Money Review
Σοκ, αμηχανία, φόβος. Τα συναισθήματα αυτά κυριαρχούν στην Ευρώπη, που βλέπει τους Ταλιμπάν να αναλαμβάνουν χωρίς μεγάλες αντιστάσεις τον έλεγχο του Αφγανιστάν γυρίζοντας μέσα σε 10 ημέρες τον χρόνο περίπου… 20 χρόνια πίσω. Πρόκειται για μία χώρα στην οποία η Ένωση και τα κράτη μέλη της διέθεσαν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ τα τελευταία χρόνια για να στηρίξουν τη σταθερότητα και να ανακόψουν το κύμα των προσφύγων. Μία νέα προσφυγική κρίση βρίσκεται τώρα στα σκαριά ξυπνώντας μνήμες από το 2015.
Όταν η αμερικανική κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν αποφάσισε την πλήρη απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, η Ευρώπη ήξερε ότι δεν αργήσουν οι Ταλιμπάν να δράσουν. Όλοι όμως αιφνιδιάστηκαν από την ταχύτητα με την οποία προχώρησαν οι εξτρεμιστές, καταλαμβάνοντας τη μία μετά την άλλη τις πόλεις, αλλού με σφαγές και φριχτές ωμότητες κατά γυναικών και αλλού αμαχητί, με τους κυβερνήτες να παραδίδονται για να αποτρέψουν το λουτρό αίματος.
«Φοβόμασταν ότι μέσα σε 20 εβδομάδες ο χρόνος θα γύριζε 20 χρόνια πίσω. Δυστυχώς χρειάστηκε να περάσουν λιγότερο από 20 ημέρες» σχολίασε στο Politco o πρόεδρος της στρατιωτικής επιτροπής της Ε.Ε., Κλαούντιο Γκρατσιάνο.
Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν υπολογίζεται ότι στοίχισε στους Αμερικανούς 822 δισ. δολάρια σε στρατιωτικές δαπάνες και ανθρωπιστική βοήθεια από το 2002. Για την Ευρώπη το κόστος ήταν κατά πολύ χαμηλότερο, αλλά όχι αμελητέο. Η Βρετανία και η Γερμανία δαπάνησαν 30 δισ. και 19 δισ. δολάρια αντίστοιχα για την παραμονή των στρατευμάτων τους στη χώρα. Η Ε.Ε. προσέφερε επίσης ανθρωπιστική βοήθεια ύψους 4 δισ. ευρώ. Κλήθηκε όμως να σηκώσει και το βάρος της προσφυγικής κρίσης. Περισσότεροι από 570.000 Αφγανοί έχουν αιτηθεί άσυλο στην Ε.Ε. από το 2015. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα αιτούντων άσυλο μετά τους Σύρους.
Η Ε.Ε. δεν έχει πια παρά ελάχιστες δυνατότητες επιρροής στο Αφγανιστάν και καμία διάθεση για νέα στρατιωτική εμπλοκή. Παρακολουθεί έτσι με ένα μείγμα αμηχανίας και ανησυχίας, περιμένοντας τις κινήσεις των μεγάλων γεωπολιτικών αντιπάλων της όπως η Τουρκία και η Κίνα. Ταυτόχρονα οι Βρυξέλλες επιχειρούν να δώσουν νέα πνοή στις διαπραγματεύσεις για την έγκριση του νέου Συμφώνου Μετανάστευσης, αφού ήδη έχουν σχηματιστεί καραβάνια απελπισμένων προσφύγων.
Άρχισαν νέες προσφυγικές ροές
Ο ΟΗΕ υπολογίζει ότι από τις αρχές του έτους περισσότεροι από 270.000 Αφγανοί έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Μάλιστα οι υπολογισμοί αυτοί δεν έχουν λάβει υπόψη τις εξελίξεις των δέκα τελευταίων ημερών.
Τον περασμένο μήνα οι τουρκικές αρχές ανακοίνωσαν ότι παρακολουθούν στενά μία νέα εισροή Αφγανών μεταναστών. Σταμάτησαν περισσότερους από 27.000 ενώ περνούσαν τα σύνορα με το Ιράν. Τα ιρανο-τουρκικά σύνορα είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους «διαδρόμους» για τους Αφγανούς που θέλουν να εισέλθουν στην Τουρκία πριν συνεχίσουν το ταξίδι τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπολογίζετια ότι το Ιράν φιλοξενεί ήδη περί τα 3 εκατομμύρια Αφγανών. Η Τεχεράνη έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα ήταν διατεθειμένο να χτίσει προσφυγικούς καταυλισμούς στα ανατολικά σύνορά του. Αλλά για να το κάνει αυτό χρειάζεται οικονομική βοήθεια. Και αυτή θα μπορούσε να έρθει μόνο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Παράλληλα η Λιθουανία έχει ανακοινώσει ότι Αφγανοί πρόσφυγες έχουν αρχίσει να καταφθάνουν στη χώρα μέσω Λευκορωσίας, κάτι που σημαίνει ότι μία νέα διαδρομή έχει ανοίξει. Το Μινσκ έχει κατηγορηθεί ότι οργανώνει παράνομα περάσματα προσφύγων στο πλαίσιο του «υβριδικού πολέμου» του κατά της Ε.Ε.
Με πληροφορίες από Politico, BBC, Euronews, Washington Post
