Kathimerini.gr
Ηταν μια ταραχώδης εβδομάδα στην εμπορική πολιτική των ΗΠΑ. Το περασμένο Σαββατοκύριακο ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει δασμούς 25% στο Μεξικό και στον Καναδά, λέγοντας ότι δεν κάνουν αρκετά για να ανακόψουν τη ροή μεταναστών και το παράνομο λαθρεμπόριο φαιντανύλης. Στη συνέχεια, μετά από συνομιλίες της τελευταίας στιγμής με τους ηγέτες των δύο χωρών, συμφώνησε να τους δώσει αναβολή 30 ημερών. Δεν συνέβη το ίδιο με την Κίνα. Οι δασμοί 10% που επέβαλε σε όλες τις κινεζικές εισαγωγές ισχύουν και στην Αϊόβα, εκεί όπου χτυπάει η «καρδιά» της αγροτικής Αμερικής, ενώ πολλοί φοβούνται ότι είναι θέμα χρόνου να επιστρέψουν οι δασμοί στους βόρειους και στους νότιους γείτονες της Αμερικής. Το ενδεχόμενο ενός νέου εμπορικού πολέμου προκαλεί τρόμο στις μεσοδυτικές πολιτείες, ιδιαίτερα στην Αϊόβα, μια πολιτεία με απέραντα χωράφια καλαμποκιού, σιλό αποθήκευσης σιτηρών και μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες. Ο Καναδάς, το Μεξικό και η Κίνα μαζί αντιπροσωπεύουν το ήμισυ του συνόλου των αμερικανικών αγροτικών εξαγωγών. Το 2024 οι ΗΠΑ πούλησαν αγροτικά προϊόντα 30 δισ. δολαρίων στο Μεξικό, 29 δισ. δολαρίων στον Καναδά και 26 δισ. δολαρίων στην Κίνα.
Ξαφνικά οι αγρότες αντιμετωπίζουν την απειλή αντιποίνων, που κάποιοι φοβούνται ότι θα μπορούσαν να αποδεκατίσουν την αγροτική παραγωγή της Αμερικής. Στην Αϊόβα, πρώην προπύργιο των Δημοκρατικών που από το 2016 στηρίζει σταθερά τον Τραμπ, ανησυχούν ότι οι δασμοί θα πλήξουν οριστικά την εικόνα των ΗΠΑ στα μάτια σημαντικών εμπορικών εταίρων. Το αγρόκτημα σόγιας του Ααρον Λίμαν μοιάζει με όαση ηρεμίας στην ταραχώδη έναρξη της δεύτερης θητείας Τραμπ. Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει σε λίγες εβδομάδες. «Μακροπρόθεσμα οι χώρες σε όλο τον κόσμο δεν θα μας βλέπουν ως αξιόπιστο εταίρο», λέει. Περισσότερο από το ένα πέμπτο της οικονομίας της Αϊόβα –ή 53,1 δισ. δολάρια– συνδέεται με τη γεωργία, από τη φυτική και την κτηνοτροφική παραγωγή έως την επεξεργασία και τη μεταποίηση τροφίμων. Είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός καλαμποκιού, χοίρων, αυγών και αιθανόλης της χώρας, και ένας από τους τρεις κορυφαίους παραγωγούς σόγιας. Αυτό την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη σε οποιαδήποτε μείωση αγροτικών εξαγωγών.
Η σημερινή τεταμένη κατάσταση έχει ξυπνήσει οδυνηρές μνήμες από τον εμπορικό πόλεμο που εξαπέλυσε ο Τραμπ στην πρώτη θητεία του. Μεταξύ των πιο εντυπωσιακών κινήσεων ήταν η επιβολή δασμών σε κινεζικά προϊόντα αξίας 300 δισ. δολαρίων. Το Πεκίνο απάντησε το 2018 επιβάλλοντας δασμούς 25% στις εισαγωγές αμερικανικής σόγιας, βοείου και χοιρινού κρέατος, σιταριού, καλαμποκιού και σόργου. Η κόντρα έληξε με τις χώρες να υπογράφουν εμπορική συμφωνία το 2020, βάσει της οποίας το Πεκίνο δεσμεύθηκε να αυξήσει τις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών από τις ΗΠΑ.
Εκτοτε όμως αγοράζει περισσότερα σιτηρά από χώρες όπως η Αργεντινή και η Βραζιλία, οι οποίες ξεπέρασαν τις ΗΠΑ ως ο κορυφαίος προμηθευτής καλαμποκιού της Κίνας το 2023. Στον τελευταίο εμπορικό πόλεμο «πολλοί από τους Ασιάτες αγοραστές μας άρχισαν να αναπτύσσουν σχέσεις με παραγωγούς σόγιας στη Νότια Αμερική, οι οποίοι έχουν καταλάβει όλο και μεγαλύτερο μερίδιο από την αγορά μας», προειδοποιεί ο Λίμαν, ο οποίος είναι επίσης πρόεδρος της Ενωσης Αγροτών της Αϊόβα.
Ο κίνδυνος ενός νέου γύρου εμπορικών εντάσεων σημειώνεται την ώρα που Αμερικανοί αγρότες πλήττονται ήδη από την πτώση στις τιμές των καλλιεργειών και το υψηλότερο κόστος. Το καθαρό αγροτικό εισόδημα ήταν 181,9 δισ. δολάρια το 2022, αλλά εκτιμάται στα 140,7 δισ. δολάρια το 2024, σύμφωνα με στοιχεία από το υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ, μια πτώση 23%. «Αυτός [ο εμπορικός πόλεμος] δεν έρχεται σε καλή στιγμή», δηλώνει ο Ρικ Τζάχεμς, ένας αγρότης κοντά στο Πλέινφιλντ της Αϊόβα. «Οι τιμές των εμπορευμάτων είναι χαμηλές και η τιμή των σπόρων και των λιπασμάτων ανεβαίνει». Οι επενδύσεις σε νέο εξοπλισμό μειώνονται, αντανακλώντας την ευρύτερη ύφεση. Κατασκευαστές αγροτικού εξοπλισμού, όπως η Deere, η Kinze Manufacturing και η Bridgestone/Firestone, έχουν χάσει εκατοντάδες θέσεις εργασίας στην Αϊόβα από πέρυσι.
Οι προοπτικές για τον κλάδο θα μπορούσαν να γίνουν ακόμη πιο ζοφερές εάν ο Τραμπ προχωρήσει στην επιβολή δασμών. Το λίπασμα, για παράδειγμα, θα μπορούσε να γίνει πολύ πιο ακριβό, καθώς περισσότερο από το 80% της προμήθειας ποτάσας των ΗΠΑ –ένα βασικό συστατικό– προέρχεται από τον Καναδά. Αλλά ίσως το πιο καταστροφικό αποτέλεσμα είναι η αβεβαιότητα που επικρατεί λίγο πριν από την κρίσιμη περίοδο της εαρινής φύτευσης. Οι αγρότες προσπαθούν να παραμείνουν αισιόδοξοι, παράλληλα όμως προετοιμάζονται για το χειρότερο.
