Του Παύλου Νεοφύτου
Το πρόβλημα που συνδέεται με την αδυναμία της αποθήκευσης ηλεκτρισμού από ΑΠΕ και ισούται με οικονομική απώλεια, όταν αυτά δίνουν μεγάλα αποθέματα ενέργειας, ήρθε για ακόμη μία φορά στην επιφάνεια, μετά τις εκταταμένες απορρίψεις παραγωγής, τόσο των μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων (πάνω από 500 κιλοβάτ) όσο και των μικρών φωτοβολταϊκών πάρκων (7,15 – 499 κιλοβάτ), από τους Διαχειριστές Μεταφοράς και Διανομής την Κυριακή και τη Δευτέρα του Πάσχα, ούτως ώστε το σύστημα παραγωγής και φορτίων να παραμείνει σε ισορροπία. Μάλιστα, όπως ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος της Συνετεχνίας Επιστημονικού Προσωπικού ΑΗΚ (ΣΕΠΑΗΚ), Σώτος Σάββα, τις συγκεκριμενες μέρες για πρώτη φορά στην ιστορία απορρίφθηκε η παραγωγή και μικρών φωτοβολταϊκών πάρκων, διότι εξαντλήθηκε η δυνατότητα απόρριψης φορτίων από τα μεγάλα–εμπορικά φωτοβολταϊκά πάρκα και τα αιολικά.
«Για αυτό ο Διαχειριστής Συστήματος Διανομής (που ανήκει στην ΑΗΚ) υποχρεώθηκε, μετά από οδηγίες του ανεξάρτητου Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), να αποσυνδέσει από το δίκτυο τα μικρά φωτοβολταϊκά συστήματα, για σκοπούς ασφαλούς λειτουργίας του ηλεκτρικού συστήματος. Τα συγκεκριμένα συστήματα διαθέτουν το Σύστημα Τηλεχειρισμού Φορτίου (Ripple Control), το οποίο επιτρέπει στον Διαχειριστή να τα αποσυνδέει όταν καταστεί αναγκαίο. Όσον αφορά τα πιο μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα, πάνω από 500 κιλοβάτ, αυτά είναι ελεγχόμενα από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς, μόνο όσον αφορά την παραγωγή τους, δηλαδή ο Διαχειριστής μπορεί να μειώνει την παραγωγή τους και όχι κατ’ ανάγκην να τα θέτει εκτός λειτουργίας», εξήγησε ο κ. Σάββα.
Ο διευθυντής του Τμήματος Ενέργειας, Χαράλαμπος Ρούσος, τόνισε στην «Κ» ότι οι αποκοπές των ΑΠΕ και η αποθήκευση ενέργειας είναι δύο διαφορετικά θέματα.
Κυρίως φθινόπωρο και άνοιξη
Οι συνθήκες που επιβάλλουν απορρίψεις ηλεκτρισμού από ΑΠΕ στην Κύπρο, δημιουργούνται κυρίως το φθινόπωρο και την άνοιξη, όταν πέφτει σε σημαντικό βαθμό η ζήτηση. Ειδικότερα, όταν οι καιρικές συνθήκες δεν απαιτούν τη χρήση θέρμανσης ή τη χρήση ψύξης, όπως συνέβη την Κυριακή και τη Δευτέρα του Πάσχα, η κατανάλωση ηλεκτρισμού διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα, τα οποία επιβάλλουν την απόρριψη ηλεκτρισμού που παράγεται από ΑΠΕ, ώστε να διαφυλάσσεται η ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος. «Και η ευστάθεια διασφαλίζεται σε ικανοποιητικό βαθμό», είπε ο κ. Σάββα, «μόνο με μείγμα παραγωγής, που να περιλαμβάνει και λειτουργία συμβατικών μονάδων της ΑΗΚ, μέχρι ενός κατώτατου επιπέδου (γύρω στα 230-240 μεγαβάτ, όταν η συνολική ζήτηση είναι κάτω από 500 μεγαβάτ), που καθορίζει ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς. ΄Έτσι, τις δύο εκείνες μέρες, που υπήρξε χαμηλή ζήτηση ανά το Παγκύπριο και είχαμε φορτία κάτω από 500 μεγαβάτ, συγκεκριμένα 480 μεγαβάτ την Κυριακή και 422 μεγαβάτ τη Δευτέρα, και συγχρόνως υπερπαραγωγή από ΑΠΕ, μίκρυνε το περιθώριο αξιοποίησης της φωτοβολταϊκής παραγωγής».
Ανάγκη για δημιουργία συστημάτων αποθήκευσης
Σύμφωνα με τον κ. Σάββα, συμβάντα όπως αυτά της Κυριακής και της Δευτέρας του Πάσχα καθιστούν τη δημιουργία συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ αναγκαία. «Φαίνεται ότι χρειάζεται η αποθήκευση τώρα. Η ΑΗΚ πρόσφατα έκανε προτάσεις, και προς το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, και προς τη ΡΑΕΚ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου), για δημιουργία συστημάτων αποθήκευσης στη Δεκέλεια, και εναπόκειται στο Υπουργείο πλέον να προβεί τάχιστα σε ενέργειες. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν ευρωπαϊκά κονδύλια, που μπορούν να δοθούν στην ΑΗΚ, για να προχωρήσει στη δημιουργία αποθηκέυσεων, τα οποία θα ωφελέσουν τη φωτοβολταϊκή παραγωγή, ούτως ώστε να μη χάνεται», είπε.
Την ίδια ώρα ανάφερε ότι το πρόβλημα που αφορά στην αποθήκευση ενέργειας απο ΑΠΕ παρατηρείται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Σύμφωνα με δημοσιεύματα, παρόμοιο πρόβλημα τις μέρες του Πάσχα είχαν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, διότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε ραγδαία ανάπτυξη στον τομέα των φωτοβολταϊκών, χωρίς να ληφθούν άλλες πρόνοιες, όπως για παράδειγμα, η αποθήκευση», τόνισε.
Για το δίκτυο
«Πολλές φορές ακούγεται δημόσια ότι το συγκεκριμένο π΄ρόβλημα δημιουργείται λόγω προβλήματος στο ηλεκτρικό δίκτυο. Δεν έχει καμία σχέση με το δίκτυο, διότι είναι έτοιμο να δεκτεί την οποιαδήποτε φωτοβολταϊκή παραγωγή, γι' αυτό και η ΑΗΚ, όταν γίνει αίτηση από ένα φωτοβολταϊκό πάρκο, λειτουργούν οι διαδικασίες και συνδέεται. Δεν είναι πρόβλημα του δικτύου, είναι πρόβλημα του συστήματος παραγωγής σε σχέση με τη ζήτηση του φορτίου. Άρα εκείνοι που αναφέρονται σε πρόβλημα του δικτύου, καλό είναι να μας πουν και τι εννοούν, όταν λένε ότι έχουμε παλιό δίκτυο ή έχουμε απαρχαιωμένο δίκτυο που δεν μπορεί να δεκτεί φωτοβολταϊκά. Εκτός αν εννοούν, ότι πρέπει η ΑΗΚ να δημιουργήσει διάσπαρτο δίκτυο σε όλη την Κύπρο, για να μπορούν να συνδέονται εύκολα τα φωτοβολταϊκά, κι εδώ μπαίνει το ερώτημα ποιος θα πληρώσει για το δίκτυο.»
Υπ. Ενέργειας: Η αποθήκευση θα αμβλύνει το πρόβλημα, αλλά δεν είναι η μόνη λύση
Από την πλευρά του το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας έχει μία διαφορετική ερμηνεία της κατάστασης. Ο διευθυντής του Τμήματος Ενέργειας, Χαράλαμπος Ρούσος, τόνισε στην «Κ» ότι οι αποκοπές των ΑΠΕ και η αποθήκευση ενέργειας είναι δύο διαφορετικά θέματα. «Αυτές οι αποκοπές αποφασίζονται από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς, ώστε το ηλεκτρικό δίκτυο να μπορεί να λειτουργεί με ασφάλεια. Όσον αφορά την αποθήκευση ενέργειας, μπορεί να βοηθήσει κάπως στο να μειωθούν οι αποκοπές των ΑΠΕ, αλλά δεν είναι σίγουρα η μόνη λύση», σημείωσε.
Οι κρατικοί σχεδιασμοί
Σύμφωνα με τον κ. Ρούσο, η αποθήκευση ενέργειας από ΑΠΕ υπάρχει μέσα στα σχέδια του Υπουργείου, ανεξάρτητα από τις αποκοπές. «Είναι κάτι που σιγά-σιγά πρέπει να αρχίσει να γίνεται και στην Κύπρο, για τον κυριότερο λόγο ότι το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου είναι απομονωμένο, δηλαδή δεν είναι διασυνδεδεμένο με οποιοδήποτε άλλο δίκτυο, γεγονός που καθιστά την αποθήκευση πιο αναγκαία», είπε. «Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορεί να γίνει αποθήκευση. Ήδη σε κάποια σχέδια χορηγιών του Υπουργείου που αφορούν μικρά συστήματα ΑΠΕ, όπως το Σχέδιο ‘‘Εξοικονομάω – Αναβαθμίζω’’, υπάρχει η πρόνοια και χορηγείται σε κάποιον βαθμό, για όσους επιλέγουν να εγκαταστήσουν και αποθήκευση στις οικίες τους ή στις επιχειρήσεις τους. Πέραν από αυτό, το Υπουργείο ετοίμασε ένα Σχέδιο, το οποίο υπέβαλε στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού, για να χορηγήσει μεγάλα συστήματα αποθήκευσης, ούτως ώστε να αρχίσει σιγά-σιγά να υλοποιούνται και αυτά τα έργα. Γνωρίζουμε ότι υπάρχει ενδιαφέρον, διότι υπάρχουν αιτήματα στη ΡΑΕΚ, για να δοθεί άδεια για συστήματα αποθήκευσης, είτε μεγάλα είτε πιο μικρά σε συδυασμό με παραγωγή ΑΠΕ. Τουλάχιστον όσον αφορά το Υπουργείο, είναι στους προγραμματισμούς μας και μελετούμε τρόπους, για να δούμε πώς μπορεί να γίνει η υλοποίηση έργων αποθήκευσης, είτε είναι μεγάλα έργα, είτε μικρά, είτε συνδυάζονται με έργα ΑΠΕ, είτε είναι αυτόνομα. Το θεσμικό πλαίσιο (λεπτομέρειες και τεχνικά θέματα) υπάρχει, το έχει ετοιμάσει η ΡΑΕΚ, για να μπορούν να λειτουργήσουν τα συστήματα αποθήκευσης και για αυτό άρχισε σιγά – σιγά να υπάρχει ενδιαφέρον», ανάφερε ο διευθυντής του Τμήματος Ενέργειας.
Οι λύσεις
Την ίδια ώρα ο κ. Ρούσος τόνισε ότι δεν θα λυθούν τα προβλήματα των αποκοπών με τη δημιουργία δύο – τριών συστημάτων αποθήκευσης, αλλά θα αμβλυνθούν σε κάποιο βαθμό, μέχρι να εγκατασταθούν περισσότερα συστήματα και να διασυνδεθεί ηλεκτρικά η Κύπρος με άλλες χώρες. Επιπρόσθετα και για να είναι δυνατή η περαιτέρω διείσδυση ΑΠΕ και η επίτευξη των εθνικών στόχων, θα πρέπει πρώτα - πρώτα, να αναβαθμιστεί το δίκτυο σε έξυπνο δίκτυο. «Την ίδια ώρα υπάρχουν περιοχές της Κύπρου, με υποσταθμούς, για να συνδέονται τα έργα ΑΠΕ, οι οποίοι έχουν κορεστεί, δεν μπορούν για παράδειγμα να ανταποκριθούν σε άλλες μονάδες φωτοβολταϊκών. Επίσης οι γραμμές μεταφοράς, σε πολλές περιοχές της Κύπρου έχουν φτάσει στα όριά τους και αν και υπάρχει ενδιαφέρον από επενδυτές, δεν μπορούν να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά πάρκα. Είτε θα πρέπει να αναβαθμιστεί ένας υποσταθμός είτε να δημιουργηθεί ένας νέος, είτε θα πρέπει να τον δημιουργήσει ο επενδυτής. Όμως όλα αυτά στοιχίζουν κάποια εκατομμύρια και χρειάζονται κάποια χρόνια για να υλοποιηθούν», εξήγησε. Μία άλλη λύση, σύμφωνα με τον κ. Ρόυσο, είναι μετά από εντολή που έδωσε η ΡΑΕΚ να εγκατασταθούν άμεσα οι έξυπνοι μετρητές στις οικίες και επιχειρήσεις, κάτι που καθυστέρησε να υλοποιηθεί από τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (που ανήκει στην ΑΗΚ), σημειώνοντας πως, όταν γίνει αυτό, η διαχείριση της ενέργειας από ΑΠΕ θα μπορεί να γίνεται πιο σωστά.
