Money Review
Τον Οκτώβριο του 2023, όταν όλες οι αεροπορικές εταιρείες του κόσμου ακύρωναν τις πτήσεις τους προς το Τελ Αβίβ, στον απόηχο των επιθέσεων της Χαμάς, ο εθνικός αερομεταφορέας της χώρας, η El Al, κέρδισε τις καρδιές των Ισραηλινών προσθέτοντας δρομολόγια και μεταφέροντας τους εφέδρους που κατέφθαναν από κάθε γωνιά του πλανήτη για να λάβουν μέρος στην επιχείρηση στη Γάζα και να φυλάξουν τα σύνορα με τον Λίβανο. Η El Al πέταξε ακόμα και το Σάββατο, για πρώτη φορά από το 1982, με βάση την αρχή «pikuach nefesh» που επιτρέπει την παραβίαση του εβραϊκού νόμου, προκειμένου να σωθούν ανθρώπινες ζωές. Την εποχή εκείνη, το ισραηλινό κοινοβούλιο ενέκρινε πολεμικές εγγυήσεις 5 δισ. δολαρίων για την ασφάλιση των τριών κρατικών αεροπορικών εταιρειών, El Al, Arkia και Israir.
Σήμερα, το κλίμα απέναντι στην El Al έχει αλλάξει. Η εταιρεία δέχεται εδώ και μήνες κριτική στα online forums και στις καφετέριες στο Ισραήλ για τις υπερβολικές τιμές της.
Με δεδομένο ότι οι περισσότερες ξένες αεροπορικές σταμάτησαν να πετούν στο Τελ Αβίβ, η El Al, η μοναδική εταιρεία με αντιπυραυλικά συστήματα στα αεροπλάνα της, απολαμβάνει ένα de facto μονοπώλιο, την ώρα έχει λάβει κρατική βοήθεια και δεν πληρώνει καν φόρο, αφού εμφανίζεται ζημιογόνος. Και βέβαια, όπως σημειώνει η El Pais, κανείς δεν έχει ξεχάσει ότι η κυβέρνηση του Ισραήλ απέτρεψε την χρεοκοπία της την περίοδο της πανδημίας.
Η βασική ιδέα πίσω από την κριτική την οποία δέχεται η El Al είναι ότι έλαβε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια όταν αντιμετώπιζε δυσκολίες, αλλά τώρα η εταιρεία εκμεταλλεύεται την κατάσταση για να βγάλει πολλά χρήματα, αντί να διατηρήσει τις τιμές των εισιτηρίων χαμηλές.
Τους πρώτους μήνες του πολέμου, πάνω από το 80% των επιβατών που ταξίδεψαν από και προς το Τελ Αβίβ πέταξαν με την El Al. Περίπου 100 ξένες αεροπορικές εταιρείες ακύρωσαν τα δρομολόγιά τους στο Ισραήλ, λόγω του κόστους της ασφάλισης και ανησυχιών γύρω από την ασφάλεια των πληρωμάτων.
Το αποτέλεσμα είναι ότι οι τιμές των εισιτηρίων της El Al έχουν ανέβει σε δυσθεώρητα ύψη. Σύμφωνα με την El Pais, κοστίζουν 1.000 ευρώ για τη Μαδρίτη, 2.500 ευρώ για τις ΗΠΑ (11.000 ευρώ στην business class) και 4.000 ευρώ για το Μεξικό.
Η κατάσταση αυτή αποτυπώνεται στα αποτελέσματα της εταιρείας: Το πρώτο τρίμηνο, η El Al εμφάνισε κέρδη 80,5 εκατ. δολαρίων, έναντι ζημιών 34,4 εκατ. δολαρίων την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Ήταν το καλύτερο τρίμηνο στην ιστορία της, καθώς έβγαλε περίπου τα δύο τρίτα των κερδών που είχε ανακοινώσει για το σύνολο του 2023 (που επίσης ήταν μια από τις καλύτερες χρονιές της). Τα κέρδη ύψους 147,4 εκατ. δολαρίων του δεύτερου τριμήνου έριξαν λάδι στη φωτιά των αντιδράσεων.
Η εταιρεία επιμένει ότι οι επικρίσεις σε βάρος της οφείλονται στην άγνοια του κοινού για το πώς δουλεύει το σύστημα τιμολόγησης. Όπως λέει, καθώς τα αεροπλάνα είναι πιο γεμάτα, λόγω του χαμηλότερου ανταγωνισμού, οι τιμές ανεβαίνουν.
Πραγματικά, η El Al είναι η μοναδική εταιρεία που πετά αυτή τη στιγμή στο δημοφιλές δρομολόγιο Νέα Υόρκη-Τελ Αβίβ, καθώς Delta και United Airlines αποχώρησαν υπό τον φόβο επίθεσης της Χεζμπολάχ. Η Ryanair όλο αναβάλει την επιστροφή της, η American Airlines δεν σκοπεύει να επιστρέψει πριν από τον Απρίλιο και η Easyjet δεν θα το κάνει νωρίτερα από τον Μάρτιο.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η μετοχή της El Al, η οποία μόλις αγόρασε 31 αεροπλάνα Boeing 737 MAX, έχει ενισχυθεί κατά 66% από τις αρχές του έτους.
Και η Αρχή Ανταγωνισμού ερευνά εάν τα κέρδη της εταιρείας προέρχονται από κατάχρηση της μονοπωλιακής της θέσης. Πάντως, ο υπουργός Οικονομίας του Ισραήλ κάλεσε τους επικεφαλής των τριών αεροπορικών εταιρειών και εξασφάλισε μια παραχώρηση από την El Al, με την εταιρεία να δεσμεύεται σε σταθερές τιμές προς τέσσερις δημοφιλείς προορισμούς: Αθήνα, Λάρνακα, Ντουμπάι και Βιέννη.
