Αρχίζει το φθινόπωρο στη Βουλή συζήτηση για μεταρρύθμιση του Συντάγματος

Ώθηση για εκκίνηση μιας μεγάλης προσπάθειας κατάργησης του ανέλεγκτου του Γενικού Εισαγγελέα και του διαχωρισμού των δύο ιδιοτήτων του, ως δημόσιος κατήγορος και ως νομικός σύμβουλος του κράτους, έδωσε η δημοσιοποίηση πριν από μία εβδομάδα της ετήσιας έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κυπριακή δικαιοσύνη, όπου εντοπίζει σοβαρά προβλήματα, όπως οι μηχανισμοί ανεξαρτησίας και λογοδοσίας της Γενικής Εισαγγελίας.

Στη σημερινή συνεδρίαση της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής, όπου συζητήθηκε η έκθεση, και απέναντι στις επιφυλάξεις και προειδοποιήσεις της εκπροσώπου της Νομικης Υπηρεσίας, εκφράστηκε διά του προέδρου της Επιτροπής και βουλευτή του ΔΗΣΥ, Δημήτρη Δημητρίου, η πολιτική βούληση για συνταγματική μεταρρύθμιση. Επίσης ο κ. Δημητρίου τόνισε ότι η πολιτική βούληση εκφράστηκε και από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη. Σύμφωνα με τον κ. Δημητρίου, ο οποίος μίλησε για μια μεγάλη αναγκαιότητα που αφορά το πώς η Κυπριακή Δημοκρατία θα γίνει ή θα προσπαθήσει να γίνει ένα φυσιολογικό κράτος, «η έλλειψη θεσμικών αντιβάρων είναι γεγονός, είναι δεδομένο. Η επίκληση της αρχής διάκριση των εξουσιών, το ανέλεγκτο του Γενικού Εισαγγελέα και άλλα σημεία πολύ αισθητά που έχουν να κάνουν με την έλλειψη θεσμικών αντιβάρων, δεν μπορεί να συνεχιστεί επ΄ άπειρον». Μάλιστα, για αυτόν τον σκοπό θα ζητηθεί βοήθεια από την ακαδημαϊκή κοινότητα. Σύμφωνα με τον κ. Δημητρίου, εντός των ημερών η Βουλή θα στείλει επιστολή που θέτει το πλαίσιο συζήτησης προς τις Νομικές Σχολές των πανεπιστημίων της Κύπρου, και τροχοδρομείται για τον προσεχή Οκτώβριο η διοργάνωση μιας ημερίδας, στην οποία θα συζητηθεί το πώς μπορεί να μετεξελιχθεί και τολμηρά να μεταρρυθμιστεί το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Προειδοποιήσεις από τη Νομική Υπηρεσία

Προηγήθηκαν οι προβληματισμοί και οι προειδοποιήσεις από πλευράς Νομικής Υπηρεσίας, για διαχωρισμό των δύο ιδιοτήτων του Γενικού Εισαγγελέα, ως δημόσιος κατήγορος και ως νομικός σύμβουλος του κράτους. Η εκπρόσωπος της Υπηρεσίας έκανε λόγο για ένα μεγάλο θέμα, για το οποίο, αν θέλει η Πολιτεία να αποφασίσει ότι θέλει να προχωρήσει σε συζήτηση και προβληματισμό, θα προκύψει μια μεγάλη συνταγματικη μεταρρύθμιση. Παράλληλα τόνισε ότι, αφού η Νομική Υπηρεσία έχει προβεί σε μια προκαταρκτική μελέτη, θεωρεί ότι απαιτείται περαιτέρω μελέτη, η οποία θα πάρει χρόνο για να διεξαχθεί, ώστε να μελετηθεί η συμβατότητα ενός τέτοιου διαχωρισμού με το Σύνταγμα και το Δίκαιο της Ανάγκης, ενός τέτοιου διαχωρισμού. «Όπως γνωρίζετε, έχουμε ένα δικοινοτικό Σύνταγμα, η οποιαδήποτε συνταγματική τροποποίηση πρέπει να εμπίπτει στα πλαίσια εφαρμογής του Δικαίου της Ανάγκης», υπέδειξε η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας.

Για τα πιο πάνω ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών, Δημήτρης Δημητρίου, έκανε, μεταξύ άλλων, το εξής σχόλιο: «Αντιλαμβανόμαστε τη δυσκολία, όλοι είμαστε δύσκολοι στις αλλαγές. Αλλά, μην ξεχνάμε ότι ζούμε το 2023, το Δίκαιο της Ανάγκης ήταν προσωρινό το 1964, και έχουν περάσει 60 χρόνια». Ακολούθως τόνισε ότι υπάρχει η πολιτική βούληση για συνταγματική μεταρρύθμιση, συμπληρώνοντας ότι αυτή εκφράστηκε και από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Έρευνα της ΝΥ για τους πιθανούς τρόπους συμμόρφωσής με τη σύσταση της Κομισιόν

Όσον αφορά τη σύσταση στην Έκθεση της Κομισιόν που αφορά τη Γενική Εισαγγελία, δηλαδή την υποχρέωση της Κυπριακής Δημοκρατίας να ενισχύσει την ανεξαρτησία και τη λογοδοσία της εισαγγελικής αρχής, μεταξύ άλλων παρέχοντας τη δυνατότητα επανεξέτασης αποφάσεων του Γενικού Εισαγγελέα να μην ασκήσει δίωξη ή να αναστείλει διαδικασίες, λαμβάνοντας υπόψη τις ευρωπαϊκές αρχές της ανεξαρτησίας και της αυτονομίας της εισαγγελίας, η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας είπε ότι η σύσταση μελετάται από το γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα καθηκόντως και η πρόθεση είναι να δει τι ισχύει σε άλλες χώρες με παρόμοια συστήματα, έτσι ώστε η Νομική Υπηρεσία να προβεί σε ρυθμίσεις, μόλις εξαντλήσει την έρευνά της για τους πιθανούς τρόπους συμμόρφωσής της με αυτήν τη σύσταση. «Για τη σύσταση της Κομισιόν, περί διαχωρισμού αρμοδιοτήτων του Γενικού Εισαγγελέα, για δημόσιο κατήγορο και νομικό σύμβουλο του κράτους, αυτό δεν αληθεύει. Δεν υπάρχει σύσταση για αυτό το θέμα. Απλά καταγράφονται θέσεις διάφορων φορέων και οι θέσεις της νομικής Υπηρεσίας», είπε επίσης η εκπρόσωπος.

Κενό στον Νόμο της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς

Στην προσπάθεια να ακουστούν στη Συνεδρία της Επιτροπής Θεσμών οι αναγνωσείς των διαφόρων φορέων επί του κειμένου των συστάσεων, και συγκεκριμένα η διασφάλιση πως η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς έχει τους οικονομικούς πόρους, το προσωπικό και τις τεχνικές δυνατότητες, να εκπληρώσει αποτελεσματικά τις αρμοδιότητες της, διαπιστώθηκε η ανάγκη για τροποποίηση της νομοθεσίας, αναφορικά με την Αρχή κατά της Διαφθοράς. Όπως διαπιστώθηκε, η Νομική Υπηρεσία δεν έχει υποχρέωση ενημέρωσης της Αρχής για κάποιο πόρισμα που της παρέδωσε η δεύτερη, εκτός εάν προκύπτει η ανάγκη να διακόψει ή να μην ξεκινήσει η Αρχή κάποια έρευνά της, λόγω παράλληλης διερεύνησης. Όπως λέχθηκε από τη βουλευτή των Οικολόγων, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, η υποχρέωση ενημέρωσης από πλευράς Νομικής Υπηρεσίας, αποτελεί έναν τρόπο ελέγχου του έργου της. Το θέμα αναδείχθηκε κατά τη διάρκεια της παρέμβασης του Επιτρόπου Διαφάνειας, Χάρη Πογιατζή. Είχε προηγηθεί αναφορά της κας Ατταλίδου, η οποία τόνισε πως το κόμμα της θεωρούσε πάντοτε πως η Αρχή κατά της Διαφθοράς πρέπει να έχει «δόντια» και ανακριτικές εξουσίες. Αυτό, επεσήμανε, πολεμήθηκε και καταψηφίστηκε, παρόλες τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν. Η δική της θέση, είπε, είναι πως με την κατάσταση που επικρατεί στην Κύπρο, χρειαζόμαστε μια δεύτερη Αρχή με ανακριτικές εξουσίες και υπενθύμισε σχετική πρόταση νόμου που υπέβαλε ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών.

Αρνείται ανακριτικές εξουσίες η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς – Ατταλίδου: «Θα επιμένουμε εμείς»

Αίσθηση προκάλεσε στην αίθουσα, η αναφορά του κ. Πογιατζή ότι παρά την πρόταση νόμου των Οικολόγων που εκκρεμεί και τη στηριξη σε αυτήν από την Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς, οι ίδιοι ενημέρωσαν την Υπουργό Δικαιοσύνης ότι, λόγω της ένστασης που φέρει η Νομική Υπηρεσία στην απόδοση σε αυτούς ανακριτικών εξουσιών, επί του παρόντος δεν θα επιμείνουν, με το σκεπτικό επίσης ότι πρώτα πρέπει να δείξουν την αποτελεσματικότητα του έργου τους. Σε αυτό το σημείο, η κ. Ατταλίδου ανέφερε πως «θα επιμένουμε εμείς», με τον κ. Πογιατζή να απαντά πως «θα επανέλθουμε όταν θα έχουμε απτό έργο να επιδείξουμε, μέχρι τα Χριστούγεννα, και να πείσουμε τους βουλευτές ότι πρέπει να μας δώσουν ανακριτικές εξουσίες». Ακολούθως ο Χάρης Πογιατζής έθιξε το ζήτημα της στελέχωσης της υπηρεσίας του, σημειώνοντας ότι η Αρχή στελεχώνεται από εννέα άτομα, τα τρία με αγορά υπηρεσιών. Πρόκειται για άτομα που αποδίδουν και είναι εχέμυθα, εξήγησε, αλλά επίσης έχουν να διαχειριστούν 102 καταγγελίες αυτή τη στιγμή. Πρότεινε όπως μετατραπεί η Αρχή σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, κάτι που θα τους επιτρέπει να προσλάβουν το δικό τους προσωπικό και να εφαρμόζουν τους δικούς του κανόνες, λέγοντας ότι ζητήθηκε να προωθηθεί σχετικό νομοσχέδιο.

Το «Digital Audio Recording» και η γρήγορης απονομή δικαιοσύνης

Σε σχέση με την εισαγωγή «Συστήματος Ακουστικής Ηχογράφησης των Πρακτικών» στα κυπριακά δικαστήρια (Digital Audio Recording - DAR), κάτι που θαν συμβάλει στον στόχο της γρήγορης απονομής δικαιοσύνης, η εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης είπε ότι το θέμα το χειρίζεται το Υφυπουργείο Καινοτομίας και ότι θα υλοποιηθεί εντός χρονοδιαγραμμάτων, λόγω υποχρέωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, ώστε να λάβει τη χρηματοδότηση μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης της ΕΕ. Επίσης ανάφερε ότι το συμβόλολαιο των στενογράφων στα δικαστήρια λήγει το 2026 και τότε θα αποφασιστεί αν θα συνεχίσουν να λειτουργούν παράλληλα με το «Σύστημα Ακουστικής Ηχογράφησης των Πρακτικών».

15 υποθέσεις διαφθοράς αστυνομικών στα δικαστήρια – 2 καταδίκες

Στοιχεία για τη διερεύνηση υποθέσεων διαφθοράς αστυνομικών έδωσε από την πλευρά του ο αντιπρόσωπος της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας, Μαρίνος Κυριακίδης. Απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών, ο κ. Κυριακίδης είπε ότι από το 2018, που δημιουργήθηκε η Υπηρεσία, μέχρι σήμερα, μετά από διερεύνηση καταγγελιών οδηγήθηκαν 15 υποθέσεις για διαφθορά αστυνομικών ενώπιον Δικαστηρίου και υπήρξαν δύο καταδίκες. Όπως σημείωσε, η μία καταδίκη ήταν πρόσφατη, πριν από δύο περίπου μήνες, με το μέλος της Αστυνομίας να έχει καταδικαστεί με ποινή τεσσάρων μηνών φυλάκισης. «Του επιβλήθηκε ποινή για αδικήματα εξασφάλισης πίστωσης με ψευδείς παραστάσεις, αλλά οι αρχικές κατηγορίες περιλάμβαναν και την κατάχρηση εξουσίας καιάλλα αδικήματα», είπε ο κ. Κυριακίδης.

Επίσης και μετά από σχετική ερώτηση, ο εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας διευκρίνισε ότι η Υπηρεσία υπάγεται μόνο διοικητικά στον Αρχηγό Αστυνομίας, αλλά επιχειρησιακά υπάγεται και εποπτεύεται από τον Γενικό Εισαγγελέα. «Όταν ολοκληρωθεί η έρευνα για μια πληροφορία, ο φάκελος της διερεύνησης προωθείται στον Γενικό Εισαγγελέα, ή σε εισαγγελέα, ο οποίος ορίζεται από τον Γενικό Εισαγγελέα για να εποπτεύει τις δραστηριότητές μας, και αναλόγως αποφασίζεται η περαιτέρω πορεία», εξήγησε.

Καθυστέρηση για το «Πόθεν Έσχες» - Εκκρεμότητα με τους επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας και της δικαστικής εξουσίας

Η συνεδρίαση στην Επιτροπή Ελέγχου έκλεισε με την αναφορά στις συστάσεις της Κομισιόν, που αφορά την ιδία και συγκεκριμένα το θέμα του «Πόθεν Έσχες». Σύμφωνα με την Κομισιόν, η Κύπρος πρέπει να εισαγάγει κανόνες για την αποκάλυψη περιουσιακών στοιχείων εκλεγμένων αξιωματούχων, ώστε να προβλέπεται τακτική και ολοκληρωμένη κατάθεση στοιχείων, σε συνδυασμό με την αποτελεσματική, τακτική και πλήρη επιβεβαίωση των στοιχείων. Παραδεχόμενος ο πρόεδρος της Επιτροπής ότι δεν κατάφεραν να βελτιώσουν αυτή τη σύσταση από πέρσι, εξέφρασε την ελπίδα πως αρχές του φθινοπώρου, τόσο ο νόμος που αφορά τα πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα όσο και ο νόμος που αφορά τα δημόσια εκτεθειμένα πρόσωπα θα ψηφιστούν, με τις δηλώσεις να γίνονται ηλεκτρονικά και εξυγχρονισμένα. Συγχρόνως εξήγησε ότι ένας λόγος που σημειώνεται αυτή η καθυστέρηση, αφορά τη Νομική Υπηρεσία και τη δικαστική εξουσία, συγκεκριμένα για το «Πόθεν Έσχες» των επικεφαλής τους. «Αναμένουμε, ότι μέχρι τον Ιούλη θα ανακοινώσουν, όπως υποσχέθηκαν, το πώς θα καταθέτουν τα ‘‘Πόθεν Έσχες’’ τους, διαφορετικά θα υποχρεωθούμε να νομοθετήσουμε και για τη δικαστική εξουσία – όσο κι αν ακούγεται αντισυνταγματικό σήμερα», είπε ο Δημήτρης Δημητρίου.