Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Τη θέση πως οι τράπεζες είναι αναπόσπαστο μέρος της κυπριακής οικονομίας και θα κάνουν ό,τι μπορούν στο μέτρο των δυνατοτήτων τους προκειμένου να στηρίξουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά της Κύπρου, εκφράζει ο Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Τραπεζών Μιχάλης Καμμάς. Την ίδια ώρα που γίνεται μεγάλη συζήτηση στη Βουλή για το νομοσχέδιο των δανείων που θα δοθούν με κρατικές εγγυήσεις, ο κ. Καμμάς υπογραμμίζει πως εάν Κυβέρνηση και Βουλή συμφωνήσουν για περαιτέρω μέτρα τα οποία θα ενισχύσουν την εργαλειοθήκη στήριξης και ανακούφισης των επιχειρήσεων του τόπου, οι τράπεζες δηλώνουν τόσο την ικανότητα όσο και τη βούλησή τους για αξιοποίησή τους.
Τέλος, στη συνέντευξή του στην «Κ», τονίζει πως έχουμε ήδη εισέλθει σε αχαρτογράφητα νερά, στα οποία όλοι καλούμαστε να οδηγήσουμε το πλοίο της οικονομίας μας σε ασφαλείς προορισμούς οικονομικής ομαλότητας και σταθερότητας.
Η επιστροφή στην κανονικότητα μετά την οικονομική κρίση του 2013 με νέες χρηματοδοτήσεις σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά ήταν το μεγάλο στοίχημα των κυπριακών τραπεζών. Το στοίχημα της σημερινής κρίσης ποιο είναι;
-Οι παράμετροι τόσο στις γενεσιουργούς αιτίες, όσο και στις δυνητικές θεραπείες των δύο κρίσεων είναι σαφώς διαφοροποιημένες. Κατά το 2013 στην Κύπρο είχαμε ενώπιόν μας σοβαρές πληγές τόσο στα δημοσιονομικά όσο και στον τραπεζικό τομέα, στις οποίες επιπρόσθετα φορτώθηκαν και όλες οι διαχρονικές παθογένειες και αδυναμίες της κυπριακής κοινωνίας και οικονομίας. Αντίθετα, το 2020 οι οικονομικές επιπτώσεις απορρέουν από την υγειονομική κρίση, έναν εξαιρετικά αστάθμητο παράγοντα ο οποίος δημιουργεί πρωτοφανείς οικονομικές συνέπειες. Ωστόσο, η επιστημονική κοινότητα συγκλίνει στην άποψη ότι πρόκειται για μια προσωρινή κατάσταση, μία σημαντική παράμετρος η οποία εν πολλοίς καθορίζει τα μέτρα που λαμβάνονται τόσο από την πολιτεία όσο και από τις τράπεζες.
Το μεγάλο στοίχημα κατά τους μήνες που διανύουμε είναι να στηριχθεί η οικονομία σε τέτοιο βαθμό που να καταφέρει να αντέξει τις ισχυρές πιέσεις της πανδημίας και όταν αυτή αποκλιμακωθεί, επιχειρήσεις, νοικοκυριά και εργαζόμενοι να επιδιώξουν και να πετύχουν ταχεία επάνοδο στην κανονικότητα της οικονομικής δραστηριότητας.
Την ίδια ώρα, οι τράπεζες έχουν ακόμη ένα σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν και αφορά στην αξιοποίηση μιας διευρυμένης εργαλειοθήκης προς στήριξη και ανακούφιση της οικονομίας. Σε συντονισμό με τις αρμόδιες εποπτικές αρχές αλλά και τις κρατικές υπηρεσίες, ο τραπεζικός τομέας εφαρμόζει έκτακτα επιχειρησιακά πλάνα για να στηρίξει με κάθε δυνατό τρόπο την επιβίωση επιχειρήσεων, τη διατήρηση θέσεων εργασίας και την προστασία της ομαλότητας στα νοικοκυριά. Το μεγάλο διακύβευμα είναι όταν περάσει η πανδημία με τις τεράστιες επιπτώσεις που προκαλεί, η οικονομία μας να είναι σε τέτοια κατάσταση που να μπορεί σύντομα να επανεκκινήσει και να πετύχει ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
- Είστε αισιόδοξος για την πορεία της οικονομίας;
- Κοιτάξτε, όλοι οφείλουμε να είμαστε αισιόδοξοι, συνεργάσιμοι, παραγωγικοί και δημιουργικοί. Όχι μόνο με πνεύμα αισιοδοξίας αλλά και αγωνιστικότητας επιβάλλεται να αντιμετωπίζουμε τις σημερινές συνθήκες, προκειμένου να ανταπεξέλθουμε των δυσκολιών που έχουμε ενώπιόν μας.
Περάσαμε ξανά δυσκολίες και μάλιστα μεγάλης έκτασης και μακράς χρονικής περιόδου. Τα καταφέραμε και βελτιώσαμε τις συνθήκες στην οικονομία και την κοινωνία μας. Η νίκη σε αυτόν τον αγώνα αποτελεί τη μοναδική μας επιλογή. Μέχρι στιγμής έχουμε δώσει επιτυχώς την πρώτη μάχη για χαλιναγώγηση της πανδημίας στη χώρα μας, αντίστοιχα οφείλουμε να κερδίσουμε και τη μάχη ανάκαμψης της οικονομίας μας.
Κλειδί οι μισθοί
- Το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα δημιουργηθούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια μετά την κατάληξη του μορατόριουμ των δανείων. Τι πιστεύετε εσείς;
- Η λογική και ένας βασικός οικονομικός συλλογισμός λένε ότι είναι πολύ πιθανό σενάριο, μετά την ολοκλήρωση του διατάγματος για την εννιάμηνη αναστολή δόσεων, να δούμε κάποια εκ των δανείων να μην επανέρχονται σε κατάσταση τακτικής εξυπηρέτησης. Αυτό, βέβαια, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις συνθήκες στην οικονομία μας περί τα τέλη του 2020 και αρχές του 2021.
Παράλληλα, ο βαθμός κατά τον οποίο θα επηρεαστούν οι μισθοί των εργαζομένων, το ύψος της ανεργίας και η έκταση απώλειας τζίρου που θα υποστούν πολλές επιχειρήσεις και κλάδοι -όπως για παράδειγμα του τουρισμού- αποτελούν τις σημαντικές παραμέτρους που θα καθορίσουν την έκταση που πιθανώς να προκύψει σε σχέση με την αδυναμία εξυπηρέτησης δανειακών υποχρεώσεων.
Οι τράπεζες είναι σε τακτική επικοινωνία με τους δανειολήπτες, προκειμένου να εξετάζεται η κατάσταση στην οποία βρίσκονται και από κοινού να επεξεργάζονται δυνητικές λύσεις, προκειμένου να αποφευχθεί τάση αθέτησης δανειακών υποχρεώσεων.
- Αν βάλουμε σε μια εξίσωση το μορατόριουμ των δόσεων και όλα τα μέτρα ελαφρύνσεων που έδωσε ΕΚΤ και ΚΤΚ στις τράπεζες, τι να αναμένουμε για τα επόμενα δύο χρόνια για τις τράπεζες;
- Μπορεί να φαντάζει μεγάλη η χρονική διάρκεια που αναφέρετε, αλλά μια περίοδος δύο ετών με τα σημερινά δεδομένα αποτελεί στην ουσία ένα μικρό χρονικό διάστημα. Εάν αναλογιστείτε ότι οι εννέα μήνες αποτελούν την περίοδο αναστολής δόσεων και έπειτα απομένουν άλλοι 15 μήνες για ομαλοποίηση των οικονομικών συνθηκών, διευθέτησης όλων των δανείων που έχουν τεθεί υπό τις πρόνοιες του σχετικού Νόμου και του Διατάγματος και χορήγησης νέων δανείων σε ένα περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις, τότε αντιλαμβάνεστε ότι μιλάμε πραγματικά για μια περίοδο κατά την οποία πολλές εξελίξεις θα τρέξουν μέσα σε μερικούς μήνες.
Έχουμε ήδη εισέλθει σε αχαρτογράφητα νερά, στα οποία όλοι καλούμαστε να οδηγήσουμε το πλοίο της οικονομίας μας σε ασφαλείς προορισμούς οικονομικής ομαλότητας και σταθερότητας.
- Πώς αξιολογείτε το αναθεωρημένο νομοσχέδιο κρατικών εγγυήσεων που επέστρεψε στη Βουλή.
- Τα δεδομένα που έχουμε ενώπιόν μας, οι εποπτικές παράμετροι όπως έχουν διαμορφωθεί τις τελευταίες εβδομάδες, οι ανάγκες που έχει η αγορά και η αποφασιστικότητα των τραπεζών για στήριξη της οικονομίας αποτελούν τους κυριότερους άξονες επιχειρησιακής δράσης του τραπεζικού τομέα τους επόμενους μήνες. Εάν Κυβέρνηση και Βουλή συμφωνήσουν για περαιτέρω μέτρα, τα οποία θα ενισχύσουν την εργαλειοθήκη στήριξης και ανακούφισης των επιχειρήσεων του τόπου, οι τράπεζες δηλώνουν τόσο την ικανότητα όσο και τη βούλησή τους για αξιοποίησή τους.
Βεβαίως, οι λεπτομέρειες του τελικού κειμένου είναι σημαντικές αλλά αυτό που έχει σημασία σήμερα είναι η αμεσότητα, με την οποία η πολιτεία και οι τράπεζες ενεργούν προς όφελος της οικονομίας, αλλά και οι διαδικασίες που θα εφαρμοστούν προς διευκόλυνση των επιχειρήσεων για πρόσβαση σε νέο δανεισμό.
Η στήριξη των νοικοκυριών και η νέα ψηφιακή πραγματικότητα
- Πώς οι τράπεζες αντιλαμβάνονται την έλλειψη ρευστότητας των επιχειρήσεων και πώς την αντιμετωπίζουν ως δέκτες;
Οι τράπεζες αποτελούν τον πιο στενό συνεργάτη των επιχειρήσεων και ο κυριότερος λόγος που τα νοικοκυριά αποκτούν πρόσβαση σε δανειοδότηση για την οικία τους, τις σπουδές των παιδιών ή άλλες ανάγκες. Η εικόνα των τραπεζών για την αγορά είναι άμεση και συνεπώς σε καθημερινή βάση βρίσκονται σε επικοινωνία με τους πελάτες τους για επισκόπηση της τρέχουσας κατάστασης και εξεύρεση βραχυπρόθεσμων λύσεων που θα στηρίξουν ουσιαστικά επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Άλλωστε οι επιλογές και τα εργαλεία που οι τράπεζες έχουν στη διάθεσή τους κρίνονται από δύο βασικούς παράγοντες: Πρώτον από τα δικά τους δεδομένα και την πολιτική που ακολουθούν σε σχέση με συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας και δεύτερον από τις εποπτικές, κανονιστικές και νομοθετικές παραμέτρους που καθορίζουν το πλαίσιο λειτουργίας τους. Κατά τη σημερινή οικονομική συγκυρία κράτος, εποπτικές αρχές και τράπεζες συγκλίνουν προς ένα βασικό συμπέρασμα: ότι η οικονομία χρειάζεται τη μεγαλύτερη δυνατή στήριξη για να αντέξει των πιέσεων που δέχεται, να διατηρήσει τις θέσεις εργασίας και να επανέλθει το συντομότερο στην ομαλότητα. Αυτά τα στοιχεία έχουν διαμορφώσει τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης της οικονομίας και των εργαζομένων, αλλά και των λύσεων που οι ίδιες οι τράπεζες εφαρμόζουν. Ως κυριότερα καταγράφω την αναστολή δόσεων, το τρίμηνο πάγωμα των πλειστηριασμών, τις άμεσες ψηφιακές λύσεις, το άνοιγμα λογαριασμών και την παροχή καρτών για άτομα που δεν είχαν και μια ευρύτερη προσέγγιση άμεσης ανταπόκρισης σε μεγάλο όγκο αιτημάτων για παροχή ρευστότητας.
Οι τράπεζες είναι αναπόσπαστο μέρος της κυπριακής οικονομίας και θα κάνουν ό,τι μπορούν στο μέτρο των δυνατοτήτων και των περιορισμών τους, προκειμένου να στηρίξουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά του τόπου μας.
- Ο κορωνοϊός βρήκε το τραπεζικό σύστημα στη φάση -ενός ψηφιακού κυρίως- μετασχηματισμού. Επιταχύνεται ή επιβραδύνεται με τις τωρινές εξελίξεις και γιατί;
- Οι λόγοι της επιτάχυνσης της ψηφιοποίησης διαδικασιών και ευρύτερων τραπεζικών εργασιών είναι προφανείς και απορρέουν από τις ανάγκες εξυπηρέτησης που δημιουργήθηκαν λόγω της πανδημίας. Αυτό για το οποίο εδώ και χρόνια οι τράπεζες πρωτοστάτησαν, δηλαδή την άμεση, αποτελεσματική και σε πολλές περιπτώσεις φθηνότερη ψηφιακή εξυπηρέτηση, γίνεται σήμερα κομμάτι της καθημερινότητας πολλών συμπολιτών μας, οι οποίοι μέχρι πρόσφατα ένιωθαν περισσότερη ασφάλεια να επισκεφτούν ένα τραπεζικό υποκατάστημα αντί να εξυπηρετηθούν ψηφιακά.
Αυτή η εικόνα αποτελεί μια κατάκτηση της κοινωνίας κατά τις εβδομάδες που η πανδημία μας κράτησε στα σπίτια μας, μια κατάκτηση την οποία δεν πρέπει να αγνοήσουμε και να την ξεχάσουμε σύντομα, αλλά αντίθετα να κτίσουμε πάνω ένα ψηφιακό, παραγωγικό, ασφαλές και ευέλικτο μοντέλο για ολόκληρη την οικονομία της χώρας μας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
