Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Την άρση της απαγόρευσης προσλήψεων στον Δημόσιο και Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα προβλέπει νομοσχέδιο που κατατέθηκε εκ νέου στην Βουλή των Αντιπροσώπων.
Την προηγούμενη Πέμπτη, 13 Φεβρουαρίου 2025 κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων νομοσχέδιο που προβλέπει την ολική άρση της απαγόρευσης που είχε εφαρμοστεί με νόμο από το 2013, μίας από τις μνημονιακές δεσμεύσεις της Κύπρου πάνω στο πρόγραμμα προσαρμογής που είχε συμφωνηθεί.
Είναι η τρίτη «back to back» αλλαγή που επηρεάζει θετικά τους δημοσίους υπαλλήλους, ακολουθούμενη από την αύξηση της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής (ΑΤΑ) το 2023 στο 66,7%, αλλά και τις γενικές αυξήσεις, με την τελευταία να είναι τον περασμένο Οκτώβρη κατά 1,5%.
Το Δημόσιο έχει κολλήσει στα…παλιά, καθώς δίχως μεταρρυθμίσεις και σύστημα αξιολόγησης που να «δουλεύει», μέτρα όπως της μονιμότητας πιθανώς να είναι περιττά και να επιβαρύνουν μακροπρόθεσμα το κράτος. Μέχρι και το «νέο» σύστημα αξιολόγησης στο Δημόσιο που εφαρμόστηκε τον Σεπτέμβρη δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, καθότι, Υπουργεία και Υπηρεσίες του Δημοσίου συνέχισαν να μοιράζουν γενναιόδωρες βαθμολογίες, επηρεάζοντας όλο το σύνολο, «χαλώντας» ουσιαστικά το δείγμα.
Η ψαλίδα των δικαιωμάτων και οικονομικών ωφελημάτων μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα μετά και από αυτό το νομοσχέδιο μεγαλώνει περισσότερο, με σαφές προβάδισμα να δίδεται στο Δημόσιο. Ο ιδιωτικός τομέας μετά την κατάθεση του νομοσχεδίου για την επιστροφή της μονιμότητας τοποθετείται ολοένα και περισσότερο σε μειονεκτικότερη θέση σε σχέση με τον δημόσιο, αφού ούτε μονιμότητα έχει, ΑΤΑ λαμβάνουν μόνο συγκεκριμένοι επαγγελματικοί τομείς και οι αυξήσεις προφανώς δεν είναι θεσμοθετημένες, ούτε δίδονται κάθε χρόνο.
Μείωση διοικητικού κόστους;
Ο περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο και στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (Ειδικές Διατάξεις) Νόμος του 2013 θεσπίστηκε το 2013 λόγω της οικονομικής κρίσης και των έκτακτων δημοσιονομικών συνθηκών που επικρατούσαν ως αποτέλεσμα αυτής, που επέβαλλαν τη λήψη μέτρων, ένα εκ των οποίων ήταν η απαγόρευση πλήρωσης για το εν λόγω έτος οποιασδήποτε κενής θέσης (πρώτου διορισμού, πρώτου διορισμού και προαγωγής και προαγωγής) στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Στη συνέχεια, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει το Υπουργείο Οικονομικών, η ισχύς του επεκτάθηκε με τροποποιητικούς νόμους για τα έτη 2014 – 2017, ενώ με νόμο του 2017 η απαγόρευση πλήρωσης θέσεων τέθηκε σε μόνιμη διευθέτηση (επ’ αόριστον).
Το εν λόγω νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων την 15/6/2022 από την προηγούμενη Κυβέρνηση και αποσύρθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών στις 30/8/2023. Στη συνέχεια μετά από πρόταση Νόμου, με την οποία συμφώνησε το Υπουργείο Οικονομικών, με την ψήφιση του Περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο και στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (ειδικές διατάξεις) (τροποποιητικού) νόμου του 2023, η απαγόρευση πλήρωσης κενών θέσεων προαγωγής και πρώτου διορισμού και προαγωγής στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, έχει αρθεί.
Το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού/ Υπουργείο Οικονομικών σημειώνει ότι η συνέχιση της απαγόρευσης πλήρωσης μόνιμων θέσεων έχει οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των μη μόνιμων υπαλλήλων, καθώς και στη μετατροπή εργοδοτούμενων ορισμένου χρόνου σε εργοδοτούμενους αορίστου, γεγονός που σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ αντίκειται στην πολιτική της Κυβέρνησης για κάλυψη των αναγκών της δημόσιας υπηρεσίας με μόνιμο προσωπικό και όχι με μη μόνιμο.
Επιπροσθέτως, σύμφωνα με το Υπουργείο, με την άρση της απαγόρευσης πλήρωσης θέσεων Πρώτου Διορισμού, θα μηδενιστεί το διοικητικό κόστος της απαίτησης για υποβολή αιτήματων από μέρους των αρμοδίων αρχών και της καταγραφής και αξιολόγησης τους από το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού αλλά και της εξέτασης και λήψης αποφάσεων από τον Υπουργό Οικονομικών και θα καταστεί δυνατή η αφιέρωση χρόνου για έξεταση των δομών των Υπηρεσιών, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί κατά τα τελευταία χρόνια λόγω των μέτρων που έχουν υιοθετηθεί για αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης (κατάργηση θέσεων, παγοποίηση θέσεων κτλ.) και προώθηση κατά προτεραιότητα των αναγκαίων ρυθμίσεων στα πλαίσια του κρατικού Προϋπολογισμού για διόρθωσή τους ή ακόμα και αξιοποίηση των πόρων του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού σε άλλες εργασίες με προστιθέμενη αξία.
Τονίζει πως είναι στον Προϋπολογισμό
Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, οι θέσεις που περιλαμβάνονται σε πακέτα αποπαγοποίησης κενών θέσεων Πρώτου Διορισμού είναι μόνιμες κενές θέσεις ή θέσεις που πρόκειται να κενωθούν λόγω αφυπηρετήσεων εντός του εκάστοτε τρέχοντος έτους και είναι και εγκεκριμένες στον Προϋπολογισμό. Σύμφωνα με το Υπουργείο, όλες οι εγκεκριμένες θέσεις στον Προϋπολογισμό προϋπολογίζονται συνολικά, με την ΑΤΑ και όλες τις συναφείς συνεισφορές του εργοδότη και κατ’ επέκταση, δεν οδηγούν σε αύξηση των δημόσιων προυπολογιζόμενων δαπανών. Με την άρση της απαγόρευσης πλήρωσης θέσεων τονίζει το ΥΠΟΙΚ πως, θα εξοικονομηθεί χρόνος/διοικητικό κόστος τόσο από τις αρμόδιες αρχές, όσο και το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, το Υπουργείο και τη Βουλή.
Συνάμα, υπογραμμίζει ότι, η κατάργηση του εν λόγω Νόμου είναι εξάλλου επιβεβλημένη για την υλοποίηση της μεταρρύθμισης της δημόσιας υπηρεσίας, ενώ σκοπός του νομοσχεδίου σύμφωνα με το Υπουργείο είναι, εκτός από τον περιορισμό των προσλήψεων μη μόνιμου προσωπικού, είναι ο δημόσιος και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας να επανέλθουν στην κανονικότητα.
Αξίζει να σημειωθεί πως, τον Οκτώβριο του 2010 το σύνολο του εργατικού δυναμικού της Κυβέρνησης ανερχόταν στους 52.604, με 42.226 μόνιμους και 10.378 έκτακτους. Η απασχόληση στην κυβέρνηση τον Ιανουάριο του 2025 ανήλθε στα 55.107 άτομα. Οι μόνιμοι υπάλληλοι ήταν στους 32.732, και οι έκτακτοι στους 12.849.
