Του Γιάννη Ιωάννου
Η είδηση ότι μέσω εταιρείας στο όνομα του -που στο παρελθόν διερευνήθηκε από διεθνή Μέσα ερευνητικής δημοσιογραφίας- ο Ουκρανός Πρόεδρος, Βολόντιμρ Ζελένσκι αγόρασε το Vuni Palace Hotel στη κατεχόμενη Κερύνεια απασχόλησε για σχεδόν 36 ώρες την ελληνόφωνη δημόσια σφαίρα -σε Ελλάδα και Κύπρο- και κυρίως τις δημοσιογραφικές ιστοσελίδες ελλαδικών και ελληνοκυπριακών ΜΜΕ.
Φυσικά η είδηση αποτελεί την τέλεια fake news καταιγίδα και αναλυόμενη τόσο από fact checkers (αναλυτικά από το factchecker.gr) όσο κι από ανεξάρτητους ερευνητές στα ΜΚΔ αποτελεί τυπική περιπτωσιολογία ρωσικής υβριδικής παραπληροφόρησης (Russian hybrid disinformation) που σε μια συγκυρία, μια εβδομάδα πριν τις Ευρωεκλογές και σε ένα συνεχιζόμενο πλαίσιο πολέμου στην Ουκρανία, εξυπηρετεί παραπάνω από μια… «διαδρομές».
Τυπικό modus operandi
O τρόπος με τον οποίο διαδόθηκε η είδηση της αγοράς ενός καζίνο στη κατεχόμενη Κύπρο από τον Ουκρανό Πρόεδρο ακολούθησε όλα τα τυπικά βήματα του τρόπου με τον οποίο η ρωσική στρατηγική παραπληροφόρησης διαδίδει ψευδείς ειδήσεις:
• Ένα αληθοφανές γεγονός που βασίστηκε στην εικόνα και όχι στην απόδειξη της φερόμενης πράξης
• Η οριζόντια διάδοση του σε επίπεδο spill-over μέσα από ένα δίκτυο λογαριασμών (επώνυμων και bots) που στα ΜΚΔ αναπαράγουν φιλορωσικές θέσεις, αντιπληροφόρηση, προπαγάνδα και συγκεκριμένα αφηγήματα
• Η αναμετάδοση από τουρκικά ενημερωτικά σάιτ
• Η τελική, πτυχή που δείχνει και το πόσο ευάλωτα παραμένουν τα ελληνικά και ελληνοκυπριακά ηλεκτρονικά ΜΜΕ στο αντικείμενο του disinformation αλλά και πόσο -ενίοτε- προβληματικά δουλεύουν στο επαγγελματικό κομμάτι που άπτεται της έγκριτης δημοσιογραφίας, αναπαραγωγή στην ελληνόφωνη δημόσια σφαίρα. Από mainstream ΜΜΕ μέχρι ΜΜΕ που διαρκώς επιδίδονται στην οριζόντια και κατακερματισμένη προώθηση της παραπληροφόρησης, η είδηση υιοθετήθηκε άκριτα
Η μεγάλη εικόνα
Πολύ νωρίς η ίδια η είδηση θα μπορούσε να καταρριφθεί εύκολα από κάποιον αλλά διαψεύστηκε κι επισήμως τόσο από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, όσο και από την πρεσβεία της Ουκρανίας στη Κυπριακή Δημοκρατία. Προφανώς ο Ουκρανός Πρόεδρος Ζελένσκι δεν αγόρασε το ξενοδοχείο-καζίνο στη κατεχόμενη Κερύνεια. Αυτό είναι προφανές πέραν πάσης αμφιβολίας.
Ωστόσο ως προς την μεγάλη εικόνα η εγγραφή του θέματος -που εξυπηρετεί η εν λόγω διάδοση της ψευδούς είδησης- δείχνει να τικάρει αρκετά κουτιά στη ρωσική στρατηγική αποσταθεροποίησης:
• Eστιάζει στο θυμικό των Ελλαδιτών ψηφοφόρων (κυρίως) που «για τη Κύπρο» αμέσως υιοθετούν το αντιουκρανικό αφήγημα του «ο Ζελένσκι που του στέλνουμε όπλα αγοράζει στη κατεχόμενη Κύπρο». Δεν ήταν τυχαίο πως η είδηση αναπαράχθηκε μαζικά από κόμματα όπως η «Ελληνική Λύση» του Κυριάκου Βελόπουλου
• Ποντάρει στο ότι θα επιβιώσει ως μη καταρριφθείσα -factual- είδηση σε κατακερματισμένο επίπεδο μεταξύ ατόμων που από σκοπιάς γνωστικής ασυμφωνίας υιοθετούν κάθε είδους συνομωσία ή ψευδή είδηση. Η εν λόγω διάσταση αποτελεί και την βασική ανθεκτικότητα των ρωσικών εκστρατειών παραπληροφόρησης -το είδαμε ιδίως στο Ουκρανικό μια δεκαετία και πλέον μετά τα γεγονότα του 2013
• Επιμένει ως προς την ad hominem αποδόμηση του Ουκρανού Προέδρου μοτίβο που ξεκίνησε ακόμη και πριν την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, αμέσως μετά την εκλογή του στην εξουσία της χώρας
