Του Ανδρέα Καραμήτα
Το ζήτημα της αποθήκευσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και υδρογόνου συζητήθηκε χθες στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού. Η αποθήκευση ενέργειας, όπως διαμείφθηκε στην επιτροπή από τα εμπλεκόμενα μέρη, είναι βασικός πυλώνας ανάπτυξης της αγοράς ηλεκτρισμού, για αυτό όπως φάνηκε και από την συζήτηση ο ιδιωτικός τομέας επένδυσε πολλά εκατομμύρια ευρώ στη δημιουργία εγκαταστάσεων αποθήκευσης. Ωστόσο, από το 2021 που αναδύθηκε το ζήτημα δεν υπήρχε καμία βελτίωση και τα προβλήματα συνεχίζουν να ισχύουν. Σε δηλώσεις του στην «Κ», ο πρόεδρος του Συνδέσμου Αγοράς Ηλεκτρισμού κ. Φάνος Καραντώνης ανέφερε για το ζήτημα: «Από το 2021 προσπαθούμε μέσα από τις διαδικασίες του κράτους να αδειοδοτήσουμε και να αναπτύξουμε τέτοια έργα. Με έκπληξη όμως συνειδητοποιούμε ότι η ίδια η πολιτεία σε επίπεδο ευρωπαϊκής επιτροπής διεκδικεί και παίρνει παρεκκλίσεις που σχετίζονται με το ιδιοκτησιακό καθεστώς και τον τρόπο λειτουργίας των συστημάτων αποθήκευσης, το οποίο θέλει να δώσει στην δεσπόζουσα ΑΗΚ. Εμάς αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το συντομότερο δυνατόν να μας δοθούν οι σχετικές άδειες για να μπορέσουμε να θέσουμε σε λειτουργία τα συστήματά μας». Από τη συζήτηση φάνηκε πως όντως η κυβέρνηση προτρέπει τους πολίτες για τη χρήση ρεύματος από ΑΠΕ, ωστόσο το μεγάλο «αγκάθι» της καθυστέρησης του ανοίγματος αγοράς ηλεκτρισμού αλλά και το πεπαλαιωμένο σύστημα αγοράς ενέργειας οδηγεί τεράστιες ποσότητες ενέργειας από ΑΠΕ στα «σκουπίδια». Μόνο τον Απρίλιο, το 70% της ενέργειας από ΑΠΕ θα απορριφθεί.
Απώλεια θέσεων εργασίας
Μάλιστα με αφορμή τη χθεσινή συζήτηση στην επιτροπή κατέθεσαν και στοιχεία ο σύνδεσμος Εργοληπτών Ηλεκτρολόγων Κύπρου (ΣΕΗΚ). Ο ΣΕΗΚ σε σημείωμα προς την επιτροπή, το οποίο επικαλείται στοιχεία από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), τονίζει ότι το ποσοστό αυτό είναι «ανεπίτρεπτο» πλέον για τη βιωσιμότητα οποιασδήποτε επένδυσης σε φωτοβολταϊκά συστήματα (ΦΒ). Αναφέρει ακόμα ότι οι περικοπές ενέργειας από ΑΠΕ ξεκίνησαν ουσιαστικά από το 2021 και έκτοτε δεν ελήφθη καμία σοβαρή πολιτική πρωτοβουλία για να υπάρξει αντιμετώπιση του θέματος, ενώ οι εξελίξεις και αντίστοιχα οι αδειοδοτήσεις προχωρούσαν με ταχύτατους ρυθμούς και χωρίς κάποιο όριο από τις αρμόδιες αρχές. Οι περικοπές από ΑΠΕ γίνονται κυρίως από Οκτώβριο μέχρι και Απρίλιο εξαιτίας της χαμηλής κατανάλωσης κατά τις μεσημβρινές ώρες κυρίως, όπου υπάρχει και μεγάλη παραγωγή από ΦΒ πάρκα, επισημαίνοντας πως αυτές δεν έχουν καμία σχέση με προβλήματα του δικτύου (θερμικό όριο γραμμών μεταφοράς & διανομής), αλλά γίνονται καθαρά για λόγους εξισορρόπησης ωριαίου φορτίου και παραγωγής. Μάλιστα, στην επιστολή αναφέρεται ρητώς ότι τα δεδομένα δεν θα αλλάξουν, τόσο όσον αφορά τις συμβατικές μονάδες παραγωγής στο σύστημα όσο και το ηλεκτρικό δίκτυο, με αποτέλεσμα, στο μεταξύ, «την ισοπέδωση σοβαρών επενδυτικών εταιρειών προμήθειας ηλεκτρισμού»
Επιπλέον φαίνεται ότι με το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού οι συγκεκριμένες περικοπές ενέργειας θα αποζημιώνονται (Αγορά Επικουρικών Υπηρεσιών), ενώ τώρα ουσιαστικά επιβάλλονται χωρίς αντίτιμο και όλοι οι ιδιώτες παραγωγοί/προμηθευτές μπαίνουν στο ίδιο καλάθι, είτε έχουν, είτε δεν έχουν πελάτες/καταναλωτές. Οι συνέπειες στην αγορά ηλεκτρισμού στην Κύπρο θα είναι τρομακτικές εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, εκτιμώντας πως όπως φαίνεται, «δεν θα μπορέσει να ανοίξει η αγορά στην τελική της μορφή, όχι λόγω καθυστέρησης εφαρμογής της, αλλά λόγω ελλείψεως ιδιωτών παραγωγών και προμηθευτών», κάτι που όπως προειδοποιεί, θα έχει «ταυτόχρονη απώλεια χιλιάδων άμεσων και έμμεσων θέσεων εργασίας».
Ανάγκη για μέτρα
Λαμβάνοντας κανείς υπόψη τα πιο πάνω αλλά και κάνοντας μία ανασκόπηση των γεγονότων κατά τα προηγούμενα χρόνια, συμπεραίνεται ότι η απουσία ουσιαστικών παρεμβάσεων, σε συνδυασμό με την εκκρεμότητα της λειτουργίας της τελικής αγοράς ηλεκτρισμού, καθιστά απίθανη την άμεση αλλαγή της κατάστασης. Στο μεταξύ, η αβεβαιότητα απειλεί τη βιωσιμότητα σοβαρών επενδυτικών εταιρειών προμήθειας ηλεκτρισμού, θέτοντας σε κίνδυνο την ανάπτυξη του τομέα. Είναι επιτακτική η ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων για την αντιμετώπιση των περικοπών ΑΠΕ, διασφαλίζοντας παράλληλα την υγιή ανάπτυξη του ενεργειακού τομέα. Η αξιοποίηση του πλούσιου δυναμικού ΑΠΕ της Κύπρου οφείλει να γίνει με στρατηγικό σχεδιασμό και υπεύθυνη διαχείριση, ώστε να αποφέρει οφέλη τόσο στο περιβάλλον όσο και στην οικονομία.
