Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Αμετάβλητα διατήρησε τα βασικά της επιτόκια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) την περασμένη Πέμπτη στη συνεδρίαση του Διοικητικού της Συμβουλίου, όμως οι Κύπριοι ήδη απολαμβάνουν μια μικρή «ανάσα» στα δανειστικά τους επιτόκια από την απόφαση του Ιουνίου, της τάξης του 0,25%. Ποσοστό που αν και είναι λίγο -σε σχέση με τις αυξήσεις επιτοκίων που έχουν συσσωρευτεί από το καλοκαίρι του 2022- η δόση που καλούνται να δώσουν στην τράπεζα οι Κύπριοι είναι μικρότερη από αυτή που είχαν ενώπιον τους τον περασμένο Μάιο.
Το βλέμμα ωστόσο είναι στραμμένο στις επόμενες κινήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σχετικά με τις αποφάσεις της που σχετίζονται με τη νομισματική πολιτική. Οι αναλυτές βλέπουν πιθανή νέα μικρή μείωση από τον Σεπτέμβριο του 2024, γεγονός που θα λειτουργήσει υπέρ των δανειοληπτών. Δύσκολη η εξίσωση, εντούτοις, καθώς ο πληθωρισμός πλέον δεν πηγάζει λόγω των τιμών της ενέργειας για παράδειγμα, αλλά είναι ο λεγόμενος «εσωτερικός», που πολεμάται δυσκολότερα. Γι’ αυτό υπάρχει και μεγάλη πιθανότητα να μην δούμε μείωση στα επιτόκια από τον Σεπτέμβριο και η ΕΚΤ να κρατήσει στάση αναμονής. Όπως αναφέρθηκε στην συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε την προηγούμενη Πέμπτη από τους επικεφαλής της ΕΚΤ, την πρόεδρο Κριστίν Λαγκάρντ και τον αντιπρόεδρο κ. Λουίς Ντε Γκίντος, δεν υπάρχει εκ των προτέρων δέσμευση για συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων. Δήλωσαν έτοιμοι να προσαρμόσει η ΕΚΤ όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της εντός των ορίων της εντολής που της έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον μεσοπρόθεσμο στόχο και να διαφυλαχθεί η ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.
Ενδεικτική και η δήλωση του απερχόμενου προέδρου του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου και CEO της Τράπεζας Κύπρου Πανίκου Νικολάου κατά την Ετήσια Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου για το 2024 σε σχέση με τα επιτόκια. Είχε αναφερθεί στις αποφάσεις της ΕΚΤ για μείωση των βασικών της επιτοκίων που είχαν γίνει 10 ημέρες νωρίτερα, λέγοντας ότι ο ρυθμός μείωσης των δανειστικών επιτοκίων στην Κύπρο θα είναι ταχύτερος, αφού τα περισσότερα δάνεια είναι σε κυμαινόμενα επιτόκια και φυσικά είναι και πιο ευαίσθητα στις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής. Τότε, είχε δηλώσει πως, ο ρυθμός μείωσης των επιτοκίων στην Κύπρο θα είναι πιο γρήγορος από την υπόλοιπη Ευρώπη, όπως είχε γίνει όμως και στην άνοδό τους από τον Ιούλιο του 2022.
Αναμένοντας τους αριθμούς
Ενδιαφέρον θα έχει να δούμε πώς επηρεάστηκαν «επί του εδάφους» τα δανειστικά επιτόκια επακριβώς στην Κύπρο, καθώς τα τελευταία ποσοστά αφορούν τον Μάιο του 2024, μήνα που δεν είχαν ακόμη ανακοινωθεί οι μειώσεις της ΕΚΤ. Τον Μάιο το επιτόκιο που αφορά καταναλωτικά δάνεια είχε αυξηθεί στο 6,49%, σε σύγκριση με 6,43% τον Απρίλιο, ενώ το επιτόκιο που αφορά δάνεια για αγορά κατοικίας είχε μειωθεί στο 4,53%, σε σύγκριση με 4,7% τον Απρίλιο του 2024. Το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά μέχρι 1 εκατ. είχε μειωθεί στο 5,27%, σε σύγκριση με 5,58% τον Απρίλιο, ενώ το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά άνω του 1 εκατ. ευρώ είχε αυξηθεί στο 6,32%, σε σύγκριση με 5,8% τον Μάιο.
Πάντως, η ψαλίδα ήταν αρκετά μεγάλη μεταξύ καταθετικών επιτοκίων και δανειστικών. Το επιτόκιο για καταθέσεις προθεσμίας έως ενός έτους από νοικοκυριά είχε μειωθεί στο 2,02%, σε σύγκριση με 2,16% τον Μάιο, ενώ το αντίστοιχο επιτόκιο για καταθέσεις από μη χρηματοδοτικές εταιρείες είχε αυξηθεί στο 2,29%, σε σύγκριση με 1,82% τον Μάιο του 2024.
Στο 2,2% ο πληθωρισμός
Κατά την ίδια ετήσια συνέλευση, ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου κ. Χριστόδουλος Πατσαλίδης, είχε παρουσιάσει στην ομιλία του δεδομένα για την Κύπρο και τις προβλέψεις της Κεντρικής. Όπως χαρακτηριστικά είχε πει, σε συγκριτικά καλύτερη θέση σε σχέση με τους Ευρωπαίους εταίρους κινείται και ο πληθωρισμός στην Κύπρο, ο οποίος από το ψηλό επίπεδο του 10,6% τον Ιούλιο του 2022, υποχώρησε σημαντικά και βρίσκεται πλέον κοντά στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%, φθάνοντας το 2,2% το πρώτο πεντάμηνο του 2024. Με βάση τις τελευταίες προβλέψεις της ΚΤΚ -όπως είχε πει- ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 2,1% το 2024.
Αναφορικά με τον ρυθμό ανάπτυξης είχε τονίσει πως, τα τελευταία χρόνια υπερβαίνει των περισσότερων Ευρωπαίων εταίρων και προβλέπεται από την ΚΤΚ στο 3% σε σύγκριση με 0,9% για τη Ζώνη του Ευρώ για ολόκληρο το 2024. Για τα επόμενα έτη, και σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΚΤΚ -Ιουνίου 2024- ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται στο 3,1% για το 2025 και στο 3,2% το 2026. Τέλος, για την αγορά εργασίας είχε πει πως, παρουσιάζει ανθεκτικότητα, καθώς το ποσοστό ανεργίας το πρώτο τρίμηνο του 2024 μειώθηκε στο 6% σε σχέση με 6,8% το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023, ενώ σύμφωνα με τις προαναφερθείσες προβλέψεις της ΚΤΚ, για ολόκληρο το 2024 η ανεργία προβλέπεται να κυμανθεί στο 5,7%.
Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή τον Ιούνιο 2024 αυξήθηκε κατά 3% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2023, ενώ σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα αυξήθηκε κατά 0,4%. Για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου 2024 σημειώθηκε αύξηση 2,3% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Συγκριτικά με τον Ιούνιο του 2023, οι κατηγορίες Στέγαση, Ύδρευση, Ηλεκτρισμός και Υγραέριο (6,4%) και Εστιατόρια και Ξενοδοχεία (5,3%) παρουσίασαν την μεγαλύτερη θετική μεταβολή. Σε σχέση με τον Μάιο 2024, η μεγαλύτερη μεταβολή καταγράφηκε στις κατηγορίες Εστιατόρια και Ξενοδοχεία (2,0%) και Μεταφορές (- 1,5%).
Για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου 2024 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, η μεγαλύτερη μεταβολή παρατηρήθηκε στην κατηγορία Εστιατόρια και Ξενοδοχεία (5,7%). Η μεγαλύτερη μεταβολή στις οικονομικές κατηγορίες συγκριτικά τόσο με τον Ιούνιο του 2023 όσο και με τον προηγούμενο μήνα παρατηρήθηκε στην κατηγορία Ενέργεια, με ποσοστό 9,0% και -1,7% αντίστοιχα.
