Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Μειώθηκαν κατά 90 εκατομμύρια ευρώ τα χρήματα που δικαιούται να λάβει η Κύπρος από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», παράδοξο μεν, αλλά, το ανώτατο ποσό που θα καταφέρει να λάβει η Κύπρος από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας βάσει του πλάνου που εγκρίθηκε, μειώθηκε στα 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ, από τα 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά πως οι επιδόσεις της Κύπρου είναι καλύτερες από τις αναμενόμενες και από τα στοιχεία που είχε ενώπιόν της, όταν έγινε ο σχεδιασμός του όλου εγχειρήματος για να δημιουργηθεί το Ταμείο. Τα αρχικά νούμερα των 1,2 δισ. ήταν βασισμένα σε οικονομικές προβλέψεις του 2020, και έτσι, σε μερικά κράτη που είχαν καλύτερες επιδόσεις η Κομισιόν αποφάνθηκε ότι χρειάζονται λιγότερα χρήματα και για κάποια που είχαν χειρότερες επιδόσεις, αποφάσισε ότι χρειάζονται περισσότερα χρήματα από το Ταμείο. Πρακτικά, δεν μειώθηκαν τα 750 δισεκατομμυρίων ευρώ του Ταμείου Ανθεκτικότητας, αλλά, έγινε να πούμε σωστά, μια ανακατανομή. Τον Ιούνιο του 2022 η Κομισιόν είδε ξανά τα δεδομένα των κρατών και έτσι η Κύπρος είδε μία «καλή μείωση κονδυλίων». Το πλάνο του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που η Κομισιόν έχει εγκρίνει για την Κύπρο, περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις σε 13 θεματικές συνιστώσες. Το ύψος αυτών αναπροσαρμόστηκαν στα 1,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 916 εκατ. ευρώ αφορούν χορηγίες και 200 εκατ. ευρώ δανεισμό.
Την ίδια ώρα, η Κύπρος πήρε και ένα «προκαταρκτικό ναι» για τα πρώτα 85 εκατ. ευρώ που έχει αιτηθεί από το Ταμείο. Οι μεταρρυθμίσεις που προχώρησε από τον προηγούμενο χρόνο με τα 14 ορόσημα αξιολογήθηκαν και εκτός απροόπτου αρχές Δεκεμβρίου θα εκταμιευθούν προς το κυπριακό κράτος τα χρήματα. Έως τώρα η Κύπρος έχει λάβει 157 εκατ. ευρώ ως προκαταβολή τον Σεπτέμβριο του 2021, όπως άλλωστε και όλα τα κράτη που συμμετείχαν στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις μέχρι και το 2026. Τα 14 ορόσημα που προχώρησε η Κύπρος τον τελευταίο χρόνο καλύπτουν μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, στους τομείς της ενεργειακής απόδοσης και της κυκλικής οικονομίας, της καταπολέμησης της διαφθοράς και της διαφάνειας, αφορούν μέτρα στον χρηματοπιστωτικό τομέα και τη δημόσια διοίκηση, στον τομέα των ψηφιακών δεξιοτήτων, καθώς και στο σύστημα ελέγχων της Κύπρου για την εφαρμογή του πλάνου που έχει εγκριθεί.
Σε 4 εβδομάδες
Η Κομισιόν όπως είναι γνωστό έχει αποστείλει τη θετική προκαταρκτική αξιολόγησή της σχετικά με τα ορόσημα που απαιτούνταν από την Κύπρο για την πληρωμή των 85 εκατ. ευρώ στην Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή (ΟΔΕ), ζητώντας γνώμη. Η γνώμη της Επιτροπής αυτής, η οποία θα εκδοθεί το αργότερο εντός τεσσάρων εβδομάδων, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στην αξιολόγηση της Επιτροπής. Μετά τη γνωμοδότηση της ΟΔΕ, η Επιτροπή θα εκδώσει τελική απόφαση σχετικά με την εκταμίευση των χρημάτων, σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης, μέσω επιτροπής επιτροπολογίας. Η εκταμίευση προς την Κύπρο θα πραγματοποιηθεί κατόπιν της έκδοσης της απόφασης από την Επιτροπή. Σημειώνεται ότι τα ποσά που εκταμιεύονται στα κράτη μέλη δημοσιεύονται στον πίνακα αποτελεσμάτων για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα, ο οποίος δείχνει την πρόοδο της εφαρμογής των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Η Κύπρος έλαβε ένα «προκαταρκτικό ναι» για τα πρώτα 85 εκατ. ευρώ που έχει αιτηθεί από το Ταμείο.
Προς πράσινη οικονομία
Συνολικά έξι ορόσημα από την πρώτη αίτηση πληρωμής σχετίζονται με την πράσινη μετάβαση. Αυτές περιλαμβάνουν τη μεταρρύθμιση για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (TSOC) από την υπάρχουσα Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ). Αυτή η μεταρρύθμιση θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, δημιουργώντας προϋποθέσεις για τη συμμετοχή νέων επενδυτών στην παραγωγή, αποθήκευση, συγκέντρωση, ανταπόκριση στη ζήτηση και προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας. Η πράσινη μετάβαση υποστηρίζεται περαιτέρω από την τροποποίηση των Κανόνων Μεταφοράς και Διανομής (TDRs) και των Κανόνων Διαπραγμάτευσης και Διακανονισμού (TSR) για να επιτρέπεται στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης να συμμετέχουν στη χονδρική πώληση αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας. Την ίδια ώρα, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ενίσχυση της Κυκλικής Οικονομίας στην Κύπρο εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο. Το Σχέδιο καθορίζει ενέργειες για τη δημιουργία μιας «κυκλικής κουλτούρας» μεταξύ των πολιτών και των επιχειρηματιών, που υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις μέσω ενός προγράμματος χορηγιών και δημιουργούν την απαραίτητη υποδομή. Επιπλέον, αρκετές επενδύσεις που περιλαμβάνονται σε αυτά τα 85 εκατ. ευρώ υποστηρίζουν την πράσινη μετάβαση της Κύπρου, όπως η προώθηση της ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις τις κοινότητες και στον δημόσιο τομέα, επενδύσεις στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην εξοικονόμηση ενέργειας από δημόσιες αρχές και ΜΚΟ και στη διευκόλυνση της μετάβασης των τοπικών κοινοτήτων προς τον μετριασμό και την προσαρμογή του κλίματος.
Και για τεχνολογία
Δύο από τα 14 ορόσημα του πρώτου πακέτου που απελευθερώνουν 85 εκατ. ευρώ σχετίζονται με την ψηφιακή μετάβαση. Πρώτον, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις ηλεκτρονικές δεξιότητες έχει εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο με στόχο την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλη την κυπριακή κοινωνία. Το Σχέδιο Δράσης περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων μέτρα όπως στην ανάπτυξη πλατφόρμας ηλεκτρονικής μάθησης, καθώς και επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές για την υποστήριξη της ψηφιακής μάθησης. Το δεύτερο ορόσημο αφορά επενδύσεις για την ενίσχυση της αυθεντικότητας των παραδοσιακών κυπριακών προϊόντων με βάση τη χρήση προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών. Πιο συγκεκριμένα, αυτά θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη ενός μηχανισμού για τον έλεγχο γνησιότητας τουλάχιστον τριών κατηγοριών κυπριακών προϊόντων (γαλακτοκομικά προϊόντα, μέλι και οινοπνευματώδη ποτά) που μπορούν να επηρεάζονται από νοθεία και απάτη.
