Ο Κύπριος εικαστικός, Λεόντιος Τουμπουρής, μίλησε στην «Κ» με αφορμή τη συμμετοχή του στο Art-o-rama, της Μασσαλίας, σε συνεργασία με την Eins γκαλερί, με την ατομική έκθεση «Briefly Eternal». Η Art-o-rama είναι η πρώτη διεθνής έκθεση σύγχρονης τέχνης στη Νότια Γαλλία, η οποία αναπτύσσει μια νέα μορφή που την κάνει μοναδική. Κάθε περίπτερο θεωρείται ως ένας εκθεσιακός χώρος, του οποίου οι αρχιτεκτονικές ιδιαιτερότητες βρίσκονται στην επιμελητική πρόταση της κάθε γκαλερί για την έκθεση. Όπως αναφέρει ο Λεόντιος, η παρουσίαση στην Art-o-rama ήταν η συνέχεια της ατομικής έκθεσης που πραγματοποιήθηκε στο Korai στη Λευκωσία και αφορούσε την σχέση μεταξύ σώματος και ύλης μέσω της εμπειρίας του κυπριακού τοπίου. Ο τρόπος δημιουργίας της, πέρασε από διάφορα στάδια. Παίρνοντας το βίντεο από τις εικαστικές εγκαταστάσεις, από την έκθεση που έκανε στην Λευκωσία, δημιούργησε μια ηχητική αφήγηση η οποία στάθηκε ως βάση για την δημιουργία των έργων στην Μασσαλία, με κύρια υλικά του τον πηλό, το μέταλλο και το γυαλί. Εξηγώντας στην «Κ» για την επιλογή του τίτλου για την έκθεση, ο ίδιος λέει, «Η φράση Briefly Eternal έχει κάτι οξύμωρο που με προκαλεί να το κατανοήσω. Αποτελεί παράδειγμα του ενδιαφέροντός μου για την ευμεταβλητότητα της ύλης, την ένταση της στιγμής, του στιγμιότυπου, αλλά και την ευθραυστότητα και μεταβλητότητα τους, όπως άλλωστε και της ύπαρξης μας».
-Μίλησε μου για τα έργα που παρουσίασες στο Art-o-rama.
-Η παρουσίαση στο Art-o-rama συνιστά συνέχεια της ατομικής μου έκθεσης που πραγματοποιήθηκε στο Korai στη Λευκωσία τον περασμένο Μάρτιο-Απρίλιο. Το βίντεο με τίτλο Reconfiguring Μotions αποτέλεσε τον πυρήνα για την ανάπτυξη της ομότιτλης έκθεσης, που πήρε τη μορφή εγκατάστασης στον χώρο του Korai και αφορούσε συσχετισμούς μεταξύ σώματος και ύλης μέσω της εμπειρίας του κυπριακού τοπίου. Κατά τη διάρκεια της κινηματογράφησης στο τοπίο, η λεκτική καταγραφή της εμπειρίας μου επέτρεψε να παράξω ένα κείμενο από το οποίο δημιουργήθηκε η ηχητική αφήγηση στο βίντεο (voice over). Εκκινώντας από το εν λόγω κείμενο, η ατομική έκθεση που παρουσίασα στο Art-o-rama αφορά την ανάπτυξη μιας διαλεκτικής σχέσης με το φυσικό τοπίο και την προσπάθεια κατανόησης και ίσως εφ-εύρεσης του τόπου (place). Στη σειρά επιτοίχιων έργων Hallucinations and tempi, επιλεγμένοι στίχοι από το κείμενο εγχαράχθηκαν σε μεταλλικά στοιχεία που τοποθετήθηκαν πίσω από γυάλινες ανάγλυφες επιφάνειες με αποτυπώματα θραυσμάτων του τοπίου που συνέλεξα κατά την κινηματογράφηση καθώς και υπόνοιες χειρονομιών. Τα ίδια κείμενα «παρουσιάζονται» στο Remembering Αir, σε μια σειρά πήλινων ανάγλυφων κεραμικών που αναπαριστούν τις μετατοπίσεις που προκύπτουν στις φωνητικές χορδές κατά την προφορά των ίδιων στίχων. Χειρονομίες που προέρχονται από την ενσώματη μου μνήμη και την εμπειρία συνδιαλλαγής με τον πηλό, εμφανίζονται στη σειρά των βιτρώ με τίτλο Thinking Μore of Τhe Future, με αναφορές στην παράδοση χρήσης του βιτρώ όπως και τη λατρεία της γης μέσω της παραγωγής λεξιλογίου και της σύνδεσής της με το τοπίο.
-Πώς προέκυψε η συνεργασία σου με την γκαλερί Εins και την έκθεση στη Μασσαλία;
Η περίοδος παραγωγής του έργου, αποτελεί το σημαντικότερο στάδιο στη δουλειά μου, καθότι τότε είναι που αρχίζω να αντιλαμβάνομαι καλύτερα τα υλικά και το έργο σε εξέλιξη
-Η συνεργασία με την Εins ξεκίνησε το 2018, όταν ο Τάσος και o Κωνσταντίνος Στυλιανού ίδρυσαν την γκαλερί. Με προσέγγισαν για μια ομαδική έκθεση που θα αποτελούσε την έναρξη του προγράμματος της Εins. Ο διάλογος με τον Τάσο, η εμπιστοσύνη του στην πρακτική μου και η υποστήριξη του, έχουν ως αποτέλεσμα μια μακροχρόνια σχέση. Η παρουσίαση στη Μασσαλία αποτελεί μια ένδειξη της συνεργασίας μας μέσω του ανοίγματος που κάνει η Εins για τη σύνδεση της με φορείς και επαγγελματίες του τομέα σε διεθνές επίπεδο.
-«Briefly Εternal» (Εν συντομία αιώνιος). Εξήγησε μου το σκεπτικό πίσω από τον τίτλο της έκθεσης.
-Η συγγραφή αποτελεί μέρος της πρακτικής μου και συχνά εμφανίζεται στις δουλειές που παρουσιάζω ως ηχητική αφήγηση σε ένα βίντεο, εκτυπώσεις σε στοίβες χαρτιού, ή ως ηχογραφημένα κείμενα σε ηχητικά έργα. Οι τίτλοι των έργων και των εκθέσεων προκύπτουν οργανικά μέσω της συγγραφικής μου πρακτικής σε μια προσπάθεια δημιουργίας ενός επιπλέον επιπέδου αφήγησης μεταξύ των έργων. Η φράση Briefly Εternal έχει κάτι οξύμωρο που με προκαλεί να το κατανοήσω. Αποτελεί παράδειγμα του ενδιαφέροντος μου για την ευμεταβλητότητα της ύλης, την ένταση της στιγμής, του στιγμιότυπου, την ευθραυστότητα και μεταβλητότητα τους, όπως άλλωστε και της ύπαρξης μας.
«Περνώντας περισσότερο χρόνο στην Κύπρο και συζητώντας με συνεργάτες για τις εννοιολογικές προεκτάσεις του τοπίου, προέκυψε ένα ενδιαφέρον για την κατανόηση της γης ως τόπος και δίκτυο στο οποίο ανήκουμε», λέει ο Κύπριος εικαστικός στην «Κ»
Η κατανόηση της γης ως τόπος
-Σημαντικό ρόλο στη δουλειά σου έχει το υλικό. Μίλησε μου για την επιλογή που έκανες για την παρουσίαση στο Art-o-rama.
-H συνδιαλλαγή μου με τα υλικά, η ιστορία που φέρουν, ο διάλογος που προκύπτει από αυτά και η συνεχώς μεταβαλλόμενη αντίληψή μου για τις υλικότητες που μας περιβάλλουν με αφορούν ιδιαίτερα. Στην πρόσφατη μου πρακτική με ενδιαφέρουν οι προεκτάσεις και παράμετροι που συνδέονται με το τοπίο και τη γη. Στο Art-o-rama παρουσίασα έργα με γυαλί, πηλό και μέταλλο, που ο χαρακτήρας, οι ιδιότητες τους, η κοινή τους καταγωγή, μου επιτρέπουν να προτείνω ρευστούς συσχετισμούς και αντιπαραθέσεις. Συχνά σκέφτομαι πως τα υλικά έχουν τη δική τους ιστορία, τη δική τους πραγματικότητα και χαρακτηριστικά, που θέλω να κατανοήσω και να διαχειριστώ. Γι’ αυτό και η περίοδος παραγωγής του έργου αποτελεί τη σημαντικότερη στιγμή στη δουλειά μου καθότι τότε είναι που αρχίζω να αντιλαμβάνομαι με ουσιαστικό τρόπο τα υλικά και τη σχέση τους με τις απαιτήσεις του έργου.
-«We are static, fragile and prone to changes.
We are ephemera. The stratum is telling us we are ephemeral.
Our senses include us. (Είμαστε στατικοί, εύθραυστοι και επιρρεπείς σε αλλαγές. Είμαστε εφήμεροι. Το στρώμα μας λέει ότι είμαστε εφήμεροι. Οι αισθήσεις μας μάς περιλαμβάνουν.)» Εάν το σώμα θεωρείτε εφήμερο τότε τι συμβαίνει με την ψυχή;
-Η ερώτηση σου με χαροποιεί γιατί εντοπίζει την ευμεταβλητότητα του κειμένου που δεν εστιάζει στο σώμα ή την ψυχή ξεχωριστά. Στη δουλειά μου με ενδιαφέρει η παραγωγή συνθηκών που ευνοούν τη δημιουργία του νοητού χώρου που χρειαζόμαστε για να αποκτήσουμε μια κάποιου τύπου συνειδητότητα, να εντοπίσουμε τις δικές μας αντιλήψεις, τις μεθόδους πρόσληψης του έργου και οτιδήποτε το περιβάλλει. Πώς κατανοούμε ένα κείμενο, μια γλωσσική δομή, ένα γλυπτικό σύστημα, τη φόρμα της έκθεσης, είναι κάποια ερωτήματα που επανέρχονται συστηματικά. Θα ήθελα οι θεατές, αναγνώστες, ακροατές, όπως κι εγώ, να είμαστε σε θέση να δεχτούμε εισηγήσεις για μια συνεχή προσπάθεια κατανόησης, διερώτησης και μάθησης, μια ενεργή και διαλεκτική στάση κατά τη συνομιλία μας με την τέχνη.
-Πώς η γη και η γεωλογία εμπλέκονται στη δουλειά σου;
-Το συχνό περπάτημα σε αστικές περιοχές αρχικά και σε φυσικά περιβάλλοντα αργότερα που προέκυψε την τελευταία διετία, ήταν η πιο ουσιαστική μετατόπιση που βίωσα πρόσφατα και δεν άργησε να εισχωρήσει στη δουλειά μου. Περνώντας περισσότερο χρόνο στην Κύπρο και συζητώντας με συνεργάτες και φίλους για τις εννοιολογικές προεκτάσεις του τοπίου, προέκυψε ένα ενδιαφέρον για την κατανόηση της γης ως τόπος και δίκτυο στο οποίο ανήκουμε. Επίσης, η μετακίνηση και συμπερίληψη μέσα στο τοπίο καθώς και ολιστικές προσεγγίσεις σε σχέση με υπάρχοντα, έμβια ή μη, συστήματα στο τοπίο, αποτελούν κάποιες από αυτές τις προεκτάσεις που εξετάζω και διαχειρίζομαι.
-Ολοκληρώνοντας την έκθεση στη Μασσαλία ποιες είναι σκέψεις που σου αφήνει; Ποια είναι τα σχέδιά σου για το μέλλον;
-Δύο εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασης στη Μασσαλία, ο διάλογος, η παραγωγικότητα, η συνεχής εξέλιξη της πρακτικής μου και οι προοπτικές για μελλοντικές συνεργασίες, είναι πράγματα που κρατάω και συνεχίζουν να με αφορούν. Αυτή τη στιγμή ετοιμάζομαι για δύο συμμετοχές σε ομαδικές εκθέσεις τον Οκτώβριο, στην Λεμεσό και την Καλαβασό, και μια ατομική έκθεση στον χώρο της Εins στη Λεμεσό, στις αρχές του 2023.
«Η περίοδος παραγωγής του έργου, αποτελεί το σημαντικότερο στάδιο στη δουλειά μου, καθότι τότε είναι που αρχίζω να αντιλαμβάνομαι καλύτερα τα υλικά και το έργο σε εξέλιξη»
Περισσότερες Πληροφορίες
Leontios Toumpouris: https://www.leontiostoumpouris.com/
