Του Παύλου Νεοφύτου
Τα άμεσα πλάνα της κυβέρνησης για χαμηλού κόστους ηλεκτρισμό στην Κύπρο περιλαμβάνουν τη διοχέτευση φυσικού αερίου, είτε αυτού της κυπριακής ΑΟΖ είτε αυτού της ΑΟΖ του Ισραήλ, προς τον τερματικό σταθμό αποϋγροποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό, ο οποίος εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμος το πρώτο τρίμηνο του 2024. Για αυτόν τον σκοπό αυτές τις μέρες το Υπουργείο Ενέργειας συντάσσει επιστολές πρόσκλησης σε πολυεθνικές εταιρείες φυσικού αερίου, από εκείνες της τοποθέτησης αγωγών μέχρι εκείνες που πωλούν στις αγορές το φυσικό αέριο, ώστε να τους παρουσιάσει τον ερχόμενο Μάιο στην Κύπρο μία εναλλακτική λύση αξιοποίησης των αποθεμάτων φυσικού αερίου στο κοίτασμα «Αφροδίτη», το οποίο θεωρείται το πιο ώριμο από πλευράς αξιοποίησης, αλλά και άλλων στην ΑΟΖ της Ανατολικής Μεσογείου. Για την κυβέρνηση ένας αγωγός φυσικού αερίου προς το Βασιλικό και ακολούθως η υγροποίηση – αποστολή του ΦΑ με πλοία προς την Ευρώπη μπορεί να καταστεί η νέα μορφή του πολυσυζητημένου έργου East Med.
Τα πιο πάνω ανέλυσε εκτενώς το βράδυ της Πέμπτης στην κρατική τηλεόραση και την εκπομπή του Αντρέα Κημήτρη, ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου, δείχνοντας έναν «δεύτερο δρόμο» για αξιοποίηση του «Αφροδίτη», που δεν είναι ο εδώ και χρόνια πολυσυζητημένος αγωγός προς τους τερματικούς σταθμούς της Αίγυπτου -«δεν μπορεί να είναι ειλημμένη απόφαση, για τον λόγο ότι πρέπει να εξηγείται και με τεχνοοικονομικούς όρους», είπε χαρακτηριστικά-, αλλά η διοχέτευση φυσικού αερίου προς την Κύπρο.
Η κυβέρνηση σχεδιάζει να ενοικιάσει την πλωτή μονάδα αεριοποίησης φυσικού αερίου (πλοίο) σε ευρωπαϊκή χώρα, μέχρι την ολοκλήρωση του τερματικού στο Βασιλικό.
Όπως εξήγησε, θα θέσουν ενώπιον των εταιρειών τη λύση τού να έρθει φυσικό αέριο στην Κύπρο, είτε από τα κυπριακά κοιτάσματα είτε από άλλα της περιοχής, διότι, τόνισε, εκδηλώθηκε ενδιαφέρον από εταιρείες που βρίσκονται στην ΑΟΖ του Ισραήλ, μεταξύ των οποίων και η ελληνικών συμφερόντων Energean, να διοχετεύσουν φυσικό αέριο στις τιμές της Ανατολικής Μεσογείου και όχι σε αυτές της Ευρώπης που είναι πιο ψηλές λόγω αυξημένης ζήτησης, προς την Κύπρο - για δύο σκοπούς:
- Για ηλεκτροπαραγωγή που θα μειώνει το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας στον καταναλωτή, μέσω του σταθμού αποϋγροποίησης που θα είναι έτοιμος το πρώτο τρίμηνο του 2024.
- Για υγροποίησή του φυσικού αερίου σε έναν άλλο μικρό τερματικό σταθμό, για σκοπούς εξαγωγής κυρίως στις αγορές της Ευρώπης. «Επειδή είναι πολύ μικρή αγορά για φυσικό αέριο η Κύπρος, θα πρέπει η ηλεκτροπαραγωγή να δουλέψει παράλληλα με τον τερματικό υγροποίησης και εξαγωγής, ώστε να μπορούν να δικαιολογήθούν αυτές οι επενδύσεις», τόνισε ο υπουργός.
Ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου ξεκαθάρισε ότι δεν είναι ειλημμένη απόφαση η διοχέτευση του φυσικού αερίου από το κοίτασμα «Αφροδίτη» προς την Αίγυπτο, αλλά υπάρχει η εναλλακτική λύση της κυβέρνησης που θα παρουσιάσει τον Μάιο στην Κύπρο σε πολυεθνικές εταιρείες.
Το δεύτερο εξάμηνο του 2024 η ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο
Η υλοποίηση του πρώτου σκοπού συνδέεται με την κατασκευή του τερματικού σταθμού αποϋγροποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό, που σύμφωνα με τον υπουργό, αναμένεται να ολοκληρωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2024. Όπως διευκρίνισε, ο σταθμός θα αποτελείται από την πλωτή μονάδα αεριοποίησης φυσικού αερίου (πλοίο) και ένα χερσαίο μέρος, που περιλαμβάνει την προβλήτα για να δένει η πλωτή μονάδα. Το πλοίο αναμένεται να παραδοθεί στην Κυπριακή Δημοκρατία τον Ιούλιο του 2023, ενώ το χερσαίο μέρος εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί από την κινεζική κοινοπραξία το δεύτερο τρίμηνο του 2024. Όμως, επειδή η ΑΗΚ, που αυτήν τη στιγμή είναι ο μοναδικός έτοιμος οργανισμός για να αρχίσει την ηλεκτροπαραγωγή με φυσικό αέριο θα χρειαστεί κάποιον χρόνο ώστε να οργανώσει τις γεννήτριες στο να καίνε φυσικό αέριο και όχι μαζούτ, η ηλεκτροπαραγωγή στην Κύπρο από φυσικό αέριο εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Εδώ ο κ. Παπαναστασίου διευκρίνισε ότι πρόκειται για εισαγόμενο και ακριβό -λόγω ζήτησης αυτήν την περίοδο- φυσικό αέριο, το οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία θα αγοράζει από τις διεθνείς αγορές, με τις τιμές τις οποίες αγοράζει η Ευρώπη. Ωστόσο εξέφρασε την εκτίμηση ότι, έστω και ακριβό, το φυσικό αέριο θα επιφέρει ελαφρά μείωση στην τιμή του ηλεκτρισμού για τον τελικό καταναλωτή της Κύπρου, δεδομένου ότι θα μειωθούν οι ρύποι.
Σχέδια για ενοικίαση της πλωτής μονάδας σε ευρωπαϊκή χώρα
Όπως αποκάλυψε, επειδή το πλοίο αεριοποίησης φυσικού αερίου της Κυπριακής Δημοκρατίας θα είναι έτοιμο τον προσεχή Ιούλιο, ενώ η ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο το δεύτερο εξάμηνο του 2024, η κυβέρνηση εξετάζει την πιθανότητα –μετά από εξασφάλιση συνένεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που χρηματοδότησε με 101 εκατομμύρια ευρώ το έργο- να μεταφερθεί σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα και μέχρι να το χρειαστεί η Κύπρος να το ενοικιάζει έναντι αμοιβής. Εξήγησε ότι αυτήν τη στιγμή τα συγκεκριμένα πλοία είναι σε μεγάλη ζήτηση στην Ευρώπη, όπου αυτό το διάστημα κατασκευάζονται πολλά τερματικά, αλλά οι κατασκεύαστριες εταιρείες αδυνατούν να τα διαθέσουν άμεσα. Σύμφωνα με τον κ. Παπαναστασίου, ένα τέτοιο πλοίο ενοικιάζεται γύρω στις 300.000 – 400.000 δολάρια την ημέρα, κάνοντας λόγο για ένα σοβαρό εισόδημα, που μπορεί να καλύψει τα επιπρόσθετα κόστη, που προέκυψαν από καθυστερήσεις στην παράδοση του τερματικού.
Τα τρία ορόσημα για το κοίτασμα «Αφροδίτη»
Όσον αφορά τη διοχέτευση του κυπριακού φυσικού αερίου στο Βασιλικό, και συγκεκριμένα αυτού στο κοίτασμα «Αφροδίτη», που θεωρείται το πιο ώριμο για αξιοποίηση και θεωρείται μεσαίο κοίτασμα (4,2 tcf) ανάμεσα στα μεγέθη που βρίσκονται στον κόσμο, ο υπουργός Ενέργειας μίλησε για κάποια ορόσημα στη συμφωνία της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη διαχειρίστρια εταιρεία Chevron, τα οποία η κυβέρνηση αναμένει ότι θα τηρήσει. Το πρώτο είναι η δεύτερη επιβεβαιωτική γεώτρηση, που όπως ανακοινώθηκε, θα γίνει εντός των επόμενων ημερών. Το δεύτερο είναι μέχρι τον Νιόβρη να παρουσιάσει η εταιρεία προς την ΚΔ το σχέδιο ανάπτυξης του κοιτάσματος, και μετά από μερικούς μήνες το τρίτο, που είναι η παρουσίαση της τελικής απόφασης επένδυσης (final investment decision), και είναι σε αυτό το ορόσημο που θα πρέπει η Chevron να αξιολογήσει, σε συνεννόηση με την Κυπριακή Δημοκρατία, προς τα πού θα διοχετευτεί το φυσικό αέριο του «Αφροδίτη». Σε αυτό το σημείο ο υπουργός ξεκαθάρισε ότι δεν είναι ειλημμένη απόφαση η διοχέτευση του φυσικού αερίου του «Αφροδίτη» προς την Αίγυπτο, αλλά υπάρχει η εναλλακτική λύση της κυβέρνησης που, όπως προαναφέραμε, θα παρουσιαστεί ενώπιον πολυεθνικών εταιρειών τον ερχόμενο Μάιο στην Κύπρο. «Σκοπός μας ειναι ο φτηνός ηλεκτρισμός για την Κύπρο. Και επειδή είναι πολύ μικρή αγορά για φυσικό αέριο η Κύπρος, θα πρέπει η ηλεκτροπαραγωγή να δουλέψει παράλληλα με το τερματικό υγροποίησης και εξαγωγής, ώστε να μπορούν να δικαιολογήθούν αυτές οι επενδύσεις», τόνισε.
Διαφοροποίηση από το προεκλογικό πρόγραμμα Χριστοδουλίδη
Τα πιο πάνω που περιέγραψε ο υπουργός Ενέργειας, δηλαδή ένας ευρύτερος σχεδιασμός που εντάσσει και την υγροποίηση φυσικού αερίου, διαφοροποιούνται από το προεκλογικό πρόγραμμα του Προέδρου Χριστοδουλίδη, που περιοριζόταν σε έναν μικρό αγωγό από κυπριακά κοιτάσματα προς την Κύπρο. Σε αυτό συμφώνησε ο κ. Παπαναστασίου, τονίζοντας ότι η κυβέρνηση ενέταξε τον σταθμό υγροποίησης για να δώσει την ευχέρεια στους επενδυτές να αποσβέσουν τις επενδύσεις τους σε μικρότερο χρονικό διάστημα. «Και γιατί βιαζόμαστε να αποσβεστούν αυτές οι επενδύσεις; Επειδή είμαστε ευρωπαϊκό κράτος και επειδή η ΕΕ έθεσε την πράσινη πολιτική, η οποία έχει μία ημερομηνία λήξεως, οποιεσδήποτε επενδύσεις γίνουν, θα πρέπει να αποσβένονται και να έχουν οικονομικό όφελος μέσα στον χρόνο που απομένει μέχρι τον χρόνο λήξης, όπως την έθεσε η Ευρωπαϊκή Πρασινη Πολιτική, δηλαδή γύρω στο 2035 – 2040», ανάφερε.
«Ο αγωγός East Med με διαφορετικό τρόπο»
Τι γίνεται πλέον με τον αγωγό East Med; Για την κυβέρνηση ο αγωγός προς το Βασιλικό και και η υγροποίση – αποστολή του φυσικού αερίου με πλοία προς την Ευρώπη, που περιέγραψε πιο πάνω, μπορεί να είναι η νέα μορφή του πολυσυζητημένου έργου. «Ο διάδρομος Ισραήλ – Κύπρος – Ελλάδα, μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: Ένας φυσικός αγωγός - σωλήνας ή ένας μισός αγωγός, που να έρθει μέχρι την Κύπρο και ακολούθως, μετά την υγροποίηση του ΦΑ, τα πλοία να πηγαίνουν στις αγορές εκείνες που θα πήγαινε ο αγωγός – σωλήνας. Ο East Med είναι ένας διάδρομος ο οποίος θα προμήθευε φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη. Τώρα απλώς γίνεται με διαφορετικό τρόπο», είπε ο κ. Παπαναστασίου.
