Του Παύλου Ξανθούλη
Το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, (2771) για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ που υιοθετήθηκε την 31η Ιανουαρίου, αναφέρεται σε λύση του Κυπριακού στη βάση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (ΔΔΟ), με πολιτική ισότητα, κάτι που θα έπρεπε να συνιστά εκ των πραγμάτων την έννοια του «κοινού εδάφους» για διευθέτηση του Κυπριακού, ενόψει της επικειμένης πολυμερούς διάσκεψης. Ωστόσο, την ίδια ώρα, η αναφορά αυτή στη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, ανατρέπεται, καθώς το ψήφισμα του Σ.Α. υποδεικνύει προς τις δύο πλευρές την ανάγκη «συμβιβασμού στην εξεύρεση κοινού εδάφους», δηλαδή της βάσης στην οποία θα διεξαχθούν οι όποιες ενδεχόμενες συζητήσεις. Καθιστώντας σαφές ότι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, αν και τυγχάνει φραστικής υποστήριξης και ειδικής μνείας, εντούτοις δεν συνθέτει ούτε για αυτό καθαυτό, το Συμβούλιο Ασφαλείας, την έννοια του «κοινού εδάφους» των επικείμενων συζητήσεων, με στόχο τη διευθέτηση του Κυπριακού.
Έτσι, στη λογική αυτή του επιδιωκόμενου «συμβιβασμού» για την «εξεύρεση κοινού εδάφους», το Συμβούλιο Ασφαλείας καλεί εμμέσως πλην σαφώς τις δύο πλευρές να μετακινηθούν από τις θέσεις τους και να συναντηθούν κάπου στη μέση, όπως άλλωστε προκύπτει και από την «πολιτική μετάφραση» της έννοιας του «συμβιβασμού». Την ελληνοκυπριακή πλευρά από τη δική της θέση, για λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και την τουρκική πλευρά από τη λύση δύο κρατών, η «μέση τιμή» των οποίων παραπέμπει αβίαστα σε ένα συνομοσπονδιακό μόρφωμα.
Το ψήφισμα επαναλαμβάνει την έκκληση του Σ.Α. για αναστροφή των τουρκικών ενεργειών στην περίκλειστη πόλης της Αμμοχώστου
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η θέση αυτή που απορρέει μέσα από το ψήφισμα του Σ.Α., μόνο τυχαία δεν είναι, καθώς και ο γενικός γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες έχει επανειλημμένα προβεί σε ανάλογες υποδείξεις, περιλαμβανομένης και της πρόσφατης έκθεσης των Καλών Υπηρεσιών του. Στο πλαίσιο της οποίας, κάλεσε τις δύο πλευρές «να αναλογιστούν πώς θα γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ των θέσεών τους και να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη προκειμένου να δημιουργηθεί κινητικότητα προς την κατεύθυνση μιας διευθέτησης». Η τοποθέτηση λοιπόν του γενικού γραμματέα, αποκτά πλέον και τις «επίσημες πλάτες» του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, διά του ψηφίσματος του Σ.Α. 2771.
Σε τρία σημεία
Αν και το ψήφισμα του Σ.Α. ΟΗΕ εμφανίζεται να στηρίζει λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, όχι μόνο δεν δείχνει να έχει ισχυρή άποψη επί του προκειμένου, αλλά καλεί τις δύο πλευρές να αναζητήσουν «κοινό έδαφος» με πνεύμα «συμβιβασμού». Θεωρώντας προφανέστατα ότι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, αν και αποτελεί το «συμφωνημένο πλαίσιο», παύει πλέον και επισήμως να συγκροτεί την έννοια του «κοινού εδάφους». Επί του προκειμένου ζητήματος, οι αναφορές του ψηφίσματος εκτείνονται σε τρία σημεία και έχουν ιδιαίτερη σημασία:
«Υπογραμμίζει ότι την ευθύνη για την εξεύρεση λύσης φέρουν πρώτα και κύρια οι ίδιοι οι Κύπριοι». Άρα, όπως γίνεται κατανοητό, το μπαλάκι βρίσκεται στο γήπεδο των δύο πλευρών.
Στη συνέχεια και αφού αναφέρεται στο άτυπο δείπνο του Οκτωβρίου 2024 και στην πρόθεση του γ.γ να συγκαλέσει διευρυμένη συνάντηση (πιθανότατα εντός Μαρτίου), το ψήφισμα, «ενθαρρύνει τις δύο πλευρές και τα σχετικά μέρη να συνεχίσουν την εποικοδομητική εμπλοκή τους για την αναζήτηση ενός αμοιβαία αποδεκτού δρόμου προς τα εμπρός». Άρα, όπως ευθέως συνάγεται, τα ψηφίσματα του Σ.Α. (και κατά συνέπεια η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία) παύουν να αποτελούν τη βάση για τον δρόμο που θα ακολουθηθεί για τη λύση στο Κυπριακό. Τον οποίο δρόμο, θα χαράξουν οι δύο πλευρές, με αμοιβαία αποδεκτό τρόπο.
Και εν κατακλείδι, το ψήφισμα «επαναλαμβάνει τη σημασία της ειλικρίνειας, της ευελιξίας και του συμβιβασμού στην εξεύρεση κοινού εδάφους με στόχο την επάνοδο σε επίσημες διαπραγματεύσεις». Δηλαδή, με την εν λόγω αναφορά του, το ψήφισμα του Σ.Α. ΟΗΕ, υποδεικνύει προς τις δύο πλευρές να επιδείξουν πνεύμα ειλικρίνειας, ευελιξίας και συμβιβασμού στην εξεύρεση κοινού εδάφους. Με τον συμβιβασμό, να αποτελεί τη λέξη κλειδί, καθώς συνεπάγεται αμοιβαίες υποχωρήσεις από τις θέσεις των δύο πλευρών, στο πλαίσιο των οποίων η ελληνοκυπριακή πλευρά θα πρέπει να μετακινηθεί από τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία και η τουρκική πλευρά να μετακινηθεί από τη λύση δύο κρατών. Αν και το ψήφισμα 2771 δεν λέει βεβαίως πού θα συναντηθούν τα δύο μέρη, δεν απαιτούνται ούτε ειδικές γνώσεις, αλλά ούτε και η χρήση πολιτικής μεζούρας για να εντοπίσει κάποιος τη μέση τιμή μεταξύ των θέσεων των δύο πλευρών. Κινείται στις παρυφές της συνομοσπονδίας, όπως άλλωστε και οι Βρετανοί συντάκτες του ψηφίσματος, που υιοθετήθηκε ομόφωνα.
«Γειτονικές διαφορές»
Αν κάποιος διαβάσει το ψήφισμα του Σ.Α. για ανανέωση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, καθώς και τις εκθέσεις του γ.γ. Αντόνιο Γκουτέρες, θα αποκομίσει την εντύπωση ότι το Κυπριακό είναι πρόβλημα μεταξύ δύο γειτονικών οντοτήτων που έχουν διαφορές και καβγαδίζουν για το καθεστώς της νεκρής ζώνης. Η τήρηση ίσων αποστάσεων είναι κάτι περισσότερο από εμφανής, όπως προκύπτει από το ψήφισμα 2771, το οποίο «προτρέπει και τις δύο πλευρές και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να λάβουν μέτρα για την αποκλιμάκωση των εντάσεων εντός και γύρω από τη νεκρή ζώνη και να απέχουν από ενέργειες που δεν ευνοούν την ευρύτερη ειρηνευτική διαδικασία». Το ψήφισμα αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στον ρόλο των τεχνικών επιτροπών, που τείνουν να υποκαταστήσουν τη λύση του Κυπριακού, ως επίσης και στην ανάπτυξη του εμπορίου από την πράσινη γραμμή, παραπέμποντας και πάλι στη λογική δύο γειτόνων που θα πρέπει να μάθουν να ζουν αρμονικά, δίπλα-δίπλα.
Το ψήφισμα επαναλαμβάνει την έκκληση του Σ.Α. για αναστροφή των τουρκικών ενεργειών στην περίκλειστη πόλης της Αμμοχώστου.
