Του Γιώργου Κακούρη
Αρκετά πίσω παραμένει σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση η Κύπρος όσον αφορά τους πανευρωπαϊκούς στόχους για τη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων με μπαταρία, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του παρατηρητηρίου της Κομισιόν για τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων.
Όσον αφορά τις μεταφορές, στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου αναφέρεται ότι «η μετάβαση στις βιώσιμες μεταφορές είναι ακόμα σε νηπιακό στάδιο».
Η ανάπτυξη είναι ραγδαία και οι στόχοι που έχουν τεθεί φαίνονται να επιτυγχάνονται, ωστόσο η χώρα έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά χρήσης ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Ε.Ε., σύμφωνα με τα όσα επίσης καταγράφει η έκθεση του Εαρινού Εξαμήνου για την Κύπρο, ενώ η μετάβαση προς βιώσιμες μεταφορές βρίσκεται «σε νηπιακό στάδιο».
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύει στην ιστοσελίδα του το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Εναλλακτικών Καυσίμων (EAFO), η επίσημη σελίδα της Κομισιόν για παρακολούθηση των σχετικών στόχων της Ε.Ε., το ποσοστό ηλεκτρικών οχημάτων με μπαταρία (BEV) και υβριδικών αυτοκινήτων στην Κύπρο βρισκόταν στο 0,37% σε σύγκριση με 6,15% κατά μέσο όρο στην Ε.Ε.
Την ίδια στιγμή, έρευνα του EAFO που καλύπτει 12 χώρες (στις οποίες δεν περιλαμβάνεται η Κύπρος), βλέπει σημαντικό ενδιαφέρον από τους καταναλωτές για μετάβαση σε ηλεκτρικό αυτοκίνητο με μπαταρία, αλλά με κύριο προβληματισμό το κόστος καθώς και τις αποστάσεις που θα μπορεί να διανύει ένα τέτοιο όχημα με μια φόρτιση.
Η έκθεση έρχεται εν μέσω της προσπάθειας της Κομισιόν αλλά και μεγάλων κρατών-μελών για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μεταξύ άλλων και της αυτοκινητοβιομηχανίας. Πρόσφατα μάλιστα, η Επιτροπή ξεκίνησε έρευνα για τις επιδοτήσεις που παρέχει η Κίνα στους παραγωγούς ηλεκτρικών οχημάτων, θέλοντας να μειώσει τον κίνδυνο κυριαρχίας των κινεζικών οχημάτων στην αγορά της Ε.Ε. λόγω καλύτερων τιμών.
Ο στόχος της προώθησης της ηλεκτρικής αυτοκίνησης δεν είναι φυσικά μόνο εμπορικός, παρά το ότι οι θεσμοί εστιάζουν τώρα στην οικονομική βιωσιμότητα και τις ευκαιρίες ανάπτυξης των περιβαλλοντικών πολιτικών που τέθηκαν σε εφαρμογή την περασμένη πενταετία. Μια από αυτές τις πολιτικές αφορά τον στόχο για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις μεταφορές κατά 90% μέχρι το 2050, βάσει της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της Στρατηγικής για τη Βιώσιμη και Έξυπνη Κινητικότητα.
Το 2019, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που επικαλείται ο EAFO, οι μεταφορές ήταν τομέας με τις μεγαλύτερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, και το 60,6% των εκπομπών από τον τομέα αυτό προερχόταν από τα επιβατικά αυτοκίνητα.
Στοιχεία για Κύπρο
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του EAFO, στην Κύπρο το ποσοστό των ελαφρών οχημάτων (επιβατικά και βαν) με εναλλακτικά καύσιμα (ηλεκτρικά αυτοκίνητα BEV και υβριδικά αυτοκίνητα) βρίσκεται μόλις στο 0,37% (3.184 οχήματα το 2023 από σύνολο 727.583), σε σύγκριση με 6,15% κατά μέσο όρο στην Ε.Ε. (περίπου 18 εκατομμύρια από 290 εκατομμύρια οχήματα).
Όσον αφορά το ποσοστό των νέων εγγραφών οχημάτων με εναλλακτικές μορφές καυσίμων στην Κύπρο, αυτό ανέρχεται στο 9,28% (εκ των οποίων 5,65% ηλεκτρικά οχήματα και 3,63% υβριδικά). Σύμφωνα με την ιστοσελίδα τα στοιχεία αυτά αφορούν το 2023 και έχουν συγκεντρωθεί από το παρατηρητήριο από διαφορετικές πηγές, με τελευταία ανανέωση τις 17 Ιουνίου φέτος. Συγκριτικά, το ποσοστό νέων εγγραφών στην Ε.Ε. για το 2023 ήταν 25,36% και για το 2024 μέχρι στιγμής ήταν 22,69%. Όσον αφορά πάντως την ανάπτυξη σημείων φόρτισης, τα στοιχεία για την Κύπρο δείχνουν σημαντική αύξηση το 2023, σε 329 σημεία φόρτισης από 67 που είχαν καταγραφεί το 2022 (αύξηση κατά 262). Για το 2024 μέχρι στιγμής καταγράφεται η ύπαρξη 403 σημείων φόρτισης (αύξηση κατά 74).
Σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί από τις Αρχές της Κύπρου όσον αφορά την αύξηση την ηλεκτρικών και υβριδικών και άλλων οχημάτων με εναλλακτικά καύσιμα μέχρι το 2025 αλλά και μέχρι το 2030 έχουν υπερκαλυφθεί, κάτι που ισχύει και για τους στόχους για τις υποδομές επαναφόρτισης.
Καλό, αλλά κοστίζει
Πρόσφατη έρευνα πάντως από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Εναλλακτικών Καυσίμων (EAFO) σε δώδεκα κράτη-μέλη της Ε.Ε. (δεν περιλαμβάνεται η Κύπρος), οι τάσεις μεταξύ των καταναλωτών βλέπουν θετικά τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα με μπαταρίες (BEV), με το 57% των οδηγών συμβατικών αυτοκινήτων να σκέφτονται να κάνουν την αλλαγή, και το 33% να σκέφτεται να το κάνει τα επόμενα πέντε χρόνια.
Οι συμμετέχοντες αναγνώρισαν το ότι η χρήση αυτών των οχημάτων βοηθά στους στόχους περιορισμού της κλιματικής αλλαγής, αλλά και πως τα οχήματα αυτά είναι αποδοτικά ως προς το κόστος τους. Ωστόσο, τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων σημείωναν πως το κόστος αγοράς τέτοιων αυτοκινήτων αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα.
Στην έκθεση του EAFO σημειώνεται πως τα κύρια εμπόδια στην εξάπλωση της χρήσης BEV τα τελευταία δέκα χρόνια ήταν οι ψηλές τιμές, οι αποστάσεις που μπορούσαν να καλύψουν χωρίς να χρειαστούν φόρτιση, και το κατά πόσο υπήρχαν αρκετά σημεία φόρτισης. Σύμφωνα με το παρατηρητήριο έχει γίνει πρόοδος καθώς το κόστος των μπαταριών για αυτοκίνητα έχει μειωθεί κατά 90%, οι αποστάσεις με μια φόρτιση αυξήθηκαν από περίπου 100 με 150 χιλιόμετρα σε πάνω από 400 χιλιόμετρα, ενώ το δίκτυο σημείων φόρτισης βελτιώνεται.
Σύμφωνα με τα ευρήματα πάντως, το κύριο μειονέκτημα των οχημάτων αυτών για τους οδηγούς είναι το κόστος, με την τιμή ενός αυτοκίνητου να καταγράφεται ως το πρώτο σε σημασία εμπόδιο σε όλες τις χώρες που καλύπτει η έρευνα. Η διάμεση τιμή που οι ερωτηθέντες στο σύνολό τους ήταν έτοιμοι να πληρώσουν για νέο ή μεταχειρισμένο BEV ήταν τα 20 χιλιάδες ευρώ, ενώ το 46% των οδηγών BEV που συμμετείχαν ανέφεραν πως πλήρωσαν πάνω από 40 χιλιάδες, το 40% πλήρωσαν μεταξύ 20 και 40 χιλιάδων ευρώ, το 11% μεταξύ 10 και 20 χιλιάδων και το 2% λιγότερες από 10 χιλιάδες ευρώ.
Η απόσταση που μπορεί ένα τέτοιο αυτοκίνητο να διασχίσει με μια φόρτιση ήταν μεν εμπόδιο στην αγορά για τους ερωτηθέντες (από χώρες με μεγαλύτερες αποστάσεις από την Κύπρο), αλλά και πάλι λιγότερο σημαντικό από την τιμή.
Το 34% των οδηγών που συμμετείχε στην έρευνα δήλωσε πως προτιμά ένα όχημα που να μπορεί να καλύψει μίνιμουμ αποστάσεις 300 με 500 χιλιόμετρα, ενώ το 47% προκρίνει αποστάσεις 500 χιλιομέτρων και πάνω.
Η έρευνα του EAFO, του επίσημου παρατηρητηρίου της Ε.Ε. (alternativefuels-observatory.ec.europa.eu/) για στοιχεία που αφορούν τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων και υποδομών και για παρακολούθηση των σχετικών στόχων, είχε δείγμα 19.000 περίπου ατόμων από το Βέλγιο, τη Δανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, τη Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, τις Κάτω Χώρες, τη Σλοβενία, την Ισπανία και τη Σουηδία.
«Νηπιακό στάδιο»
Παρά την πρόοδο που έχει γίνει, τον μακρύ δρόμο που έχει να διανύσει η Κύπρος τον καταγράφει και η φετινή έκθεση για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, η οποία καταγράφει ως μία από τις κύριες προκλήσεις για την ανταγωνιστικότητα της χώρας την ανεπαρκή εξάπλωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την καθυστέρηση της μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία.
Ειδικότερα όσον αφορά τις μεταφορές, στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου αναφέρεται ότι «η μετάβαση στις βιώσιμες μεταφορές είναι ακόμα σε νηπιακό στάδιο», καθώς η χώρα εκτός από το ότι δεν έχει σιδηρόδρομο και μόλις 13% ταξιδεύουν με δημόσιες μεταφορές, η κυκλοφοριακή συμφόρηση παραμένει υψηλή.
Παράλληλα, σημειώνεται, η χώρα έχει «ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά» εξάπλωσης του ηλεκτρικού αυτοκινήτου στην Ε.Ε., με τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα με μπαταρία να αποτελούν μόλις 0,1% του στόλου. Στην έκθεση γίνεται λόγος πάντως για «190 δημόσια προσβάσιμα σημεία φόρτισης», ή ένα για κάθε έξι οχήματα με τον μέσο όρο στην Ε.Ε. να είναι ένα για κάθε δέκα.
