Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Μπορεί να χρειάστηκαν περισσότερα από δύο χρόνια για να εφαρμοστεί και στις κυπριακές τράπεζες ο ευρωπαϊκός κανονισμός για τις άμεσες πληρωμές, όμως σε ένα μήνα, και συγκεκριμένα στις 9 Ιανουαρίου θα δημιουργηθεί μία νέα πραγματικότητα για τον Κύπριο πελάτη πιστωτικών ιδρυμάτων. Η ζωή του Κύπριου πελάτη τράπεζας γίνεται ένα «σκαλί» πιο εύκολη, αφού τα χρήματα ενός πληρωτή θα πιστώνονται στον λογαριασμό του παραλήπτη μόνο μέσα σε διάστημα 10 δευτερολέπτων, σε οποιαδήποτε χώρα της ζώνης του SEPA (33 χώρες), 24 ώρες το 24ωρο, αντί σε 1 - 2 ημέρες από την ημερομηνία αποστολής του εμβάσματος που ίσχυε μέχρι και σήμερα. Ήταν Νοέμβριος του 2022 όταν ψηφίστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η πρόταση για υποχρεωτική χρήση των «Instant Credit Transfers» από όλα τα κράτη-μέλη του SEPA και έτσι και ο Κύπριος πελάτης τραπεζών θα μπορεί να στέλνει τραπεζικό έμβασμα σε οποιαδήποτε τράπεζα κράτους-μέλους του SEPΑ σε 10 δευτερόλεπτα. Στα αυτόματα εμβάσματα SEPA (SEPA Credit Transfer Instant Payments) που βασικά αποτελούν μετεξέλιξη των SEPA Credit Transfers, είχε αναφερθεί η «Κ» και σε ρεπορτάζ της τον Νοέμβρη του 2022, όταν ψηφίστηκε η πρόταση για υποχρεωτική χρήση τους από τα κράτη-μέλη του SEPA.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» από τραπεζικές πηγές, παρόμοια εφαρμογή «IRIS» για τα κυπριακά δεδομένα όπως υπάρχει στην Ελλάδα, θα εκκινήσει προς τα τέλη του δεύτερου εξαμήνου του 2025.
Μία πτυχή που είναι πολύ σημαντική και που χρήζει να υπογραμμισθεί, είναι ότι σε ένα μήνα γίνεται μία υιοθέτηση κανονισμού που φέρνει αλλαγές και στον επιχειρηματικό κόσμο, καθώς οι συναλλαγές για τις παραγγελίες μέσω εμβασμάτων παραδείγματος χάριν, θα πραγματοποιούνται επίσης άμεσα. Ο κανονισμός δεν έχει εφαρμογή μόνο για εμβάσματα που αφορούν πελάτες λιανικής τραπεζικής, αλλά για όλους, προσθέτοντας ένα πλεονέκτημα και στη ζωή του Κύπριου επιχειρηματία. Συνάμα, οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών θα πρέπει να εφαρμόζουν άρτια και επικαιροποιημένα μέτρα ανίχνευσης και πρόληψης, ώστε να αποφεύγεται η μεταφορά ποσών σε λάθος λογαριασμό λόγω απάτης, ή σφάλματος. Για τον σκοπό αυτό, οι πάροχοι που δραστηριοποιούνται στην Ε.Ε. θα πρέπει αμέσως, χωρίς πρόσθετες επιβαρύνσεις ή τέλη, να παρέχουν υπηρεσίες για την επαλήθευση της ταυτότητας του δικαιούχου.
Κληθείς να σχολιάσει την υιοθέτηση του κανονισμού της 9ης Ιανουαρίου 2025, ο εκπρόσωπος του Διοικητικού Συμβουλίου του European Payments Council (EPC) Κύπρου, Ελλάδας, Μάλτας, Ιρλανδίας και μέλος του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, κ. Μάριος Νικολάου, υπέδειξε ότι θα γίνει κάτι «επαναστατικό» για τα κυπριακά – τουλάχιστον– δεδομένα. «Ένας πολίτης ή μία εταιρεία θα μπορεί να στέλνει ένα έμβασμα είτε στην Κύπρο είτε στο εξωτερικό σε οποιαδήποτε τράπεζα και βάσει της νομοθεσίας θα πρέπει τα χρήματα που έχει στείλει να πιστώνονται στον λογαριασμό που επιθυμεί μέσα σε 10 δευτερόλεπτα, κάτι που μέχρι τώρα γίνονταν σε μία ημέρα, μπορεί και σε δύο», σχολίασε ο κ. Νικολάου. Ο κ. Νικολάου ξεκαθάρισε ότι όλες οι χώρες θα ευθυγραμμισθούν στις 9 Ιανουαρίου για πληρωμές που θα γίνονται και ενδοτραπεζικά και διατραπεζικά (domestic and cross boarder).
Δεν είναι IRIS
Ο κανονισμός της 9ης Ιανουαρίου δεν είναι η γνωστή σε πολλούς από εμάς, ως πλατφόρμα «IRIS» που χρησιμοποιείται στην Ελλάδα και δεν θα πρέπει να παρερμηνευθεί ότι η Κύπρος θα έχει από τις 9 Ιανουαρίου τέτοια πλατφόρμα. Ο κανονισμός της 9ης Ιανουαρίου θα υιοθετηθεί και από την Ελλάδα και το «IRIS» στην Ελλάδα θα δουλεύει επιπρόσθετα της οδηγίας, ενισχύοντας την εμπειρία του χρήστη στις πληρωμές. Η Κύπρος θα έχει «μειονέκτημα» σε σχέση με το «IRIS» στην Ελλάδα ακόμα και μετά τις 9 Ιανουαρίου 2025, καθώς μέσω «IRIS» μεταφέρονται χρήματα όχι μέσω Ibanκαι αριθμού λογαριασμού, αλλά μέσω απλώς ενός τηλεφωνικού αριθμού. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» από τραπεζικές πηγές, παρόμοια εφαρμογή «IRIS» για τα κυπριακά δεδομένα όπως υπάρχει στην Ελλάδα, θα εκκινήσει προς τα τέλη του δεύτερου εξαμήνου του 2025. Με το IRIS γίνονται μεταφορές χρημάτων γνωρίζοντας μόνο το κινητό τηλέφωνο του παραλήπτη, πληρώνονται επαγγελματίες απλώς με τον Αριθμό Φορολογικού Μητρώου τους (Α.Φ.Μ.), ή με σάρωση ενός QR Code. Αντίστοιχη λειτουργία για μεταφορές χρημάτων μόνο μέσω τηλεφωνικού αριθμού παρείχαν τράπεζες μέχρι σήμερα στην Κύπρο, όπως η Τράπεζα Κύπρου με το QuickPay και η Ελληνική Τράπεζα με το ContactPay. Η διαφορά ωστόσο είναι ότι η μεταφορά χρημάτων σε αυτές τις τράπεζες μέσω τηλεφωνικού αριθμού γίνεται άμεσα μόνο αν ο πληρωτής και ο παραλήπτης είναι πελάτες στην ίδια τράπεζα. Μέσω «IRIS» πρόσβαση έχουν όλοι οι πληρωτές ή οι παραλήπτες που είναι πελάτες τραπεζικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα.
Πρόσθετη δικλίδα ασφαλείας
Όπως ενημέρωσε και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου με σχετική ανακοίνωση, έως τις 9 Οκτωβρίου 2025 βάσει του ίδιου κανονισμού, οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών πρέπει να προσφέρουν στους πελάτες τους υπηρεσία για την επαλήθευση του δικαιούχου στον οποίο ο πληρωτής σκοπεύει να αποστείλει μεταφορά πίστωσης (verification of payee). Πρακτικά, τότε θα γίνει «ένα ακόμα βήμα μπροστά», που σχετίζεται με την ασφάλεια τέτοιων πληρωμών και θα αποτελεί αναβάθμιση του κανονισμού που θα δούμε να εφαρμόζεται σε ένα μήνα από τώρα.
Η προαναγγελία
Τον Σεπτέμβρη του 2022 στο πλαίσιο συνέντευξης του προέδρου του European Payments Council, Javier Santamaria, στην «Κ», είχε δοθεί μια «γεύση» για τον κανονισμό που θα υιοθετηθεί στις 9 Ιανουαρίου 2025. Ο κ. J. Santamaria είχε υποδείξει πως, η πλήρης εφαρμογή του συστήματος Sepa Credit Transfers Instant (SCT) σε όλη τη ζώνη του SEPA, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, θα επέτρεπε στις κυπριακές τράπεζες να προσφέρουν λύσεις άμεσων πληρωμών που βασίζονται σε πραγματικό χρόνο (real time) επί 24ώρου βάσεως (24/7) και θα προσφέρονταν σε όλους τους πελάτες τους (καταναλωτές, επιχειρήσεις, εμπόρους και δημόσιες διοικήσεις).
