Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Μπορεί η διαδικασία δημιουργίας του Σχεδίου Ενοικίου Έναντι δόσης γνωστό και ως «mortgage to rent» να είναι ακόμα σε εξέλιξη, ωστόσο τα κριτήρια επιλογής των δικαιούχων, καθώς και ο αριθμός της περιμέτρου των δικαιούχων, έχουν «κλειδώσει». Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», δικαιούχοι για ένταξη στο Σχέδιο θα είναι όσα άτομα κατά την 31η Δεκεμβρίου είτε οι ίδιοι είτε τα ανήλικα τέκνα τους ήταν δικαιούχοι οποιωνδήποτε επιδομάτων / παροχών από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το υφυπουργείο Προνοίας ή το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες. Και έχουν χωριστεί σε 13 κατηγορίες. Πρώτο, δικαιούχοι θα είναι οι λήπτες ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Δεύτερο, λήπτες του δημοσίου βοηθήματος. Τρίτο, λήπτες επιδομάτων βαριάς κινητικής αναπηρίας. Τέταρτο, λήπτες επιδόματος φροντίδας σε παραπληγικά άτομα. Πέμπτο, λήπτες επιδόματος φροντίδας σε τετραπληγικά άτομα. Έκτο, λήπτες χορηγίας σε τυφλούς. Έβδομο, λήπτες επιδόματος διακίνησης. Όγδοο, έχει αποφασιστεί όσοι δικαιούχοι θα είναι πολύτεκνοι ή πενταμελής οικογένεια που λαμβάνει επίδομα τέκνου για τρία εξαρτώμενα παιδιά και πάνω (με ετήσιο μεικτό οικογενειακό εισόδημα μέχρι 51.258 ευρώ). Το εισοδηματικό κριτήριο των 51.258 ευρώ για το ετήσιο μεικτό οικογενειακό εισόδημα αυξάνεται κλιμακωτά κατά 5.120 ευρώ για κάθε πρόσθετο παιδί πέραν των τεσσάρων ετών. Ένατο, δικαιούχοι θα είναι μονογονεϊκής οικογένειας. Δέκατο, δικαιούχοι επιδόματος συνταξιούχου με χαμηλά εισοδήματα. Ενδέκατο, δικαιούχοι θα είναι οι λήπτες κοινωνικής σύνταξης. Δωδέκατη κατηγορία, οι λήπτες σύνταξης ανικανότητας. Δέκατη τρίτη και τελευταία κατηγορία, οι λήπτες σύνταξης χηρείας.
Η διεύρυνση της λειτουργίας της ΚΕΔΙΠΕΣ για αγορά και διαχείριση ακινήτων από τρίτους, στο πλαίσιο του «mortgage to rent» θα έχει συγκεκριμένα κριτήρια και αγοραία αξία ενυπόθηκου ακίνητου κάτω από 250 χιλιάδες ευρώ. Αξία σαφώς μειωμένη από τις 350 χιλιάδες ευρώ που ορίζεται ως πρώτη κατοικία στην Κύπρο. Όπως είχε εξηγήσει σε συνέντευξή του στην εφημερίδα ο πρόεδρος του Δ.Σ. της ΚΕΔΙΠΕΣ, Λάμπρος Παπαδόπουλος, το κράτος θα επιδοτεί τη δόση του δανειολήπτη που θα έχει το δικαίωμα επαναγοράς για 15 χρόνια και η ΚΕΔΙΠΕΣ δικαίωμα πώλησης μετά από 5 χρόνια. «Θεωρούμε ότι αυτό το Σχέδιο που στον αρχικό σχεδιασμό του Υπουργείου φαίνεται πως αφορά γύρω στις 2.000 κατοικίες, θα μπορεί να αρχίσει στις αρχές του 2023, αφού πρώτα εγκριθεί από τις εγχώριες αρχές, την ΚΕΔΙΠΕΣ και φυσικά τη ΓΔ Ανταγωνισμού» είχε εξηγήσει σχετικά.
Υπενθυμίζεται πως το υπουργείο Οικονομικών έχει ανακοινώσει ότι, το Σχέδιο Ενοικίου έναντι Δόσης «mortgage to rent», το οποίο θα καλύπτει συγκεκριμένες κατηγορίες του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των μη βιώσιμων του Σχεδίου ΕΣΤΙΑ, θα έχει συνολικό κόστος 400 εκατομμύρια ευρώ. Αναμένονται οι εγκρίσεις για το Σχέδιο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Στοίχημα η επιτυχία
Μεγάλα ερωτηματικά προκύπτουν όσον αφορά στην επιτυχία του Σχεδίου, καθώς οι προσδοκίες για το Σχέδιο ΕΣΤΙΑ, ένα άλλο μεγαλεπήβολο πλάνο για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Κύπρο με κρατική παρέμβαση, είχε περιορισμένη επιτυχία. Οι αρχικές προσδοκίες μιλούσαν για δάνεια 15.000 δανειοληπτών, και τελικά εγκρίθηκαν λίγο περισσότερα από 1.000 για το πρόγραμμα. Οι 2.000 κατοικίες για εισαγωγή στο Σχέδιο ενδεχομένως πάλι να είναι κάτω των προσδοκιών και να μην προσεγγιστεί καν ο στόχος. Η κουλτούρα του Κύπριου θα πρέπει να «τεσταριστεί» για εισαγωγή σε ένα τέτοιο Σχέδιο. Θα πρέπει να συμφωνήσει πως το σπίτι δεν είναι δικό του και θα είναι του κράτους – ΚΕΔΙΠΕΣ. Βάσει αποτελεσμάτων του Σχεδίου ΕΣΤΙΑ, υποβλήθηκαν 6.393 αιτήσεις, και από αυτές το 30% παρέμειναν ημιτελείς, παρά τις επανειλημμένες παρατάσεις που δόθηκαν, ενώ 1% των αιτήσεων αποσύρθηκε από τους αιτητές. Συνεπώς, υποβλήθηκαν 4.374 πλήρως συμπληρωμένες αιτήσεις (69%). Σύμφωνα με την ερμηνεία του υπουργείου Οικονομικών, η χαμηλότερη από την εκτιμώμενη συμμετοχή στο Σχέδιο Εστία αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην απροθυμία ενός σημαντικού αριθμού δανειοληπτών να προβούν σε αποκάλυψη των εισοδηματικών και περιουσιακών τους στοιχείων. Κάτι αντίστοιχο δεν αποκλείεται να επαναληφθεί και για το Σχέδιο «mortgage to rent». Από τις 4.374 πλήρως συμπληρωμένες αιτήσεις είχαν εγκριθεί 802 αιτήσεις ή το 18%. Συνολικά το 62% των συμπληρωμένων αιτήσεων (2.697 αιτήσεις) είχαν απορριφθεί, ενώ 17% (ή 759 αιτήσεις) κατατάσσονται ως μη βιώσιμα δάνεια. Περίπου 2% των αιτήσεων βρίσκονταν υπό αξιολόγηση. Βάσει εκτιμήσεων, οι 802 εγκεκριμένες αιτήσεις αντιστοιχούσαν σε ποσό μη εξυπηρετούμενων δανείων ύψους περίπου 200 εκατ. ευρώ. «Η υπέρβαση εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων αποτελεί τον κυριότερο λόγο απόρριψης (32%), γεγονός που καταδεικνύει ότι υπάρχει, τουλάχιστον εν μέρει, κάποια οικονομική δυνατότητα εξυπηρέτησης ή διακανονισμού των δανείων», ανέφερε το ΥΠΟΙΚ χαρακτηριστικά.
Τα νούμερα του Οικία
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Αύγουστο του 2021 ενέκρινε το Σχέδιο ΟΙΚΙΑ και στις 18/2/2022, την παράταση του Σχεδίου καθώς και την τροποποίηση των εισοδηματικών του κριτηρίων. Σύμφωνα με πληροφόρηση από το ΥΠΟΙΚ, τα δυνητικά επιλέξιμα δάνεια που ενέπιπταν στο Σχέδιο (πριν την εξέταση των διαφόρων εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων) ανέρχονταν στα 1.948 με συνολικό υπόλοιπο κατά τις 30/06/2021 τα 179 εκατ. ευρώ. Τα συνολικά επιλέξιμα δάνεια για ρύθμιση/εξόφληση, τα οποία έχουν παραχωρηθεί από τον ΟΧΣ και εμπίπτουν στο συγκεκριμένο Σχέδιο, ανέρχονται σε 855, συνολικής αξίας 106,4 εκατ. ευρώ (υπόλοιπα με ημερομηνία αναφοράς 30 Ιουνίου 2021), και τα συνολικά επιλέξιμα δάνεια για ρύθμιση/εξόφληση, τα οποία έχουν παραχωρηθεί με κυβερνητικά κεφάλαια και εμπίπτουν στο συγκεκριμένο Σχέδιο, ανέρχονται σε 1.093, συνολικής αξίας 73 εκατ. ευρώ (386 δάνεια, αξίας 49,2 εκατ. ευρώ, τα οποία έχουν παραχωρηθεί στο πλαίσιο του Στεγαστικού Σχεδίου Δανειοδότησης Ζευγαριών με Χαμηλά Εισοδήματα, και 707 δάνεια, αξίας 23,8 εκατ. ευρώ, τα οποία έχουν παραχωρηθεί στα πλαίσια του Ενιαίου Στεγαστικού Σχεδίου).
