Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Εντονη προσπάθεια καταβάλλεται για να προχωρήσει έστω και στο τέλος του 2024 η πρόταση νόμου που προνοεί τη φορολόγηση των τραπεζών. Στόχος, να πάει στην Ολομέλεια πριν από το κλείσιμο της Βουλής για τις διακοπές των Χριστουγέννων και να μην χρειαστεί να εξεταστεί εκ νέου με τη νέα χρονιά. Η προσπάθεια των βουλευτών, με την πρόταση νόμου γνωστή και ως «Πρόταση ΑΚΕΛ», είναι να μην δημιουργηθεί τελικά το Ταμείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης από το οποίο θα γίνεται η κοινωνική στήριξη με τα χρήματα που θα μαζευτούν από την έκτακτη φορολόγηση των τραπεζών βασισμένη πάνω στα κέρδη που παρουσιάζουν.
Η «ντρίπλα» ΑΚΕΛ σε σχέση με τη μη δημιουργία του εν λόγω Ταμείου είναι για να ξεπεραστεί το εμπόδιο της αντισυνταγματικότητας που έκρινε η Νομική Υπηρεσία ότι υπάρχει ενώπιον της αρχικής πρότασης. Σκοπός εξάλλου είναι να βρεθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συναίνεση για να ψηφιστεί, εάν προλάβει τελικά να πάει στην Ολομέλεια πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων. Η επιβολή του τέλους βάσει της πρότασης θα είναι 5% επί των καθαρών εσόδων από τόκους (ΝΙΙ), ενώ σύμφωνα με τη θέση του ΑΚΕΛ μία τέτοια ενέργεια δεν θα τις επηρεάσει όσο υποστηρίζουν Κεντρική Τράπεζα, Υπουργείο Οικονομικών και Σύνδεσμος Τραπεζών, αλλά ούτε θα αποθαρρυνθεί η επενδυτική κοινότητα.
Το τελευταίο διάστημα εξετάζεται παρόμοια πρόταση και από την Ελλάδα, με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας κ. Κυριάκο Μητσοτάκη να διαμηνύει πως δεν θα επιτρέψει να προχωρήσει μία τέτοια ενέργεια. Στο συνέδριο της Morgan Stanley σε συνεργασία με το Χρηματιστήριο Αθηνών (ΧΑ) στο Λονδίνο, συνέδριο στο οποίο βρέθηκαν η Τράπεζα Κύπρου και οι ελληνικές τράπεζες που έχουν παρουσία μέσω των θυγατρικών τους στην Κύπρο, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πως, η έκτακτη φορολόγηση των κερδών των τραπεζών δεν είναι ανάμεσα στους στόχους που έχουν τεθεί από την κυβέρνηση.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, δεν έχει προχωρήσει σε παρόμοια δήλωση, παρόλο που η πρόταση ΑΚΕΛ για τη φορολόγηση των κερδών των τραπεζών «παίζει» από το καλοκαίρι του 2023. Όμως, όπως διαρρέουν πηγές από το Προεδρικό, εάν και εφόσον ψηφιστεί μία τέτοια πρόταση, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην την υπογράψει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και να την αναπέμψει.
Παραμένουν αντίθετοι
Η Κεντρική Τράπεζα, το Υπουργείο Οικονομικών και ο Σύνδεσμος Τραπεζών παραμένουν κάθετα αντίθετοι στην επιβολή νέας φορολόγησης των τραπεζών. Ιδίως τώρα που ήδη έχει αρχίσει και αναμένεται σημαντική αποκλιμάκωση επιτοκίων. Εκτιμούν πως, σε μια περίοδο αναβαθμίσεων που συμπαρασύρεται θετικά και ο τραπεζικός τομέας, η έκτακτη φορολόγηση των τραπεζών είναι το τελευταίο που χρειάζεται να εφαρμοστεί.
Οι τράπεζες δε, με τον «δεκάλογο» που έχουν ετοιμάσει, σημειώνουν πως ήδη καταβάλλουν ειδικό φόρο, της τάξης του 0,15% επί των καταθέσεών τους. Είναι φόρος που τον κατέβαλλαν από την αρχή της κρίσης και δίχως κερδοφορία, αλλά εν μέσω ζημιών. Μέσω του ειδικού φόρου έχουν καταβληθεί προς το κράτος κατά τα τελευταία 10 χρόνια πέραν των 500 εκατ. ευρώ και επιβάλλεται πάνω στην καταθετική βάση του τραπεζικού τομέα και όχι επί των οικονομικών τους αποτελεσμάτων, κάτι που επιχειρείται τώρα με τον νόμο του ΑΚΕΛ. Το 2023 δόθηκαν μέσω του ειδικού φόρου στο κράτος 69 εκατ. ευρώ, το 2022 δόθηκαν 66 εκατ., το 2021 δόθηκαν 54 εκατ., το 2020 δόθηκαν 56 εκατ., το 2019 δόθηκαν 60 εκατ., το 2018 δόθηκαν 47 εκατ. και το 2017 δόθηκαν 40 εκατ. ευρώ. Άρα, μόνο μέχρι το 2017 δόθηκαν μέσω του ειδικού φόρου 400 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τις τράπεζες, δίδεται το λανθασμένο μήνυμα στους ξένους επενδυτές που έχουν ήδη επενδύσει στη χώρα, ή που θα μπορούσαν να επενδύσουν στην Κύπρο, ότι το φορολογικό καθεστώς ή και το νομικό μπορεί να διαφοροποιείται τακτικά και αναλόγως των πολιτικών διαθέσεων.
Πάντως, όπως έχουν δηλώσει κατά καιρούς οι επικεφαλής των τραπεζών στην Κύπρο, κυρίως στο πλαίσιο της παρουσίασης των οικονομικών τους αποτελεσμάτων, ή ως συμμετέχοντες σε οικονομικά φόρουμ, τα έσοδα από την επιβολή του ειδικού φόρου, ή μέρος αυτών των εσόδων, μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το κράτος προς στήριξη ευάλωτων νοικοκυριών ως μέρος μιας στοχευμένης κοινωνικής πολιτικής. Όπως έχουν δηλώσει, τα χρήματα μέσω του ειδικού φόρου καταβάλλονται ήδη από τις τράπεζες σε ετήσια βάση σε Ταμείο και δεν έχουν καμία διαφωνία να πάνε για στήριξη της κοινωνίας ή όπου κρίνεται σκόπιμο. Διαφωνούν στη βάση της επιπρόσθετης φορολόγησης.
Συγκυριακή η κερδοφορία
Κατά την εξέταση του Προϋπολογισμού της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, κ. Χριστόδουλος Πατσαλίδης, ερωτηθείς σχετικά με την προσπάθεια φορολόγησης των τραπεζών, απάντησε ότι μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Όπως εξήγησε, όταν υπάρχει ένα πλαίσιο που δεν είναι σταθερό και υπάρχουν απρόβλεπτες φορολογίες, μπορεί να υπάρξει κάποια αποθάρρυνση ξένων επενδύσεων στην Κύπρο.
Γενικότερα για τα κέρδη των τραπεζών ο διοικητής της Κεντρικής τόνισε πως, είναι συγκυριακή η υπερβολική κερδοφορία τους. Συμπλήρωσε, λέγοντας πως, ναι μεν θα συνεχίσει η κερδοφορία των τραπεζών, δίχως όμως να είναι αυτή η υπερβολική που παρουσιάζεται στο παρόν στάδιο.
