Του Γιώργου Σκαφιδά
Στις αρχές της δεκαετίας θα έμοιαζε αδιανόητο οι ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Βρετανίας και άλλων κρατών της Ένωσης να κάθονται στο ίδιο τραπέζι με την Τουρκία και να συζητούν για την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας.
Πολλώ δε μάλλον, η Άγκυρα να εμφανίζεται ως δυνητικός εγγυητής της αμυντικής αυτονόμησης της Ευρώπης.
Οι εποχές, όμως, άλλαξαν και η διεθνής συγκυρία, καθώς και η δεδηλωμένη πρόθεση των Ηνωμένων Πολιτειών να ελαττώσουν το στρατιωτικό τους αποτύπωμα στη Γηραιά Ήπειρο, δημιουργούν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την Τουρκία, όχι μόνο να επιστρέψει στα ευρωπαϊκά «σαλόνια» αλλά να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στο ΝΑΤΟ και την Ευρώπη.
Μια εξέλιξη καθόλου ευνοϊκή για τα ελληνικά συμφέροντα αλλά και την ασθμαίνουσα αμυντική βιομηχανία της χώρας μας, η οποία δεν δείχνει καθόλου έτοιμη να συμβαδίσει με τον ρυθμό που απαιτούν οι διεθνείς εξελίξεις.
Την ίδια ώρα, αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται σε επίπεδο κορυφής για την ευρωπαϊκή άμυνα δεν μπορεί να είναι σε διαφορετικό μήκος κύματος από τα εθνικά εξοπλιστικά προγράμματα, γεγονός που ενδεχομένως φέρει αλλαγές στον μακροπρόθεσμο προγραμματισμό για τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις.
Άλλωστε, ακόμη δεν έχει οριστεί η ημερομηνία παρουσίασης του 12ετούς πλάνου, ενώ, εκκρεμεί η σύσταση δομών, όπως η διακλαδική διοίκηση αεράμυνας που θα διαχειρίζεται τον αντιαεροπορικό θόλο.
«Σφήνα» μέσω Ουκρανίας
Όσο οι Ευρωπαίοι αναζητούν αντίδοτο στις απειλές Τραμπ και στην ανοιχτή πληγή του ουκρανικού, η Άγκυρα προωθεί τον στρατηγικό της στόχο που δεν είναι άλλος από την εμπέδωση του αφηγήματος πως η Τουρκία είναι η μεγαλύτερη περιφερειακή δύναμη της περιοχής.
Μέσα σε μία δεκαετία, η Άγκυρα κατάφερε να παγιώσει την παρουσία της στην αφρικανική ήπειρο, δημιουργώντας βάσεις και μεταφέροντας στρατιωτικές δυνάμεις στη Σομαλία, το Σουδάν και τη Λιβύη, ενώ, οι εξελίξεις στη Συρία με την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ και την επικράτηση του Άχμεντ αλ-Σάρα, οδήγησαν σε θεαματική αύξηση της τουρκικής επιρροής στη Μέση Ανατολή.
Παράλληλα, διεκδικεί διαμεσολαβητικό ρόλο στη ρωσο-ουκρανική σύγκρουση, ρίχνοντας στο τραπέζι την πρωτοβουλία για μια ενδεχόμενη συνάντηση Πούτιν – Τραμπ σε τουρκικό έδαφος, ενώ, δηλώνει έτοιμη να καλύψει το «κενό» που αφήνει η διαφαινόμενη «απόσυρση» των Αμερικανών από τα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης.
Και ενώ η Γηραιά Ήπειρος δείχνει αδύναμη να σταθεί αμυντικά στα δικά της πόδια, η Τουρκία μέσω του προέδρου της Ταγίπ Ερντογάν αλλά και του ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν, λέει ξεκάθαρα ότι «μόνο εκείνη μπορεί να σώσει την ΕΕ από το αδιέξοδο στην οικονομία, την άμυνα και την πολιτική».
«Επιθετική» διείσδυση
Η παρουσία του Χακάν Φιντάν στην έκτακτη σύνοδο για την Ουκρανία που συγκάλεσε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ αντανακλά την προσπάθεια της γειτονικής χώρας που με «άρμα» την αμυντική της βιομηχανία σπεύδει να αναλάβει πρωτοβουλίες για την ουκρανική αλλά κυρίως, την ευρωπαϊκή άμυνα.
Η εξαγορά της ιταλικής Piaggio Aerospace από την Baykar, την εταιρεία που κατασκευάζει τα περίφημα drone Bayraktar, Akinci, Kizilelma κ.α., και ανήκει στον γαμπρό του προέδρου Ερντογάν, το κυοφορούμενο deal με τον ιταλικό κολοσσό «Leonardo», η στενή συνεργασία με την ισπανική Navantia και πολλούς ακόμη Ευρωπαίους κατασκευαστές αμυντικού υλικού, δείχνει ότι τουρκική βιομηχανία εξελίσσεται ραγδαία σε έναν «γίγαντα» της εξοπλιστικής αγοράς.
Η Τουρκία πουλάει drone στην Πολωνία, την Ουκρανία, τη Ρουμανία, την Αλβανία και τη Λιθουανία, ετοιμάζεται να εξάγει το εγχώριο εκπαιδευτικό αεροσκάφος Hurjet στην ισπανική αεροπορία και σε συνεργασία με τη Γερμανία παράγει πυρομαχικά και βλήματα των 155 χιλιοστών για να καλύψει τη μεγάλη διεθνή ζήτηση.
Παράλληλα, μέσω των εξαγορών και των συνεργασιών, η Τουρκία καταφέρνει να ξεπερνά τις κυρώσεις στην εξαγωγή αμυντικής τεχνολογίας οι οποίες είχαν επιβληθεί τα προηγούμενα χρόνια.
Επιπλέον, τα «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο οδήγησαν στην ταχύτερη ομαλοποίηση των σχέσεων της Άγκυρας με σημαντικές ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, καθιστώντας εφικτή την πώληση των μαχητικών Eurofighter και την ένταξη της Τουρκίας στο «κλαμπ» των χρηστών Meteor.
Ζοφερή εικόνα
Στον αντίποδα, η ελληνική αμυντική βιομηχανία μοιάζει κατακερματισμένη. Αν και καταγράφονται ορισμένες σημαντικές προσπάθειες, όπως η συμμετοχή ελληνικών εταιρειών στην κατασκευή οπλικών συστημάτων (IRIS-T, Patriot, ESSM), η εγχώρια παραγωγή δεν αρκεί ούτε για να καλύψει τις ανάγκες των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων.
Η ΕΛΒΟ βρίσκεται και πάλι στον αέρα, στα ΕΑΣ, μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας να απορρίψει την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων από τρίτες εταιρείες που στράφηκαν κατά της κοινοπραξίας με την τσέχικη CSG, αναμένουν τώρα τη δεύτερη δικαστική απόφαση για να προχωρήσουν οι επενδύσεις και να καταστεί εφικτή η ένταξη στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ASAP για την παραγωγή πυρομαχικών, ενώ, η ΕΑΒ πασχίζει για τα ελληνικά προγράμματα (F-16 Viper, C-130, P-3 κλπ) επενδύοντας τους λιγοστούς πόρους που απομένουν σε ερευνητικά προγράμματα, με πιο σημαντικό την ανάπτυξη του αντί-drone «Κένταυρος».
