Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Τα κέρδη των τραπεζών, που ήδη πραγματοποιούνται ή αναμένονται στο επόμενο διάστημα λόγω των συνεχών αυξήσεων των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) σε μια προσπάθεια να «δαμάσει» τον πληθωρισμό, έχουν δώσει το έναυσμα στις εγχώριες αρχές να πιέζουν για να αρχίσουν οι τράπεζες να δίνουν και καταθετικά επιτόκια. Ήταν αναμενόμενο μετά τις δηλώσεις των ιθυνόντων των κυπριακών τραπεζών για κέρδη εκατομμυρίων που έρχονται λόγω του περιβάλλοντος των θετικών επιτοκίων. Οι δανειολήπτες που βλέπουν τις δόσεις των δανείων τους να έχουν ανέβει εάν ο δανεισμός που είχαν συνάψει σχετίζεται με το βασικό επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και με κυμαινόμενο επιτόκιο Euribor, δεν βλέπουν αντίστοιχα να λαμβάνουν και κάποια απόδοση στις καταθέσεις τους. Έτσι, ολοένα και περισσότερο βλέπουμε τις εγχώριες αρχές και τους θεσμούς να πιέζουν προς αυτήν την κατεύθυνση τις κυπριακές τράπεζες, δηλαδή να προχωρήσουν το γρηγορότερο δυνατό με αξιολόγηση των δεδομένων τους αναφορικά με το ύψος των καταθετικών τους επιτοκίων.
Οι ιθύνοντες από πλευράς τραπεζών και απαντώντας στο σχετικό ερώτημα κατά την παρουσίαση των οικονομικών τους αποτελεσμάτων περιορίζονται στο «εξετάζεται να προχωρήσει και το θέμα των καταθετικών στις τράπεζες». Ενδεικτικές και οι δηλώσεις των CEO των δύο μεγάλων τραπεζών στην Κύπρο. Από τη μία, ο κ. Πανίκος Νικολάου της Τράπεζας Κύπρου δήλωσε κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της τράπεζας για το 2022 πως, εντός του 2023 υπάρχει πρόβλεψη για περαιτέρω αύξηση των καταθετικών επιτοκίων. Αντίστοιχη και η δήλωση του CEO της Ελληνικής Τράπεζας, Όλιβερ Γκάτσκε κατά το σχολιασμό των οικονομικών αποτελεσμάτων της τράπεζας για το 2022. Σχετικά με τα επιτόκια καταθέσεων, ο κ. Γκάτσκε είχε σχολιάσει πως η Ελληνική σιγά-σιγά θα προχωρήσει σε αυξήσεις των καταθέσεων τακτής προθεσμίας.
Σε επιδότηση τόκων για αναδιαρθρωμένες πιστωτικές διευκολύνσεις προχωρά η ΚΕΔΙΠΕΣ. Σε αντίστοιχες αποφάσεις μπορούν, εάν το θέλουν, να προχωρήσουν και οι τράπεζες και οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων.
Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, ωστόσο, «σήκωσε το γάντι» αναφορικά με τα επιτόκια καταθέσεων με επίσημες δηλώσεις. Προ δεκαημέρου ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου κ. Κωνσταντίνος Ηροδότου, που είχε συναντηθεί με τις διοικήσεις των κυπριακών αδειοδοτημένων πιστωτικών ιδρυμάτων και που συζητήθηκαν κρίσιμα ζητήματα του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, όπως η έγκαιρη παροχή βιώσιμων αναδιαρθρώσεων και το ύψος των καταθετικών, προέτρεψε τις τράπεζες να προχωρήσουν το γρηγορότερο δυνατό με αξιολόγηση των δεδομένων τους αναφορικά με το ύψος των καταθετικών τους επιτοκίων.
Με λιγότερο «τακτ» μεν, αλλά στο ίδιο ύφος προχώρησε σε δηλώσεις περί καταθετικών και ο υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός. Στο πλαίσιο της παρθενικής του παρουσίας στην Επιτροπή Οικονομικών, ο κ. Κεραυνός δήλωσε ότι έχει προχωρήσει σε υποδείξεις προς τις τράπεζες και εις γνώση του διοικητή της Κεντρικής για αύξηση των καταθετικών τους επιτοκίων. «Συμφωνώ ότι τα καταθετικά είναι χαμηλά, είναι αυτό που υποδείξαμε στις τράπεζες και νομίζω ότι θα υπάρξει θετική ανταπόκριση. Ο διοικητής της Κεντρικής συμφωνεί, έχει ήδη κάνει τις υποδείξεις του, ελπίζω σύντομα να δούμε αποτελέσματα για να μην κάνουμε και άλλες σκέψεις», σχολίασε στη Βουλή. Επειδή στην «παρθενική» του παρουσία στην Επ. Οικονομικών ο κ. Κεραυνός έδωσε «ειδικό βάρος» στο περιβάλλον των επιτοκίων, μία ημέρα αργότερα προχώρησε σε επίσημη ανακοίνωση το ΥΠΟΙΚ, τονίζοντας πως δεν έχει τη δύναμη να παρέμβει σε τέτοιου είδους αποφάσεις. «Σε σχέση με τη συνεχή αύξηση των δανειστικών επιτοκίων το υπουργείο Οικονομικών σημειώνει ότι η Κυβέρνηση δεν μπορεί να εμπλακεί στην επιτοκιακή πολιτική των πιστωτικών ιδρυμάτων και στις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Οι συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων από την ΕΚΤ απασχόλησαν και την Επιτροπή Εμπορίου της Βουλής, εκτός από τη συζήτηση που άνοιξε μία ημέρα πριν ο υπουργός Οικονομικών στην Κοινοβουλευτική Επ. Οικονομικών και προ δεκαημέρου ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας μετά τις συναντήσεις που είχε με τους επικεφαλής των κυπριακών τραπεζών. Προφανώς και δεν υπήρξε κάποιο «αποτέλεσμα» από τη συζήτηση και αποφασίστηκε να δοθεί νέο «ραντεβού» σε κοινή συνεδρία με την Επιτροπή Οικονομικών. Εκείνο που «κρατήθηκε» από τη συνεδρία της Επ. Εμπορίου, είναι η θέση του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, Παύλου Ιωάννου, που είπε ότι είναι αντιφατικό να μην αυξάνονται τα καταθετικά επιτόκια όταν υπάρχει νομισματική πολιτική που στοχεύει στην καταπολέμηση του πληθωρισμού. Όπως είπε ο κ. Ιωάννου, δεν μπορεί να αφεθεί η κοινωνική πολιτική στο έλεος των επιτοκίων, αφού αναμένονται και νέες αυξήσεις στο επόμενο διάστημα.
Εν μέσω νευρικότητας
Η αλήθεια είναι πως γίνονται συζητήσεις για αυξήσεις των καταθετικών επιτοκίων εν μέσω νευρικότητας των αγορών. Στην Αμερική «πέφτουν» και εξαγοράζονται μικρές τράπεζες, επί ευρωπαϊκού εδάφους «έπεσε» επίσης μία τεράστια Τράπεζα και εξαγοράσθηκε από έναν άλλο κολοσσό. Όλες οι ευρωπαϊκές τραπεζικές μετοχές υποχώρησαν σημαντικά την προηγούμενη εβδομάδα, με την Deutsche Bank να κλυδωνίζεται σημαντικά. Είναι ξεκάθαρο πλέον πως το περιβάλλον των επιτοκίων έχει φέρει ένα περίεργο κλίμα στις τράπεζες, μέχρι και σε τράπεζες ισχυρές από τη Φρανκφούρτη. Η επενδυτική κοινότητα είναι πασιφανές πως δεν εμπιστεύεται τις τράπεζες. Οι τράπεζες στην Κύπρο πάντως, επειδή είναι απομονωμένες από πολλές απόψεις, θεωρούνται ασφαλείς. Τουλάχιστον έτσι δηλώνουν οι διοικήσεις τους. Οι αποφάσεις για αποδόσεις και στα καταθετικά επιτόκια σίγουρα δεν πρέπει να διαφέρουν από τις αποφάσεις σε σχέση με τα δανειστικά, εντούτοις ότι ανακοινώσουν θα πρέπει να είναι μελετημένο. Το ίδιο ισχύει και για το ζήτημα των μερισμάτων, καθώς ναι μεν έχουν ανακοινώσει πως θα προχωρήσουν σε αποφάσεις μερισματικής πολιτικής, αλλά θα πρέπει να έχουν υπολογίσει όλες τις πτυχές που υπάρχουν στο περιβάλλον.
Το κοινωνικό πρόσωπο
Σε επιδότηση τόκων για αναδιαρθρωμένες πιστωτικές διευκολύνσεις ως επιβράβευση των δανειοληπτών που τηρούν το πρόγραμμα αποπληρωμής των πιστωτικών διευκολύνσεών τους για το έτος 2023, αποφάσισε η ΚΕΔΙΠΕΣ. Η επιδότηση τόκων στους λογαριασμούς θα είναι τέτοια ώστε το συνολικό επιτόκιο χρέωσης κατά την εκάστοτε κεφαλαιοποίηση, για το έτος 2023, να είναι ίσο με 3,5% για στεγαστικά δάνεια και 4% για πιστωτικές διευκολύνσεις άλλων σκοπών. Σε αντίστοιχες αποφάσεις μπορούν, εάν το θέλουν, να προχωρήσουν και οι τράπεζες και οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων.
Το ΥΠΟΙΚ χαιρέτισε την εξαγγελία από την ΚΕΔΙΠΕΣ του Σχεδίου Επιδότησης Τόκων, το οποίο απευθύνεται σε χρεώστες που δεν παρουσιάζουν καθυστερήσεις στην αποπληρωμή των δανείων τους και των οποίων οι δανειακές συμβάσεις φέρουν βασικό επιτόκιο συνδεδεμένο με το επιτόκιο κύριων πράξεων αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ, το οποίο αυξήθηκε συνολικά κατά 3,5% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2022.
Μετά και την τελευταία αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ στις 16 Μαρτίου, το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων έφτασε το 3%, η διευκόλυνση οριακής χρηματοδότησης διαμορφώθηκε στο 2,5% και το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης έφτασε στο 3,5%. Είναι η έκτη συνεχόμενη αύξηση των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ από τον Ιούλιο του 2022. Στόχος της ΕΚΤ είναι να καταφέρει την έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στο μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%.
