως, η Art Basel ανακοίνωσε νωρίτερα μέσα στη χρονιά πως θα εγκαινιάσει στο εμβληματικό Grand Palais μια ακόμη φουάρ, ενώ το Frieze ολοκλήρωσε μόλις πριν από λίγες ημέρες την πρώτη του διοργάνωση στην Κορέα.
«Η Κορέα αποτελεί μια πολύ ισχυρή αγορά, το έδειξαν πρώτα οι μεγάλες γκαλερί που άνοιξαν χώρους στη Σεούλ», παρατηρεί η VIP Consultant του Frieze, Ηλέκτρα Σουτζόγλου. «Η επισκεψιμότητα ήταν μεγάλη, υπήρχε ανάγκη τόσο να δούμε από κοντά ένα έργο τέχνης όσο και να νιώσουμε αυτό το buzz που δημιουργείται σε μια φουάρ γύρω από ένα έργο, έναν καλλιτέχνη ή μια τάση. Και τα δύο χρειάζονται: και η φυσική παρουσία και η εύκολη πρόσβαση σε ένα ψηφιακό περιβάλλον», επισημαίνει. Παρατηρεί πως οι νέες εφαρμογές και κυρίως το Instagram ανέδειξαν πολλούς νέους ηλικιακά καλλιτέχνες και μας απέδειξαν πως οι Millennials ενδιαφέρονται για την τέχνη και τις νέες τάσεις όπως είναι τα NFT, η crypto art, η street art, το design. Στέκεται στην αίσθηση που έκανε το έργο της νεαρής Βρετανίδας Φλόρα Γιούνκοβιτς στη δημοπρασία του Christies τον περασμένο Μάρτιο όταν έργο της κατοχυρώθηκε σε συλλέκτη αντί 1,9 εκατ. λιρών, υπερβαίνοντας πέντε φορές την αρχική εκτίμηση. «Μερικά χρόνια πριν αυτό θα ήταν αδιανόητο», αναφέρει. «Ο χώρος της τέχνης διήνυε μεταβατική περίοδο και πριν από την πανδημία, αφομοίωνε πιέσεις και προχωρούσε. Μπορεί να έδειξε προς στιγμήν ότι χάνει τον βηματισμό του, όμως γρήγορα επανήλθε. Είναι μια σταθερή επένδυση που δεν επηρεάζεται από κρίσεις υγειονομικές, ενεργειακές, οικονομικές, πολιτικές και ένας σταθερός τόπος για να βρεις γαλήνη».
Η Art Athina, η μεγαλύτερη ετήσια εικαστική διοργάνωση στην Ελλάδα, φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια παρουσίας.
